erfgoedobject

Parochiekerk Sint-Cornelius

bouwkundig element
ID
60441
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/60441

Juridische gevolgen

Beschrijving

Oostwest-georiënteerd bedehuis gelegen ten noordwesten van het plein. Tot 1969 omgeven door ommuurd kerkhof (muur verdween al in 1950). Heden omlopend pad met oude grafstenen van het voormalig kerkhof.

Over de oudste kerk is niets bekend, wel is reeds in de 12de eeuw sprake van een driebeukige kapel. In de loop van de tweede helft van de 18de eeuw worden tal van werken uitgevoerd aan de kerk. In 1750 wordt het koor gesloopt en vervangen door het huidige koor. In 1776 beslissen de schepenen de kerk te vergroten en de kerk te "keren", maar enkel de westzijde wordt verbreed. In 1788 wordt een nieuw portaal gebouwd en voorzien van een nieuw orgel. In 1794 wordt de kerk verwoest door de Franse troepen. De middenbeuk stort in elkaar en van de achtzijdige middentoren blijft enkel de kuip overeind. In 1805 wordt de kerk in neoclassicistische stijl herbouwd naar ontwerp van J.B. Caesar (Kortrijk), met behoud van enkele koormuren en de fundamenten van de oude kerk. In 1825 wordt de kerk verbouwd. De noordzijde wordt verbreed, in 1834 gevolgd door een nieuwe uitbreiding aan de zuidzijde.

De plattegrond ontvouwt een ingebouwde westtoren, een driebeukig schip van vier traveeën en een driezijdig koor met aansluitend de oude sacristie. Ten zuidoosten, zogenaamd "winterkapel".
Rode baksteenbouw op plint van natuursteen. Leien zadeldak. Toren onder ingesnoerde spits bekroond door ijzeren kruis. Vier dakkapellen met uurwerkplaat. Korfboogportaal met gevelveld met recent geschilderd opschrift. Datumsteen 1776 van witte natuursteen, erboven rondboogvenster met glas in lood. Getoogde galmgaten in geriemde omlijsting. Zijgevels geritmeerd door vlakke steunberen en rondboogvensters.

De oude sacristie van de kerk wordt gemarkeerd door een *calvarie, opgetrokken in 1841 op initiatief van Eerwaarde Heer P. De Vos. De calvarie is nog een stille getuige van het kerkhof dat tot 1969 de kerk omgaf. Sokkel van blauwe hardsteen, twee zuilen met Corinthisch kapiteel dragen het leien zadeldak met bekronend ijzeren kruis. Fraai uitgewerkt spitsbogig windbord, afgezoomd met driepasjes in halve cirkels. Sokkel met opschrift "Vijf mael Onze Vader en Weest gegroet voor veertig dagen aflaat DG-Alzo-heeft God de Wereld Bemind". Christus op een met lelies versierd kruis geflankeerd door de roodbeschilderde terracottabeelden van Maria en Johannes, geplaatst tegen een witbeschilderde achterwand.

  • DEBRABANDERE P., De neogotische bouwkunst in Kortrijk, in De Leiegouw, jg. 39, nr. 1, 1997, p. 37-38.
  • DESPRIET P., De Zuidwestvlaamse parochiekerken. Een duizendjarige geschiedenis, Kortrijk, 1982-1984, deel 1, p. 17-25.

Bron: DE GUNSCH A. & METDEPENNINGHEN C. met medewerking van CALLENS T. & VAN DEN MOOTER M. 2006: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Kortrijk, Deel IIA: deelgemeenten Aalbeke, Bellegem, Bissegem en Heule, Deel IIB: deelgemeenten Kooigem, Marke en Rollegem, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL5, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Callens, Toon; Van den Mooter, Maarten; De Gunsch, Ann; Metdepenninghen, Catheline
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Aanvullende informatie

Orgel

In 1788 werd in Aalbeke een nieuw orgel geplaatst (de naam van de bouwer is niet bekend); dit ging meteen verloren toen de Franse Republikeinen in 1794 de kerk in brand staken. In 1824 werd een nieuw orgel gebouwd door P.J. de Volder (Gent). Over de verdere geschiedenis is weinig bekend, behalve dat er onderhoudswerken plaats vonden door Delmotte (Doornik) in de jaren 1860-1870, en na de Eerste Wereldoorlog door J. Anneessens (Menen); in 1936 reviseerde hij het instrument en plaatste een electro-ventilator; Anneessens bleef hier actief tot minstens 1947. Na een brand in 1993 was het orgel beschadigd. Het werd daarna, in 1995, totaal omgebouwd door J. Bruggeman (Marke). Er is een kleine hoeveelheid oud pijpwerk aanwezig dat nog van het De Volder-orgel kan afkomstig zijn.

Auteurs: Roose, Patrick
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Relaties


Waarnemingen


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Parochiekerk Sint-Cornelius [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/60441 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.