Geografisch thema

Boezinge

ID
14134
URI
https://id.erfgoed.net/themas/14134

Beschrijving

Gemeente (1.772 hectare) gelegen in de Vlaamse zandleemstreek en de Westhoek, aan de Ieperlee en het kanaal Ieper-IJzer. Sinds 1977 deel uitmakend van de gemeente Ieper. In 1970 nam Boezinge, Zuidschote op, waardoor de oppervlakte en het inwonersaantal stegen tot respectievelijk 2.197 hectare en 2.397 inwoners; 1.687 inwoners (12/1986) voor Boezinge.

Overwegend vruchtbare en iets te natte zandleemgronden. Voornamelijk landbouwactiviteit; brouwerij en verwerking van textielafval als enige industriële activiteit.

Boezinge zou ontstaan zijn aan een wateroverdracht op de Ieperlee. De oudste vermelding luidt: Boesigha (1119)

De dorpsheerlijkheid Boezinge was achtereenvolgens in handen van de families: Belle (eerste kwart van de 14de eeuw - tweede en derde kwart van de 15de eeuw), Van Diksmuide, Van Halewijn, Van Witthem, de Cusance, des Trompes- Kaspar des Trompes herbouwde het kasteel in 1631 en liet de sluis aanleggen -, de Masin, de Chauviray, de Thibault. De heerlijkheid bezat lage, middele en hogere rechtspraak, bezat een baljuw en zeven schepenen en maakte bestuurlijk en fiscaal deel uit van het Ieper-Ambacht. Verder trof men te Boezinge nog de heerlijkheden Pilkem en Vrielinckhove aan.

De parochie maakte achtereenvolgens deel uit van het bisdom Terwaan (tot 1556), het bisdom Ieper (tot 1801), Gent (tot 1843) en Brugge. De tienden werden geïnd door het Sint-Maartenskapittel te Ieper. Tijdens de beeldenstorm brandden de kerk en het kasteel plat (1566). Tijdens de 17de eeuw had de gemeente sterk te lijden onder de Franse invallen In het kanaal Ieper-IJzer werd een sluis met puntdeuren gebouwd - een voor de tijd revolutionaire methode - door Bartholomeus de Buck (1638-1642). Om strategische redenen werd de sluis beschermd door een fort: Sint-Niklaasfort (1696-1782).

Circa 1846 waren er te Boezinge: drie smidsen; vier brouwerijen, waarvan één nog bestaande (Diksmuidseweg) een kalkoven; drie windmolens respectievelijk gelegen aan de Pilkem (Langemarkseweg), aan de Molenstraat en aan de Sasstraat; twee steenbakkerijen; twee stijfselfabrieken.

Tijdens de Eerste Wereldoorlog lag de gemeente volledig in de frontzone: de eerste gasaanval, 22 april 1915, was één van de belangrijkste wapenfeiten.

De talrijke Britse militaire kerkhoven getuigen nog van het oorlogsgeweld: Artillery Wood Cemetery (Poezelstraat), Bard Cottage Cemetery (Diks-muidseweg), Boesinghe Chyd. (Boezinge Kerk), Colne Valley Cemetery (Kleine Poezelstraat), Divisional Collecting Post Cemetery (Zwaanhofweg), Divisional Collecting Post Cemetery Extension (Zwaanhofweg), Dragoon Camp Cemetery (Kleine Poezelstraat), Essex Farm Cemetery (Diksmuidseweg), La Belle Alliance Cemetery (Zwaanhofweg), No Man's Cot Cemetery (Moortelweg), Talana Farm Cemetery (Diksmuidseweg), Welsh Cemetery (Caesar's Nose), (Kleine Poezelstraat).

Ook andere oorlogsmonumenten: 49th (West Riding) Division- 1917, 1910-Essex Farm C., (Diksmuidseweg); een Bretoense calvarie met dolmens ter nagedachtenis van 87e D.I.T. et 45e D.I. Française (Langemarkseweg), en een herdenkingsplaat in de kerk voor 87e D.I.T. Française.

Kleine betonnen bunker, waarop het kanon zogenaamd "Kleine Bertha", en een demarcatiepaal ernaast (Diksmuidseweg).

Na de Eerste Wereldoorlog werd het dorp naar vooroorlogs uitzicht heropgebouwd. Straatdorp aan de Diksmuidseweg (noord-zuid-as), rechthoekig plein, Katspel, op de westzijde, met parochiekerk Sint-Michiel en gemeentehuis (nummer 2). Uitvalswegen respectievelijk in westelijke en oostelijke richting, met name Boezingsestraat en Brugstraat.

Gehuchten: de Pilkem (Langemarkseweg), Steenstrate, deels gelegen op grondgebied Zuidschote en Bikschote. Recente verkaveling ten noorden van de dorpskom.

