erfgoedobject

Duits seinstation Ziegler

bouwkundig element
ID
213379
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/213379

Juridische gevolgen

Beschrijving

Vrijstaande, bovengrondse betonnen militaire constructie in een weide ten westen van de Slaaktestraat, ten noordwesten van Slaaktestraat 7, op ongeveer 200 meter ten oosten van de voormalige spoorlijn Boezinge-Langemark, op 1300 meter ten oosten van het kanaal Ieper-IJzer, op 1600 meter ten noordoosten van de dorpskern van Boezinge, in een vlakke, landelijke omgeving. 

Historiek

Het betreft in oorsprong een Duitse betonnen militaire constructie uit de Eerste Wereldoorlog opgetrokken door een eenheid van het Duitse Marinekorps onder leiding van een zekere ingenieur Ziegler. De constructie is bedoeld als seinstation, van waaruit lichtsignalen naar de achterhoede gestuurd kunnen worden. Lichtsignalen vormen tijdens de Eerste Wereldoorlog namelijk een belangrijk communicatiemiddel aan het front. Hiertoe dient de dakkapel aan oostelijke zijde. De reden waarom de constructie zo groot is, is niet duidelijk.

Naar verluidt omwille van zijn vorm wordt de bunker ook als Viking Ship omschreven. Het bewapeningsstaal nodig voor de bouw van deze constructie zou afkomstig zijn van bouwwerken in België.

De constructie is in de periode 1915-1917 opgetrokken in een klein bosje, dat op militaire kaarten aangeduid wordt met Bataillons Wald, Wood 16 of Bois 16. Dit bosje komt na de Tweede Slag bij Ieper achter de tweede lijn van de eerste Duitse verdedigingslinie te liggen. De Duitse eerste lijn is aangelegd op de oostelijke oever van het kanaal Ieper-IJzer, de tweede lijn loopt hier min of meer parallel mee, op ongeveer 1300 meter ten oosten van de eerste lijn, iets ten westen van Bois 16 .

Rondom rond het bosje wordt een smalspoor aangelegd, terwijl het bosje doorkruist wordt door een boyau (verbindingsgang). Geleidelijk aan verschijnen meer structuren op en rond het bosje, waaronder batterijen, barakken en betonnen constructies, prikkeldraadversperringen, enz. aldus opeenvolgende Belgische militaire stafkaarten.

De Ziegler-bunker wordt aan het begin van de Derde Slag bij Ieper, meer bepaald op 31 juli 1917 (tijdens de zogenaamde Slag bij Pilkem), kort na 3u50 (= zero hour) door Franse troepen veroverd. Vervolgens wordt de constructie bezet door de Guards Division, die hun geniemanschappen de bunker laten ‘keren’ door openingen te maken in de voormalige frontzijde. De westelijke zijde vormt namelijk tijdens de Duitse bezetting de (gesloten) frontzijde, de oostelijke zijde met dakkapel de ‘veilige’ en met toegangen voorziene achterzijde. Door de verovering van de constructie is de voormalige frontzijde nu achterzijde geworden en omgekeerd.

Het ‘keren’ van de bunker blijkt evenwel geen gemakkelijke klus door de dikte van de betonnen muren aan de oorspronkelijke frontzijde, nu achtermuur geworden: zelfs de oxy acetyleensnijder van de 235th Company Royal Engineers blijkt geen soelaas te brengen. De 554th (Dundee) Royal Engineers Company slagen er uiteindelijk wel in, door eerst gaten van een diameter van ongeveer 5 à 8cm tot ongeveer 40cm diep te boren in de betonnen achterzijde, die vervolgens opgevuld worden met ammonal (springstof) die tot ontploffing wordt gebracht, waardoor er uiteindelijk openingen gecreëerd worden die kunnen dienen als deur- en vensteropening.

Beschrijving

Vrijstaande, bovengrondse betonnen militaire constructie, langwerpig van vorm (afmetingen bij benadering zijn L. 20,7 x Br. 5,8m), met gebogen uiteinden. Het dak is gegoten op gebogen gegolfd plaatijzer en bijgevolg ook gebogen. De constructie is bijna noord-zuid georiënteerd.

De betonnen muren – gegoten in betonlagen van 15cm – zouden tussen de 120 en 150cm dik zijn. Deze betonnen muren zijn versterkt met ijzers van verschillende dikte (tot 4cm dikte) en aan buitenzijde gegoten tegen een houten bekisting.

Aan de oostelijke zijde van het dak zit een opening in de vorm van een dakkapel, met wanden die naar buiten toe verbreden (aan de buitenzijde meet deze opening H. 130 x Br. 150cm). Aan de oostelijke zijde zit eveneens nog een deuropening en een vensteropening, in het noordelijk gebogen uiteinde zit een tweede deuropening. De wanden van deze muuropeningen zijn schuin uitgewerkt.

De westelijke zijde van de constructie lijkt meer gehavend. Aan deze zijde is achteraf een deur- en vensteropening bijgemaakt, met onregelmatige vorm. De ijzeren wapening van het beton is aan deze zijde op vele plekken zichtbaar.

Het gegolfd plaatijzer in de constructie is grotendeels verdwenen, maar de indrukken ervan zijn nog duidelijk in het beton te zien. Binnenin bestaat de constructie uit één lange ruimte. De vrije hoogte binnenin bedraagt ongeveer 210cm.

  • KONINKLIJK LEGERMUSEUM, Collectie militaire stafkaarten: Belgische militaire stafkaart Boesinghe (Plan Directeur Armée Belge), 1/2/1917, 12/4/1917; Région de Boesinghe – Langemarck (Plan Directeur), 1/7/1917.
  • OLDHAM P. 1995: Pill-boxes on the western front. A guide to the design, construction and use of concrete pill-boxes 1914-1918, London.
  • SERCU A. 2005: De Ziegler-bunker: Boezings paradepaard, De Boezingenaar, 2.
  • MONUMENTENWACHT LIMBURG VZW 2010: Inspectieverslag Boezinge, Ziegler bunker Slaaktestraat (inspectienummer: W-21/51039/2010/B, inspectiedatum 19/4/2010), onuitgegeven rapport.
  • The Imperial War Museum Trench Map Archive on CD-rom [CD-rom uitgegeven door The Naval & Military Press in association with the Imperial War Museum]: Bixschoote, 20SW4, 6A, 18/9/1917.
  • Captured German Trench and Operations Maps from the National Archives [CD-rom uitgegeven door The Naval & Military Press]: Stellungskarte Diksmuide-Süd, Blatt XII, 11/9/1917; Stellungskarte Ieperen, Blatt XXII, 6/10/1917.

 


Bron: Onroerend Erfgoed West-Vlaanderen, Beschermingsdossier 4.001/33011/104.1, Duits seinstation "Ziegler", Slaaktestraat (DECOODT H., 2013)
Auteurs: Decoodt, Hannelore
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Duits seinstation Ziegler [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/213379 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.