erfgoedobject

Herenhuis Hôtel d'Hanins de Moerkerke

bouwkundig element
ID
82257
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/82257

Juridische gevolgen

Beschrijving

Zogenaamd "Hôtel d'Hanins de Moerkerke". Herenhuis uit het derde kwart van de 18de eeuw bestaande uit een haakse hoofdvleugel tussen de Witteleertouwersstraat en de Coupure, en eertijds twee zijvleugels, één ten oosten (aan de Coupure), (2) en twee ten zuiden (aan de Witteleertouwersstraat), (3 a en 3 b). Heden haast volledig ingebouwd en vroegere structuur dus moeilijk herkenbaar. Gebouwd na het uitgraven van de Coupure (1752-1753) waarbij de voormalige grond van het predikherenklooster is herverkaveld. In de loop van de 19de eeuw toegankelijk via een staatsieplein aan de Predikherenstraat, tussen de huidige nummers 30 en 36, dat leidde naar de hoofdvleugel. Nu deels in gebruik als woning en deels leegstaand en verwaarloosd.

Circa 1765-1775: bouw van het herenhuis op initiatief van Pierre-Jacques d'Hanins de Moerkerke en Claire Diericx - zie monogram met initialen in het fronton van de hoofdvleugel - die wellicht belangrijke functie hadden in de binnenscheepvaart. Volgens een opmeting van 1862 bestond de zijgevel aan de Witteleertouwersstraat toen uit een risaliet van drie traveeën en twee bouwlagen, aan beide zijden geflankeerd door een lagere vleugel van drie traveeën onder mansardedak met twee dakkapellen; één van laatst genoemde sloot aan bij de druiplijst van de korfboogpoort in uitgewerkte omlijsting met rococogetinte waaier.

Tussen 1855 en 1856: vermoedelijke heraankleding van het interieur van de hoofdvleugel door toenmalige eigenaar plafonneur F. Willems.

1862: verbouwingen aan de zijgevel aan de Witteleertouwersstraat door Baron van Zuylen van Nyevelt: wijziging van de vensters en ramen; ook vervangen van de rechter poort door twee vensters.

1869: na de afbraak van twee woningen aan de Predikherenstraat (ter hoogte van het huidige nummer 36), aanleg van het staatsieplein, afgesloten met een smeedijzeren hek van 1871 van de hand van kunstsmid E. De Voocht, en twee flankerende, neoclassicistische bijgebouwen naar ontwerp van architect G. Hano (Brugge).

1919: verhogen van de zijvleugels aan de Witteleertouwersstraat met één bouwlaag en uniformerende afwerking, zie bestaande drie middentraveeën uit het derde kwart van de 19de eeuw.

1924: deels bebouwen van het staatsieplein met dienstgebouwen en een garage naar ontwerp van architect L. Viérin (Brugge).

1938: kadastraal opsplitsen van het voormalige herenhuis met tuin in verschillende eigendommen. Afbreken van het hek en de bijhorende zijgebouwen en dichtbouwen van de voormalige inrit naar het staatsieplein met een neobarok pand naar ontwerp van architect D. Govaert (Brugge). Opdelen van de hoofdvleugel: toevoegen van twee salons in de hoofdvleugel aan de zijvleugel aan de Coupure en het afsplitsten van die vleugel naar ontwerp van architect G. Van Houtryve (Brugge); tevens onder meer aanbrengen van een segmentboogpoort in de blinde muur aan de Coupure. De overige salons van de voormalige hoofdvleugel worden bij de zijvleugel aan de Witteleertouwersstraat gevoegd.

1990: herenigen van de hoofd- en zijvleugels aan de Witteleertouwerstraat en aldus herstellen van de ruimtelijke continuïteit.

Hoofdvleugel (1). Classicistisch breedhuis van respectievelijk negen (noordgevel), twaalf (zuidgevel) + drie traveeën en twee bouwlagen onder schilddak (Vlaamse pannen). Verankerde en beschilderde, bakstenen lijstgevel met dubbelhuisopstand, aan beide zijden uitgewerkt met een centraal risaliet van drie traveeën, bekroond door drie- hoekig fronton. Typische gekorniste kordons, entablement en kroonlijst. Rechthoekige vensters; houtwerk met geprofileerd kalf uit het tweede tot derde kwart van de 19de eeuw. Telkens twee 18de-eeuwse dakkapellen. Noordgevel bewaart een arduinen bordestrap van 4 treden naar een boogdeur met waaier opgenomen in een fraaie, geprofileerde rococogetinte omlijsting van arduin; middentravee eveneens benadrukt door 19de-eeuws balkon met ijzeren hek. Fronton verrijkt met beeldhouwwerk van putti met lauwerkrans en hoorn des overvloeds, die een medaillon dragen met het monogram van de bouwheer en zijn echtgenote. Zuidgevel bewaart een zelfde deuromlijsting. Het beeldhouwwerk in het fronton alludeert hier op de welvaart die te danken was aan koopvaardij na het uitgraven van de Coupure. Zijgevel aan de Witteleertouwersstraat, geleed door kordon en versneden entablement. Licht getoogde vensters in geriemde omlijstingen. Zijgevel aan de Coupure, horizontaal geleed door zelfde kordon en kordonvormende lekdrempels op de bovenverdieping. Rechthoekige openingen onder meer blijkbaar later ingebrachte, verdiepte deur op 3 treden. Rechthoekige, houten erker met consoles en decoratie naar rococopatroon.

