erfgoedobject

Parochiekerk Sint-Lambertus

bouwkundig element
ID
74078
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/74078

Juridische gevolgen

Beschrijving

Dorpskerk met georiënteerd koor afwijkend naar het noorden, schuin ingeplant op hoek Hollebeekstraat. Ingeplant midden een cirkelvormig kerkhof met omringende manshoge bakstenen kerkhofmuur afgedekt door ezelsrug en met steunberen. Hoofdtoegang kerkhof tegenover het kerkportaal met trap (vier trappen) tussen twee vierkante bakstenen pijlers. Roeptribune aan de straatzijde gemetst tegen rechtse pijler bestaande uit twee hoge bakstenen trappen met natuurstenen dekplaat. Ronde aanleg van oud kerkhof geaccentueerd door concentrische kerkhofuitbreiding van noordwesten tot het zuiden, begrensd door gewitte bakstenen kerkhofmuur van 1988 naar ontwerp van industrieel ingenieur H. De Moor. Rondom de oude kerkhofmuur jong aangeplante rij linden, ter vervanging van vier lindebomen die vroeger de kerkhoftoegang op de straathoek flankeerden en van de populieren die het oude kerkhof omringden. Zijtoegang van oud kerkhof aan Hollebeekstraat tegenover afgeschaft vroeger tuinpad van de pastorie; ijzeren bekroning van hek met sierkruis tussen gemetste pijlers.

Historiek

Bijna geen bouwhistorische gegevens van de kerk voorhanden. Koor en transept klimmen nog op tot de gotische periode (16de eeuw ?). Nadat de kerk zwaar beschadigd was door de geuzen (1589), brandde de toren af (1603); herstel van de schade in 1605; bouw van nieuwe sacristie in 1622. Nog herhaaldelijk sprake van herstellingswerken aan de kerk in de 17de eeuw, ook aan de bouwvallige toren (1639). Kerk deels aangepast en vernieuwd bij de vergroting tot driebeukige kerk met ingebouwde westtoren in midden 18de eeuw of uit het derde kwart van de 18de eeuw. Jaartal 1751 op hoeksteen van toren, melding van vergroting van de kerk aan noordzijde in 1752 en van verhoging van de torenspits in 1757. Overwelving van de kerk in 1768, jaartal vroeger aangebracht op gewelf doch in de tweede helft van de 20ste eeuw vervangen door 1750. In 1856 bouw van een tweede sacristie en vervanging van de kerkvloer in Basècles. Herstel van westgevel na stormschade in najaar 1983.

Beschrijving

De plattegrond ontvouwt een breed driebeukig schip van drie traveeën met ingebouwde kleine vierkante toren en weinig uitspringend transept; kort rechthoekig koor smaller dan de middenbeuk en geflankeerd door een sacristie en berging aansluitend tegen de oostzijde van de transeptarmen. Sober landelijk kerkje van gewitte baksteen; spaarzaam verwerkte zandsteen voornamelijk voor hoekkettingen, geveloren en kraagstenen van de puntgevels met aandaken, de meeste tevens met vlechtingen. Driebeukig schip onder laag reikend leien zadeldak; onregelmatige aansluiting van het scherpere dak boven de oostelijke travee bij het transept als gevolg van de 18de-eeuwse vergroting van het schip. Bakstenen sokkel met hardstenen afzaat, metselwerk met vele sporen van vernieuwing. In smalle torengevel van de eenvoudige westgevel: rechthoekig portaal met zandstenen neggen en latei op consoles onder rondboog. Gedichte ronde torenvensters onder de vierde torenverdieping met steekbogige galmgaten; ingesnoerde achtzijdige leien torenspits. Groot spitsboogvenster in zandstenen omlijsting aanzettend op dito waterlijst in noordelijke transeptpuntgevel; voorts voornamelijk steekboogvormige vensters naast een paar kleinere rechthoekige vensters onder meer van sacristie. Blinde koorfrontgevel met bepleisterd muurveld onder houten afdak van een houten Jezusbeeld aan kruis op blind boogveld (vroeger met vagevuur ?).

