Oudste vermelding in 1139. Gelegen op de overgang van Droog- naar Vochtig-Haspengouw (noorden). Het is een laag gelegen gebied, deel uitmakend van een schiervlakte, aansluitend bij het gebied van Sint-Truiden, en van de depressie van Brustem. Licht golvend landschap (70 meter), gekenmerkt door de fruitaanplantingen. Het zuidelijk gedeelte van de gemeente stijgt tot 90 meter en vertoont het Droog-Haspengouwse open field-landschap.

De bewoning klimt op tot de prehistorie. De Romeinse heirbaan Tongeren-Kassel vormt de zuidgrens van de gemeente.

Rijkel was een Luikse gemeente en een heerlijkheid die afhing van het allodiale hof van Luik en het feodale hof van Diepenbeek. Van de eerste heren van Rijkel is zeer weinig bekend. Een ridder Renerus de Ryckle, broer van Willem van Ryckel, abt van Sint-Truiden, wordt vermeld in 1253. In de tweede helft van de 14de eeuw komt de heerlijkheid in het bezit van de familie Bolle van Rijkel, een bastaardtak van de ridders van Gelinden. Via huwelijk komt de heerlijkheid in de eerste helft van de 17de eeuw in het bezit van de familie de Hinnisdael. De goederen van de familie worden circa 1683 verdeeld en Rijkel wordt toegewezen aan de familie de Tollet, in 1733 aan de barones de Sottelet; circa 1738 gaan ze over naar de familie de Buissart. In 1762 in het bezit van Pierre-Antoine, baron de Tiribu. In de 17de eeuw vormt Rijkel samen met Brustem, Aalst en Voort de baronie Voort, die in de 18de eeuw het titulaire graafschap Rijkel wordt.

Op het grondgebied bevonden zich enkele leengoederen van het leenhof van Hamal-Rutten en twee Loonse laathoven, het Librechthof en het hof van Rijkel.

Op juridisch gebied volgde de schepenbank het Luikse recht en ging in beroep bij de Luikse schepenbank. In 1632 wordt het dorp geplunderd door Hollandse troepen. Gedurende de Negenjarige Oorlog (1688-1697) en de Spaanse Successie-oorlog (1702-1713) wordt het dorp verschillende keren door vreemde troepen bezet en de kerk wordt geplunderd.

De kerk van Rijkel schijnt een stichting van de plaatselijke heer. Ze bestond reeds in 1139. Het grootste gedeelte der tienden behoorden aan de abdij van Herkenrode, het andere gedeelte aan de abdij van Averbode, de abdij van Sint-Truiden, de leproserie van Ter Zieken te Sint-Truiden, de pastoor van Zepperen en enkele andere bezitters. De kerk was een belangrijk bedevaartsoord in de regionale bedevaartcyclus van de Drie Gezusters, met verering van Sint-Eutropia in Rijkel, Sint-Genoveva in Zepperen en Sint-Bertilia in Brustem.

Rijkel was en is een landbouwgemeente zonder industrie. Thans wordt voornamelijk aan fruitteelt gedaan, een groot gedeelte van het areaal wordt ingenomen door boomgaarden en plantages. Een recente evolutie is de toename van forenzen, die circa twee derden van de actieve bevolking uitmaken. De oude kern van het dorp bevindt zich rondom de kerk en het kasteel, de huidige Dionysius van Leeuwenstraat. Vanaf de eerste helft van de 19de eeuw vond een verschuiving plaats van de centrumfunctie naar de in 1819-20 aangelegde steenweg Sint-Truiden-Tongeren-Maastricht, met thans een vrij dichte lintbebouwing, en waaraan in de tweede helft van de 19de eeuw ook het gemeentehuis met school werd ingeplant; deze evolutie bracht een sterkere ontwikkeling van het noordelijk gedeelte van de gemeente met zich mee, in de onmiddellijke omgeving van de steenweg. De Romeinse heirbaan Tongeren-Kassel, op de zuidgrens van de gemeente, vormde de oorspronkelijke verbinding Sint-Truiden-Tongeren; zij raakte na de aanleg van de steenweg in verval, en bestaat thans nog als landweg.

Oppervlakte: 267 hectaren. Aantal inwoners: 768.