erfgoedobject

Geallieerde militaire post

bouwkundig element
ID
70201
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/70201

Juridische gevolgen

Beschrijving

Vrijstaande bovengrondse betonnen constructie in weide langs de Groenendijkstraat, op ongeveer 1200 meter ten westen van de Labiettehoek (waar de IJzer in westelijke richting afbuigt), op 300 meter ten noorden van de IJzer.

Historische beschrijving

Betonnen militaire post uit de Eerste Wereldoorlog.

Vanaf Diksmuide loopt de IJzer in zuidwestelijke richting. Ter hoogte van Labiettehoek buigt de IJzer westwaarts af richting Elzendamme, Stavele en verder. De constructie is opgetrokken in een weide langsheen de Groenendijkstraat, op zo’n 1200 meter ten westen van Labiettehoek, op zo’n 300 meter ter noorden van de IJzer.

Tijdens de oorlog is het gebied ten oosten en zuiden van de IJzer geïnundeerd. Het overstroomd gebied reikt tot aan de dorpskernen van Reninge, Noordschote en het gehucht Luigem. De scheiding tussen het Duitse en geallieerde front loopt lange tijd doorheen dit geïnundeerde gebied. Drie Grachten vormt tot in de zomer van 1917 een Duitse voorpost. Tijdens het geallieerde offensief in de zomer en herfst van 1917 (de zogenaamde Derde Slag bij Ieper) kunnen onder meer Drie Grachten, Merkem, Luigem en de Blankaart veroverd worden en schuift de frontlijn meer oostwaarts op, tot achter de lijn Blankaert – De Kippe – Ashoop. Hierin komt nauwelijks nog verandering. Tijdens de Slag van Merkem op 17 april 1918 moeten Belgische troepen tijdelijk wijken voor de Duitse overmacht, maar tegen de avond staan de Duitsers terug aan hun beginposities.

De westelijke dijk van de IJzer, tot aan Labiettehoek, vormt tot aan de zomer van 1917 min of meer de Belgische eerste lijn (op enkele voorposten in het geïnundeerde gebied na). Deze eerste lijn steekt vervolgens via de Oude Pereboomstraat de geïnundeerde vlakte over en loopt tot Noordschote. Na het geallieerde zomeroffensief van 1917 vormt de IJzerdijk een tweede verdedigingspositie. Ook ten westen van, parallel (noord-zuid georiënteerd) met de IJzer worden verdedigingslijnen uitgebouwd.

Tijdens de oorlog worden in deze regio bijna voortdurend batterijen opgesteld. Voorbij de bocht van de IJzer aan de Labiettehoek worden eveneens in westelijke richting verdedigingslijnen uitgebouwd. Vanaf eind 1917 verschijnen langsheen de Groenendijkstraat militaire verdedigingswerken, die behoren tot de Bretelle Labiettehoek – Elsendamme, een schuine stelling die tot Stavele en Oostcappel reikt. Deze stelling wordt bij de derde verdedigingspositie van het Lokanaal ingedeeld.

Langsheen deze stelling worden reservetroepen opgesteld. Behalve loopgraven worden er mitrailleurposten, commandoposten en medische posten ingericht. Op een plannetje uit juli 1918 staat aangegeven dat er zich ter hoogte van de bewaarde constructie een commandopost voor de bevelhebber van een compagnie bevindt. Of de bewaarde constructie als commandopost fungeerde, lijkt evenwel eerder onwaarschijnlijk door de afwezigheid van muuropeningen – er is slechts één deuropening. Het lijkt waarschijnlijker dat de constructie fungeerde als opslagplaats. De constructie is wellicht van Belgische of Franse makelij.

Beschrijving

Vrijstaande bovengrondse betonnen constructie in weide langsheen de Groenendijkstraat. De constructie, die bij benadering 850 x 550cm meet, bestaat uit schuin opgaande zijmuren en plat dak. De buitenkant van de constructie is opgetrokken uit betonblokken. De rest van de constructie is vervaardigd uit gegoten beton, met vrij grove kiezel. Op het dak is nog een cementlaagje aangebracht.

Toegang aan westelijke zijde. Een stukje muur is bij de toegang afgebroken. Voor de rest is de constructie volledig gesloten.

Binnenin is de constructie ongeveer 240cm hoog. De bekisting van het gegoten beton lijkt voor het merendeel te bestaan uit boomstammen (waarvan één bewaard), golfplaten met kleine golving (ook nog enkele restanten) en zandzakjes (waarvan afdrukken in het beton bewaard).

  • DOCUMENTATIECENTRUM IN FLANDERS FIELDS MUSEUM, Collectie militaire stafkaarten, Duitse militaire stafkaart Stellungskarte Diksmuide-Süd Blatt IX, 20/7/1917; Belgische militaire stafkaart Dixmude (Plan Directeur Armée Belge), 9/1918.
  • KONINKLIJK LEGERMUSEUM, Collectie luchtfoto’s Eerste Wereldoorlog, Labiettehoek, 21/2/1918, 26/5/1918.
  • KONINKLIJK LEGERMUSEUM, Fonds Eerste Legerafdeling, nr. 1192/39, Plan de défense de la zone de Nieucappelle, 23/2/1918.
  • KONINKLIJK LEGERMUSEUM, Fonds Vierde Legerafdeling, doos 48, plan Emplacements à occuper par l’Artillerie dans l’hypothèse de la défense de la position Labiettehoek-Stavele et de la position Fintele – Noordhoek, s.d. [mei 1916]; plan Occupation de la Bretelle Elsendamme-Labiettehoek par toute la 3 D.I. suite à min. N° 4958 du 18 juillet 1918 (reserve d’armée), 18/8/1918.
  • KONINKLIJK LEGERMUSEUM, Fonds Vijfde Legerafdeling, doos 30, sous-farde 3 Division d’infanterie en 2e ligne - Nieuport, plan Croquis des emplacements de la D.I. Réserve de la zone Nieuport dans l’occupation de la bretelle Labiettehoek – Oostcappel (5 D.I., EM, 1er B.au), s.d. [1918].
  • DEBAEKE S. & LERMYTTE J. 1995: Merkem in de kijker. Het dorp anno 1900, tijdens de Grote Oorlog en de heropbouw, Veurne.
  • Captured German Trench and Operations Maps from the National Archives [CD-rom uitgegeven door The Naval & Military Press], Duitse militaire kaart Stellungskarte Diksmuide-Süd, Blatt XII, 11/9/1917.

Bron: Onroerend Erfgoed West-Vlaanderen, Beschermingsdossier 4.001/32030/103.1, Geallieerde militaire post (WO I), Groenendijkstraat zn (DECOODT H., 2012)
Auteurs: Decoodt, Hannelore
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Geallieerde militaire post [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/70201 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.