Georiënteerde parochiekerk gelegen in het noordwesten, op een 15 tot 18 meter hoge, evenwijdig met de Schelde lopende rug, in een bochtig straatverloop en vlakbij een oude Schelde-arm.

Historiek

Het patronaat behoorde toe aan de Sint-Diederiksabdij (nabij Reims) en later aan de aartsbisschop van Reims. Gezien haar centrale functie stond hier vermoedelijk reeds een kerk begin 12de eeuw. Van het kerkgebouw uit de 13de eeuw rest nog een klein gedeelte. In de 16de eeuw werd de kerk aangepast in Scheldegotiek met het optrekken van de vierkante toren en het bouwen van een driebeukig schip gescheiden door knoppenkapitelen van Doornikse hardsteen. Pas in 1716-1717 werden er plannen gemaakt voor het aanpakken der zijbeuken en het ophogen van de vloer. In 1761 werd wellicht een nieuwe klokkentoren gebouwd. In 1789-1791 werd ze hersteld door architect D. Staercke. In 1871 tekende architect A. Van Assche (Gent) nieuwe restauratieplannen. Eerstesteenlegging op 14 oktober 1876 en beëindiging van het werk eind jaren 1870. De kerk werd toen met één travee verlengd, de zijbeuken werden verbreed, tegen de transeptgevel werd een achthoekig traptorentje gebouwd, de koorkapellen werden verplaatst en in het noorden werd een nieuwe sacristie opgetrokken. In 1879 werd in de zuidwestelijke hoek een Calvarieberg opgericht. Op 31 oktober 1918 brandde de kerk volledig uit en in 1923 werd ze onder leiding van architect A. Massez (Oudenaarde) op het puin heropgebouwd. Het interieur werd geschilderd door L. Van Staey. In 1966-1968 werd ze gerestaureerd onder leiding van architect A. Bressers (Gent), er kwam een nieuwe bedaking, de doopkapel en steunberen werden volledig vernieuwd, buitenmuren hervoegd, en andere. Eind 1968-begin 1969 werd de kerk binnenin herschilderd door M. Lippens en werden de glasramen hersteld door Hubrecht.

Ten oosten en ten noorden is er een kerkomgang, afgebakend door een bakstenen muur, rest van de in 1688 opgetrokken kerkhofmuur. Het vroeger kerkhof werd in 1834 verplaatst naar de Stationsstraat, waar het in gebruik bleef tot 1894 en werd gesloten in 1925. Het vroeger kerkhof rond de kerk werd in 1961 herschapen in een parking. Ten oosten, oorlogsmonument ter herdenking van de Eerste Wereldoorlog.

Beschrijving

De plattegrond ontvouwt een driebeukige kerk met kruisingstoren, schip van zes traveeën en lagere zijbeuken, ten noorden van vijf traveeën en ten zuiden van vier traveeën, vijfzijdige doopkapel in noordwestelijke-hoek, vierkante kruisingstoren, transeptarm van één travee met in de noordoostelijke hoek een achthoekige traptoren, vijfzijdig koor geflankeerd door koorkapellen en ten noordoosten berging en sacristie.

Verschillende bouwmaterialen, voornamelijk hardsteen, Doornikse steen in noordoosten gelegen sacristie van jaren 1870, vijfhoekig koor uit de 16de eeuw van rode baksteen en natuursteen, lichtrode baksteen voor bovenste gedeelte van middenbeuk uit 16de eeuw, bovenste torengeleding met gebruik van natuursteen voor de hoekblokken en vensteromlijsting. Schaliedaken, zijbeuken onder lessenaarsdaken, overige onder zadeldaken, toren onder geknikte achthoekige spits.

Ten westen, puntgevel van middenbeuk tussen op elkaar gestelde steunberen; spitsbogig ingangsportaal in geprofileerde omlijsting met waterlijstje onder hoog spitsbogig vierlicht met waterlijstje. Zuidelijke zijgevel, in eerste westtravee van uitspringende middenbeuk, spitsbogig tweelicht met vierpas en waterlijstje; bovenmuren van rode baksteen en geopend door in natuurstenen omlijsting gevatte, kleine spitsbogige vensters, en oculus in derde travee. Lagere zijbeuken van vier traveeën aan westelijke, zuidelijke en oostelijke zijde, geritmeerd door versneden steunberen en spitsbogige tweelichten met vierpas. Gelijksoortig drielicht in de puntgevel van het transept. Vijfzijdige doopkapel met geknikte steunberen en spitsbogige vensters in het westen tegen noordelijke zijbeuk van vijf traveeën. Vierkante kruisingstoren met spitsbogige galmgaten in natuurstenen omlijsting met doorlopende waterlijst. Ten oosten, vijfzijdige koorpartij van baksteen met spitsbogige drielichten onder visblaasmotief in natuurstenen omlijsting tussen versneden steunberen met hoekblokken. Ten noordoosten, sacristie, berging en achthoekig traptorentje. In zuidwestelijke hoek, door ijzeren traliewerk afgesloten Calvarieberg van 1879 door A. Gryson met in 1934 door Eggermont gerestaureerde arduinen Christusbeeld aan houten kruis onder tweezijdig houten afdak, en geflankeerd door stenen gepolychromeerde Maria en Johannes, herschilderd door H. Lippens.

Interieur

Witgeschilderde muurvlakken. Middenbeuk onder houten tongewelf waarvan gordelbogen eindigen in houten mensenhoofdjes; lagere zijbeuken door rij van zes hardstenen spitsbogen op zuilenrij en met afgeschuinde houten zoldering en spitsbogige getraceerde vensters. Kruisingstoren, basis met spitsbogen en bakstenen kruisribgewelf met hardstenen gordelbogen op sierlijke sluitstenen. Ten Oosten, koor onder twee spitsbogige kruisribgewelven en straalgewelf boven vijfzijdige koorsluiting met drie spitsbogige getraceerde glas-in-loodvensters, van zijkapellen gescheiden door spitsbogen op hardstenen zuilen met sierlijk kapiteel.

Mobilair

Neogotisch meubilair van eind jaren 1920. Communiebank door A. Durieu, naar ontwerp van A. Massez. Orgel van 1924 door A. Anneessens, in 1935 gerestaureerd door J. Anneessens, ingewerkt boven in noordelijke zijkapel. Glasramen: drie glasramen in het koor door H. Coppejans van 1931, in zijaltaren door A. en Th. Meersman van 1968 en glasramen in zijbeuken en ingangsportaal ten westen door J. Leenkneght van 1992.