erfgoedobject

Parochiekerk Sint-Niklaas met kerkhof

bouwkundig element
ID
52129
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/52129

Juridische gevolgen

Beschrijving

Noord-zuid georiënteerd kerkgebouw, ommuurd kerkhof met aan de straatzijde oorlogsmonument en knotlindes. Kruis met Christusbeeld onder luifel tegen de muur van de linker zijbeuk (oostgevel), ingemetselde arduinen grafsteen in de achtergevel. Familiegraf van de familie de Crombrugghe de Looringhe (zie onder meer wapenschilden) uit het laatste kwart van de 19de eeuw op het rechter kerkhofgedeelte.

Neogotische kerk, gebouwd in 1858-1860 met integratie van de achthoekige toren uit de 13de eeuw. Het vroegere kerkgebouw (andere vorm en oriëntatie) is aangeduid op de Ferrariskaart (1770-1778), op de Atlas der buurtwegen (circa 1843) en op de P.C. Poppkaart (circa 1850). Herstellingswerken aan de kerktoren in 1820 en 1845. Restauratie van de toren in 1902 door architect Thierry Nolf (Torhout). Vernieling van de torenspits tijdens de Tweede Wereldoorlog. Restauratie van metselwerk, vensters en bedaking in 1997. Restauratie van de toren, aangevangen in 2001.

Longitudinaal, pseudobasilicaal kerkgebouw met ingebouwde achthoekige noordtoren op vierkante basis. Schip van zes traveeën, koor van één rechte travee met driezijdige sluiting. Sacristieën in de oksels van het koor en de zijbeuken. Rode baksteenbouw boven arduinen plint, leien zadeldak. Gele moefen voor de toren. Toren met vierkante basis, achtzijdige klokkenverdieping en leien spits.

Noordgevel gemarkeerd door de toren met spitsbogige galmgaten in de klokkenverdieping. Neogotisch spitsboogportaal waarboven rosas, geflankeerd door de halve gevels van de zijbeuken met aflijnende spitsboogfries en overhoekse steunbeer met versnijdingen oplopend in pinakel. In de zijbeuken, telkens een smal portaal waarboven nis en spitsboogvensters met recente witstenen monelen.

Eenvoudig bepleisterd en beschilderde kerkinterieur. Het schip wordt geritmeerd door spitsbogige scheibogen op zuilen met arduinen voet en kapiteel met florale motieven. Overwelving door middel van kruisribgewelven die in de hoofdbeuk via pijlers naar de zuilen afgeleid worden. Zwarte arduinen vloer in de beuken, vloer in dambordpatroon van zwarte en witte tegels in het koor.

Meubilair. Linker zijaltaar. Neogotisch altaar uit de tweede helft van de 19de eeuw, toegewijd aan Onze-Lieve-Vrouw onbevlekte Ontvangenis, retabel bekroond met kruisbeeld. In de nissen zijn er geschilderde voorstellingen van Heilige Anna, Justine van Padua, Godelieve van Gistel, Apolonia, Eugenia van Alexandrië en Elisabeth van Hongarije. In het midden is er een beeld van Onze-Lieve-Vrouw Onbevlekte Ontvangenis op een sokkel.

Rechter zijaltaar. Neogotisch altaar uit de tweede helft van de 19de eeuw toegewijd aan de Heilige Petrus, retabel bekroond met kruisbeeld, in de nissen zijn er geschilderde voorstellingen van de Heilige Hendrik van Bamberg, Carolus Borromeus van Milaan, Gerardus van Brogne, Eligius van Noyen, Alexius en Nikolaas van Myra. In het midden een beeld van de Heilige Jozef met kind op sokkel.

Van Peteghemorgel van 1776, bij de restauratie van 1973 opgesteld in het hoofdkoor.

In het hoogkoor hangt een schilderij van de hand van Joseph van Severdonck, van Brussel "verrezen Christus met kruis en wimpel" (1864).

  • Archief Ruimtelijke Ordening, Huisvesting en Monumentenzorg West-Vlaanderen, Monumenten en Landschappen, Brugge, W/00288.
  • Rijksarchief Brugge, Gemeente Moere, afdeling II modern archief, nummers 437 en 439, herstellingen aan de kerktoren, 1820 en 1845.
  • ROOSE-MEIER B. en VERSCHRAEGEN H., Fotorepertorium van het meubilair van de Belgische bedehuizen, Provincie West-Vlaanderen, Kanton Oostende, deel II, Brussel, 1977, p. 28.

Bron: VANNESTE P. met medewerking van DE LEEUW S. 2003: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Gistel, Deelgemeenten Moere, Snaaskerke en Zevekote, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL3, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Vanneste, Pol
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Aanvullende informatie

De datering van de in Vlaams metselverband gebouwde toren kan op basis van de afmetingen van de bakstenen worden vernauwd tot de periode circa 1260-1300.

  • DEBONNE V. 2015: Uit de klei, in verband. Bouwen met baksteen in het graafschap Vlaanderen 1200-1400, onuitgegeven doctoraatsverhandeling Katholieke Universiteit Leuven, Leuven.
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Parochiekerk Sint-Niklaas met kerkhof [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/52129 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.