Talrijke woonhuizen, hoeven en tevens de pastorie werden heropgebouwd naar ontwerp van architecten F. Petit & J. Obozinski (Brussel). Architect J. Coomans (Ieper) leidde de wederopbouwwerken van de Parochiekerk (Katspel). Het kasteel is een ontwerp van architect S. Mortier (Gent). De architecten P. Verbruggen (Ukkel), M. Hocepied (Moeskroen), M. Selly (Ieper), C. Schmidt (Poperinge), L. Verstraete (Izegem), L. Masure (Elsene), waren tevens, hetzij in mindere mate, betrokken bij de wederopbouw van de gemeente.

  • BACCARNE R., STEEN J., Boezinge 1914-1918, Gasaanval 2e slag om Ieper, [1978].

Bron: DELEPIERE A.-M., HUYS M. & LION M. 1987: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie West-Vlaanderen, Arrondissement Ieper, Kanton Ieper, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 11n1, Brussel - Turnhout.
Auteurs: Delepiere, Anne Marie; Lion, Mimi; Huys, Martine
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Aanvullende informatie

De heerlijkheid Boezinge was nooit eigendom van de familie van Diksmuide.

  • DEBOOSER K. 1998: Lenen en heerlijkheden te Boezinge 1300-1535: een gevalstudie van de laatmiddeleeuwse feodaliteit binnen de kasselrij Ieper, onuitgegeven licentiaatverhandeling VUB, Brussel.
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Relaties

  • Omvat
    Artillery Wood Cemetery

  • Omvat
    Betonnen militaire post

  • Omvat
    Boerenwoning van het Klein Zwaanhof

  • Omvat
    Boezinge Churchyard

  • Omvat
    Bretoens oorlogsgedenkteken Carrefour des Roses

  • Omvat
    Britse militaire post Lancashire Farm

  • Omvat
    Burgerhuis en maalderijcomplex

  • Omvat
    Colne Valley Cemetery

  • Omvat
    De Ieperlee, het kanaal Ieper-IJzer en de Martjesvaart

  • Omvat
    De Pilkem

  • Omvat
    Demarcatiepaal nummer 22

  • Omvat
    Diksmuidseweg

  • Omvat
    Divisional Collecting Post Cemetery and Extension

  • Omvat
    Dragoon Camp Cemetery

  • Omvat
    Duits seinstation Ziegler

  • Omvat
    Duitse militaire post Hindenburg Farm

  • Omvat
    Duitse militaire post Hof Ter Linden

  • Omvat
    Duitse mitrailleurpost Haus Schaumburg

  • Omvat
    Eenheidsbebouwing De Kazerne

  • Omvat
    Gedenkkruis Germain Alaux

  • Omvat
    Gedenkzuil militaire en burgerlijke doden

  • Omvat
    Gemeentehuis van Boezinge

  • Omvat
    Herberg

  • Omvat
    Herberg De Zege

  • Omvat
    Herenhuis

  • Omvat
    Hoeve

  • Omvat
    Hoeve 't Erfgoed

  • Omvat
    Hoeve 't Klein Kasteel

  • Omvat
    Hoeve 't Klokhof

  • Omvat
    Hoeve Eikenburg

  • Omvat
    Hoeve Foch farm

  • Omvat
    Hoeve met losse bestanddelen

  • Omvat
    Hoeve Parkhove

  • Omvat
    Hoeve Rietvelde

  • Omvat
    Hoeve Vijfwegenhof

  • Omvat
    Hoevetje

  • Omvat
    Hoevetje

  • Omvat
    Kapel Onze-Lieve-Vrouw-ter-Linden met leilindes

  • Omvat
    Kruis met geleide lindes

  • Omvat
    La Belle Alliance Cemetery

  • Omvat
    Laag geknotte populierenrij

  • Omvat
    Loskaai met hijstoestel

  • Omvat
    Maalderijcomplex met herenhuis en burgerhuis

  • Omvat
    No Man's Cot Cemetery

  • Omvat
    Onze-Lieve-Vrouwkapel

  • Omvat
    Parochiekerk Sint-Michiel

  • Omvat
    Sas van Boezinge met verdedigingswerk en sluis

  • Omvat
    Slagveld Pilkem Ridge

  • Omvat
    Sluis van Boezinge-dorp

  • Omvat
    Sluiswachterswoning Boezinge-dorp

  • Omvat
    Spoorwegbrug

  • Omvat
    Wederopbouwhoeve

  • Omvat
    Wederopbouwhoeve

  • Omvat
    Wederopbouwhoeve 't Palinghof

  • Omvat
    Wederopbouwhoeve Madelstede met gedenkkapel en verlaten vooroorlogse site

  • Omvat
    Wederopbouwhoeve met losse bestanddelen

  • Omvat
    Wederopbouwhoevetje

  • Omvat
    Welsh Cemetery (Caesar's Nose)

  • Omvat
    Yorkshire Trench & Dugout

  • Is deel van
    Ieper

Bekijk gerelateerde erfgoedobjecten


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Boezinge [online], https://id.erfgoed.net/themas/14134 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.