Interieur. Aan noordzijde loopt een lange gang, parallel met met enfilade van vijf salons met uitzicht op de tuin. Deels bewaarde aankleding uit het derde kwart van de 18de eeuw, onder meer penantspiegels in Lodewijk XVI-stijl en voornamelijk 19de-eeuwse aanpassingen in onder meer neoclassicistiche en Louis Philippestijl. Middensalon met opvallend plafondrozet, marmeren voluteschouw, wanden geritmeerd door vlakke pilasters met Ionische kapitelen, waarop doorlopende fries.

Zijvleugel aan de Coupure (2). Breedhuis van vijf traveeën en twee bouwlagen onder mansardedak (Vlaamse pannen), gedateerd door recente gevelsteen "1677"; mogelijk dus 18de-eeuwse verbouwing van oudere kern. "Kunstige Herstelling" van 2001 onder meer toevoegen van gevelsteen en consoliderende restauratie van voorgevel. Verankerde en beschilderde, bakstenen lijstgevel, horizontaal belijnd door geleed kordon. Links, deur onder groot bovenlicht. Rechthoekige vensters in bepleisterde omlijstingen. Twee schouderboogvormige dakkapellen. Bewaard houtwerk met kleine roedeverdelingen.

Voormalige zijvleugels aan Witteleertouwersstraat, aan weerszij aanleunend tegen de zijgevels van de hoofdvleugel. Noordelijke zijvleugel (3 a) in zijn huidige vorm, breedhuis van vier traveeën en twee bouwlagen onder mansardedak (nok parallel aan de Witteleertouwersstraat; Vlaamse pannen), deels van 1919 en oorspronkelijk slechts één bouwlaag met koetspoort. Bepleisterde en beschilderde lijstgevel, geleed door kordon. Verschillende vormen van aangepaste openingen op de begane grond. Behouden, oorspronkelijke rondboogpoort uit het derde kwart van de 18de eeuw in geprofileerde omlijsting met rocaillesluitsteen; houten vleugelpoort met sierlijk, waaiervormig bovenlicht. Erboven, deurvenster met gebogen balkon en ijzeren hek, allicht horend bij de verbouwing van 1919, net als de ander bovenvensters en de vier dakkapellen naar 18de-eeuws patroon.

Interieur. De koetspoortdoorgang met 19de-eeuwse aankleding geeft via smalle, 18de-eeuwse deur in arduinen omlijsting uit op het trappenhuis in de hoofdvleugel. Zuidelijke zijvleugel, heden breedhuis van vier traveeën en eerst één, in 1919 verhoogd tot twee bouwlagen onder schilddak, met zelfde indeling als zijgevel van hoofdvleugel. Vensters oorspronkelijk rechthoekige en in 1862 verbouwd tot segmentbogige met grote roedeverdelingen.

  • Afdeling Ruimtelijke Ordening, Huisvesting en Monumentenzorg West-Vlaanderen, Cel Monumenten en Landschappen, archief, dossier 7758.
  • Dienst Monumentenzorg en Stadsvernieuwing Brugge, Nota.
  • Stadsarchief Brugge, Bouwvergunningen, nr. 23/1862, nr. 143/1869, nr. 60 en 96/1919, nrs. 460 en 510/1924, nrs. 843, 855 en 911/1938.
  • BAES W., WILLEMS J., DE BLIECK A., Van Rame tot Coupure, Brugge, 1997, p. 164-165.
  • CONSTANDT L. (ed.), Behoedzaam omgaan. Monumentenzorg in Brugge, 1988-1993, 1994, p. 72.
  • DEVLIEGHER L. 1975: De huizen van Brugge, Kunstpatrimonium van West-Vlaanderen 2-3, Tielt, 53 en 445.
  • ESTHER J., Hotel D'Hanins de Moerkerke, onuitgegeven studie, z.d.
  • MÜLLER R., Een verwaarloosd en vergeten monument: Het Hotel d'Hanins de Moerkerke, in Ons Heem, LI, 1997, nr. 4, p. 250-259.

Bron: GILTÉ S., VANWALLEGHEM A. & VAN VLAENDEREN P. 2004: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Stad Brugge, Middeleeuwse stadsuitbreiding, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 18nb Zuid, Brussel - Turnhout.
Auteurs: Gilté, Stefanie; Vanwalleghem, Aagje; Van Vlaenderen, Patricia
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Herenhuis Hôtel d'Hanins de Moerkerke [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/82257 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.