Geografisch thema

Noordomstraat

ID
15671
URI
https://id.erfgoed.net/themas/15671

Beschrijving

Straat met een licht gebogen tracé vanaf de Moerestraat/ Kerkstraat tot aan de Oostmeetstraat.

De benaming Noordomstraat vanaf 1956 gaat terug op het toponiem "Trondommestraetken" dat reeds aangeduid is op de ommeloperkaart van 1705-1711: "Int dorp tusschen een straetken rontomme loopende ghenaemt trontommestraetken waerin dat staet de kercke en veel diversche huysen". De Noordomstraat vormde het noordelijk deel van de voormalige 'Rondomstraat'. Deze 'Rondomstraat' - waartoe ook (delen van) de huidige Oostmeetstraat, Zuidstraat, Brouwerijstraat, Ichtegemstraat en Kerkstraat hoorden - maakte in het dorp een volledige lus en omringde het centrum van de gemeente. Midden in deze lusvorm ligt de "Calsye" of de huidige Dorpsstraat. In de legger van de dis van 1512 en de legger van de kerk van 1522: "int dorp (…) ende metten noordthende upde noordtrommestrate".

Op de figuratieve kaart van 1799 (terreinopmeting van het gebied ten noorden van de dorpskern, tussen de Moerestraat en de Moerewegel, door landmeters Pieter Mergaert uit Koekelare en Charles Serruys uit Torhout) is het bochtige en smalle "rondom Straetken" bijna niet bebouwd. De huidige Noordomstraat is slechts bebouwd met één hoeve ten noordwesten van het kruispunt met de Moerestraat. Hetzelfde zien we op de Ferrariskaart (1770-1778): de bebouwing situeert zich vooral aan beide zijden van de huidige Dorpsstraat en het begin van de huidige Moerestraat. De weinig bebouwde situatie van de 'Rondomstraat' doet zich ook nog voor bij de opmaak van de Atlas der Buurtwegen van circa 1846. In 1896 bouwt dokter René Proot zijn woning en dokterspraktijk met naastgelegen koetshuis en paardenstallen (* nummer 2) op gronden van de grote pachthoeve van grootgrondbezitter Karel Breyne-Dewitte uit Brussel, deze hoeve is te identificeren als de hoger genoemde hoeve op de kaart van 1799. De overige bebouwing aan het begin van deze straat - aaneengesloten bebouwing van breedhuizen van twee bouwlagen onder pannen zadeldaken - is te situeren na de bouw van het huis Proot, in de eerste decennia van de 20ste eeuw, tot en met de jaren 1930. Verderop in de straat gelijkaardige volumewerking door panden uit het midden van de 20ste eeuw. Ter hoogte van de hoek met de Stationsstraat twee lage arbeiderswoningen uit de tweede helft van de 19de eeuw (nog niet aangeduid op de Atlas der Buurtwegen van circa 1846). Nummer 48: rode baksteenbouw onder pannen zadeldak, gewijzigd straatparement, rechter zijgevel met rondboogvenster met bewaard houtwerk. Nummer 44/ Stationsstraat is mogelijk een voormalige herberg: witgeschilderde baksteenbouw onder pannen zadeldak, afgeschuinde hoektravee, met uitzondering van het rondboogvenster in de zijgevel vernieuwd houtwerk.

Nummer 29 is de OCMW-residentie "Kutsershof", acht appartementen en twaalf garages, van 1997 door Architectenbureau Van Biervliet (Brugge) en het buro Govaert-Vanhoutte (Brugge). Het gebouw maakt deel uit van de zogenaamde 'sociale as' van de dorpskern die bestaat uit de Wallaart (Wallaartdreef), de Zuidlaan, de Dorpsstraat en de Noordomstraat. Het vrijstaande gebouw rust deels op zuilen waardoor een grote openheid van de begane grond en een doorgang naar de parking en naar de Dorpsstraat gerealiseerd wordt. De openheid van de begane grond wordt gecontrasteerd door de meer gesloten balkvolumes van de eerste en de tweede verdieping, opengewerkt met (verdiepte) rechthoekige raampartijen. Het onderste balkvolume is afgewerkt met een witte crepi-bezetting; de beplankte dakverdieping springt achteruit. In de Dorpsstraat (nummer 22) kent het gebouw een pendant in het sociaal wooncomplex van 1995 naar ontwerp van architecten B. Govaert en Erik Van Biervliet (Brugge). Bij het "Kutsershof" leunt links het zogenaamde "Kutserspleintje" aan, naar ontwerp van Studiebureau Verschave (Brugge), ingehuldigd in 1998. Kutsers waren slagers die zwijnen en kalveren opkochten om ze thuis te slachten en op de markten te verkopen. Tot na de Tweede Wereldoorlog trokken een veertigtal Koekelaarse kutsers drie maal per week naar de Oostendse markt om hun vlees aan slagers en particulieren te verkopen. Het pleintje wordt gevisualiseerd door een in hoogte oplopende betonnen muur met zigzaglijn, aansluitende ijzeren bankjes.

De straat wordt ook "Poëziestraat" genoemd omwille van de natuurstenen menhirs of poëziezuilen die sinds 1998 acht dichters uit de wereldpoëzie oproepen via hun gedichten. De straat is in 1998 heraangelegd en opnieuw gekasseid (kleine schuingelegde kasseitjes).

  • LOOTENS B., Er bloeit een Koekelaarse roos in Polen…, in Spaenhiers. Jaarboek, jg. 16, 2008, p. 188-189.
  • Nieuwe OCMW-residentie Kutsershof in Koekelare, in Het Volk, regio Oostende-Westhoek, 31 mei-1 juni 1997.
  • SEYS R., Koekelare, gisteren en op de drempel van morgen. Een verzameling foto's, prentkaarten en tekeningen, met beknopte historische en andere toelichtingen, Sint-Niklaas, 1987, p. 50 (iconografie).
  • STAELENS G., Landbouwbedrijven uit de vroege en volle Middeleeuwen in het westelijk deel van Binnen-Vlaanderen. Onderzoek van de percelering in de omgeving van Koekelare, in Spaenhiers Jaarboek, jg. 16, 2008, p. 239-258.

Bron: VANNESTE P. & BAERT S. met medewerking van BOONE B., CREYF S. & VRANCKX M. 2010: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Koekelare, Deelgemeenten Bovekerke en Zande, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL46, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Vanneste, Pol
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Omvat
    Burgerhuis en winkel van 1901

  • Omvat
    Burgerhuis uit het interbellum

  • Omvat
    Dokterswoning met praktijk en tuin

  • Omvat
    Dorpswoning

  • Omvat
    Dorpswoningen uit het interbellum

  • Omvat
    Natuurstenen menhirs of poëziezuilen

  • Is deel van
    Koekelare


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Noordomstraat [online], https://id.erfgoed.net/themas/15671 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.