Interieur

Classicistisch interieur waarvan vroeger overwegend egaal geschilderde bepleistering laatst enigszins veranderd van karakter door bogen en plinten in licht verschillend schilderwerk met schijnvoegen; tevens bepaalde stucornamentiek in koor en transept verdwenen; terugwijkend deel van koormuren boven koorlambrisering opgevuld. Middenbeuk met tongewelf, heden met geschilderd jaartal 1750 op gordelboog; smalle zijbeuken asymmetrisch overwelfd; rondbogen op korte zuilen met hoog achthoekig kapiteel. Vensters in geriemde omlijstingen met oren. Rococostucwerk op gordelboog van tonvormige kooroverwelving met kruisribben, aanzettend op zwaar lijstwerk.

Mobilair

Altaardoek "Tenhemelopneming van Maria", toegeschreven aan G. De Crayer, uit de eerste helft van de 17de eeuw. Beeldhouwwerken. H. Lambertus, gepolychromeerd hout, 17de eeuw; Onze-Lieve-Vrouw met Kind, lindenhout, circa 1750; serie gepolychromeerde beeldsokkels met engelenfiguur tegen de zuilen waarop gepolychromeerde heiligenbeelden uit de 19de tot de 20ste eeuw, Heilig Hart en Heilige Jozefbeeld van hout, overige gips.

Meubilair. Gemarmerde houten altaarportiek uit de 18de eeuw van hoofdaltaar. Twee 18de-eeuwse zijaltaren van gemarmerd hout met portiek. Eiken koorlambrisering uit de 18de eeuw. Gebogen 19de-eeuwse communiebank, eik. 18de-eeuwse preekstoel met toegangstrap en -deur in sacristie. Twee eiken biechtstoelen, tweede helft van de 18de eeuw. Hardstenen doopvont uit de 18de eeuw met koperen deksel.

Geschilderd houten reliekschrijn van Heilige Lambertus van Luik, 19de eeuw. Ingelijste geschilderde kruisweg, 19de eeuw. Orgel van Pierre (junior) van Peteghem (Gent), wellicht uit het derde kwart van de 19de eeuw.

  • Afdeling Ruimtelijke Ordening, Huisvesting en Monumentenzorg Oost-Vlaanderen, Cel Monumenten en Landschappen, Archief.
  • Informatie orgel door Patrick Roose (agentschap Onroerend Erfgoed)
  • Rijksuniversiteit Gent, Provinciaal archief, 1851-1870, (1805/4).
  • DE BROUWER J. 1961: Bijdrage tot de Geschiedenis van het Godsdienstig Leven en de Kerkelijke Instellingen in het Land van Aalst tussen 1550 en 1621, Aalst, 213.
  • DE BROUWER J. 1975: Bijdrage tot de geschiedenis van de kerkelijke instellingen in het Land van Aalst tussen 1621 en 1796, Deel II, Dendermonde, 407, 436, 445, 486.
  • DE WIN P. en MOENS F. 1988: De roepstenen" en "kerkpuien" in de provincie Oost-Vlaanderen, Handelingen der Maatschappij voor Geschiedenis en Oudheidkunde te Gent, Nieuwe reeks, Deel XLII, 48.
  • VANDENBUSSCHE - VAN DEN KERKHOVE C. 1980: Fotorepertorium van het meubilair van de Belgische bedehuizen, Provincie Oost-Vlaanderen Kanton Brakel, Brussel, 73-75.
  • VAN DE VYVERE P. 1945: De symboliek of zinnebeeldspraak in de kerken. Ons kerkje van Paricke. Renaix, la tour de l'ancienne église St Martin, Gent, 15-17.

Bron: BOGAERT C., DUCHÊNE H., LANCLUS K. & VERBEECK M. 2000: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie Oost-Vlaanderen, Gemeenten: Brakel, Horebeke, Kruishoutem, Lierde, Zingem en Zwalm, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 15n4, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Verbeeck, Mieke; Duchêne, Helena
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Is deel van
    Omgeving van de Parochiekerk Sint-Lambertus

  • Is deel van
    Steenweg

  • Omvat
    Twee opgaande welkomstlinden bij het kerkhof van Parike


Waarnemingen


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Parochiekerk Sint-Lambertus [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/74078 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.