erfgoedobject

Parochiekerk Sint-Bavo

bouwkundig element
ID
47258
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/47258

Juridische gevolgen

Beschrijving

Deze neogotische kerk werd opgetrokken in 1870-1875 naar ontwerp van Van Gastel en P.J. Taeymans met behoud van 15de-eeuwse toren in gotische stijl.

Historiek

De oudste vermelding van de kerk dateert van 1607 toen er sprake was van de brand die door de Geuzen en protestanten was aangestoken.

Het torenuurwerk werd geplaatst in de periode 1658-1672. Grote herstellingen werden uitgevoerd in 1742, 1855 en 1953. Het torenkruis dateert van 1858 en deze kerk bleef bestaan tot 1870. Bij de afbraak werden elementen uit de oude kerk gerecupereerd. De plannen werden getekend door de provinciale architect Van Gastel, later overgenomen door Taeymans.

De kerk is vooral opmerkelijk voor haar neogotische binnenschildering die reeds bij de bouw in 1870 werd aangebracht. De originele schildering is bewaard in het koor. In 1956 werd het schip herschilderd.

Beschrijving

De kerk is opgebouwd als een driebeukige kruisbasiliek met westtoren. Het schip en de zijbeuken tellen vier traveeën, het transept één travee en het koor vier rechte traveeën met driezijdige sluiting. Het gebouw is opgericht in baksteen met gebruik van natuursteen voor dekstenen, doorlopende kordons en venstertraceringen en bevindt zich onder een leien bedaking.

De toren van vijf geledingen wordt bekroond met een ingesnoerde naaldspits en bestaat uit een zandstenen onderbouw met een band van ijzerzandsteen en een bakstenen bovenbouw met in de derde geleding gebruik van zandsteen voor de hoekstenen en vensteromlijstingen. Links sluit een polygonale traptoren van bak- en zandsteen aan. De toren is voorzien van versneden, overhoekse steunberen. De toegang wordt gevormd door een schouderboogdeur onder spitsboogveld waarin een radvenster met vierpas, dagkanten met gekoppelde zuiltjes onder geprofileerde spitsboog en het geheel in een vlakke omlijsting met puntgevel. De inkom wordt bekroond door een roosvenster en aan de noordzijde bevindt zich een overluifeld kruisbeeld uit de 16de eeuw.

Schip, transept en koor worden geritmeerd door al dan niet versneden steunberen, uitgewerkte baksteenfriezen en spitsboogvensters met neogotisch maaswerk. De transeptsluitingen zijn gekenmerkt door gekoppelde spitsboogvensters en radvenster in één natuurstenen spitsboogomlijsting, in de zuidelijke arm werden in 1970 gekoppelde rechthoekige deuren in spitsboogomlijsting aangebracht.

Interieur

Het gepolychromeerde interieur bevat spitsbogen op zuilen met polygonale sokkel en knoppenkapiteel en wordt overwelfd door kruisribgewelven. De decoratieve neogotische beschildering bestaat uit geometrische en bloemmotieven, trompe-l'oeils en christelijke symbolen zoals IHS, lam, godslamp en vis.

Mobilair

De kerk bevat nog ten dele het mobilair van de vroegere kerk:

  • Preekstoel uit 1662 gemaakt door Jacobus Verbuecken met beeldsnijwerk van Peter Verbruggen, beiden uit Herentals
  • Beeld Jezus aan het Kruis (16de eeuw)
  • Beeld Onze-Lieve-Vrouw met kind (1628), gepolychromeerd hout
  • Beeld Sint-Bavo (18de eeuw), gepolychromeerd hout
  • Beeld Sint-Sebastiaan (1809), gepolychromeerd hout
  • Beeld Heilige Rochus (18de eeuw), gepolychromeerd hout
  • Schilderij Onze-Lieve-Vrouw met slapend Jezuskind (16de eeuw)
  • Schilderij De vermenigvuldiging van de broden en de vissen (17de eeuw)
  • Schilderij Heilige Hieronymus (17de eeuw)
  • Grafstenen uit de 18de eeuw.

Dit geheel werd aangevuld met neogotisch meubilair:

  • Hoofdaltaar en twee zijaltaren respectievelijk uit 1875 en 1877
  • Communiebank (1875)
  • Biechtstoelen (1876)
  • Koorgestoelte (1878)

De zeven originele glasramen uit 1872, vervaardigd door Samuel Coucke uit Brugge zijn nog aanwezig. In 1943 werden ze aangevuld met nieuwe ramen.

  • Provinciaal Archief Antwerpen, Kerken, plannen 21, Noorderwijk, dossier 4.
  • Onroerend Erfgoed, Digitaal beschermingsdossier DA002162, Herentals: Sint-Bavokerk (BRENDERS F., 1998).
  • Heemkring Nortevic 1995: Geschiedenis van de Sint-Bavokerk Noorderwijk, Brochure Open Monumentendag 1995.
  • JANSEN J. 1977: Fotorepertorium van het meubilair van de Belgische bedehuizen. Provincie Antwerpen. Kanton Herentals, Brussel-Antwerpen, 37.

Auteurs: Steyaert, Rita; Brenders, Francis
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Aanvullende informatie

Het met taxus omzoomde ereperk voor de oud-strijders is gelegen op het voormalige kerkhof van de parochiekerk, evenals het graf van een Nederlandse en Amerikaanse soldaat of oud-strijder. De (herschilderde) inscripties op de sobere hardstenen zerken, waar eveneens foto's van de overledenen hangen, zijn thans sterk verweerd en nog moeilijk leesbaar.
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Parochiekerk Sint-Bavo [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/47258 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.