beschermd stads- of dorpsgezicht, intrinsiek

Dorpskern Gestel, Neerhoeve en Hof van Rameyen

beschermd stads- of dorpsgezicht, intrinsiek van 23-10-1992 tot heden

ID: 5168
URI: https://id.erfgoed.net/aanduidingsobjecten/5168

100 m

Basis Lagen

OSM-Basiskaart
Ortho
GRB-Basiskaart
GRB-Basiskaart in grijswaarden

Besluiten

Kasteel De Cock de Rameyen met toren, hoeve en omgeving
definitieve beschermingsbesluiten: 23-10-1992 ID: 2452

Rechtsgevolgen

Meer informatie over de rechtsgevolgen van beschermingen vind je op onze website.

Provincie
Antwerpen: Gemeente
Berlaar: Deelgemeente
Berlaar: Straat
Lambertusplaats, Rameyenstraat: Locatie
Lambertusplaats, Rameyenstraat (Berlaar): Nauwkeurigheid zone
Tot op 15m: Oppervlakte zone
279 790m²: Beschermingsdossiers
4.02/12002/103.1 DA000754 OA001952

Typologie: afsluitingshagen, bakhuizen, boomgaarden, bossen, donjons, dorpen, dreven, grachten (verdedigingselementen), grafkapellen, graslanden, hekken, herbergen, hoeven, kasteelhoeven, kerkhoven, moestuinen, omheiningsmuren, parken, parochiekerken, pastorieën, personeelswoningen, poorten (bijgebouwen), schandpalen, toegangsbruggen, tuinen, waterkastelen

Project beschermingsdatabank 2013-2016 (beschermingen: van 01-01-2013 tot 30-06-2016)

Beschrijving

De bescherming als dorpsgezicht betreft de dorpskern van Gestel met de Sint-Lambertuskerk, het kerkhof, de pastorie en de omgevende hoeven rond de Lambertusplaats. Verder naar het oosten is het kasteeldomein De Cock de Rameyen gelegen, met een waterkasteel omgeven door een landschapspark. Naast de kasteelhoeve bevindt zich in de omgeving nog de afhankelijke Neerhoeve.

Het beschermingsdossier motiveert de bescherming als volgt: Het gebied met de dorpskern en het kasteel De Cock de Rameyen heeft historische waarde als landbouwgebied ontgonnen vanuit het kasteel, waarin in de 18de eeuw een afhankelijke hoeve tot stand kwam. De historische dorpskern is gegroeid rond de 15de-eeuwse kerk en wordt gevormd door een aantal oude, schaalbepalende en nog grotendeels bewaarde elementen. Het kasteel met bijhorende aanleg van toegangsdreef, kasteelhoeve, park en waterpartijen zijn getuige van een oude landbouwnederzetting van middeleeuwse landadel.
Op de kabinetskaart van de Ferraris (1770-1778) wordt de Grote Netevallei gekenmerkt door aaneengesloten beemden met akkers en weilanden op de drogere gronden. Hier en daar komt een klein perceel bos voor. Het gehucht Gestel, evenals de Neerhoeve en het kasteel De Cock de Rameyen, op de kabinetskaart van de Ferraris (1770-1778) weergegeven als “Château Ramijen”, zijn goed herkenbaar. Volgens de kaart van Vandermaelen (1846-1854) is het landschap weinig veranderd: de Grote Nete wordt omgeven door beemden met ten noorden en ten zuiden akkers en weilanden. De Neerhoeve wordt weergegeven als “Neer Hof”, het kasteel De Cock de Rameyen als “Château Terhameyen”.

Onroerend Erfgoed Antwerpen, Beschermingsdossier DA000754, Kasteel De Cock de Rameyen en omgeving (BRENDERS F., 1992).

Waarden

Het gebied gevormd door het kasteel De Cock de Rameyen, de Neerhoeve en de dorpskern van Gestel is beschermd als dorpsgezicht omwille van het algemeen belang gevormd door de:

historische waarde

in casu stedenbouwkundig-esthetische waarde

Aanduiding van

Is de omvattende bescherming van

Gasthof den Engel

Rameyenstraat 8 (Berlaar)
Langgestrekte hoeve, schuin ingeplant ten opzichte van de rooilijn, op grotendeels omhaagd terrein, met moestuin ten zuiden.

Hoeve

Lambertusplaats 1, Legrellestraat 121 (Berlaar)
Neotraditioneel hoevecomplex, van circa 1904, in kern opklimmend tot het derde kwart van de 18de eeuw. Tuin ten noorden, begrensd door bakstenen muur aan de zijde van het Lambertusplein.

Hoeve Neerhoeve

Rameyenstraat 7 (Berlaar)
Opklimmend tot het vierde kwart van de 17de eeuw, circa 1902 en 1909 aangepast en uitgebreid. Achterin gelegen, oorspronkelijk omgrachte hoeve met losstaande bestanddelen, te bereiken via jonge beukendreef.

Hof van Rameyen

Rameyenstraat 4-5 (Berlaar)
Omgracht domein, vanaf de Rameyenstraat toegankelijk via een kastanjedreef vanaf ingangspoort naar poortgebouw, driehoekig neerhof met aan noord- en westzijde de 18de-eeuwse hoeve- en dienstgebouwen. Omgracht kasteel, vermoedelijk uit de 18de eeuw, in kern opklimmend tot de 13de eeuw. Complex voorts omgeven door landschapspark.

Kasteelhoeve

Rameyenstraat 6 (Berlaar)
Hoeve ten westen van de kasteeldreef; bereikbaar via een gekasseide oprit vanaf de dreef. Woonstalhuis, schuur met aansluitende paardenstal en wagenhuis, bakhuis, recenter wagenhuis en moestuin.

Parochiekerk Sint-Lambertus

Lambertusplaats 2 (Berlaar)
Parochiekerk opgetrokken in verschillende fasen: de oudste gedeelten, met name toren en middenbeuk uit de 15de eeuw; uitbreiding met koor in de 16de eeuw; bouw van de transeptarmen in 1778 en 1785.

Pastorie van de Sint-Lambertusparochie

Lambertusplaats 3 (Berlaar)
Pastorie, van 1869-1875, ter vervanging van een oudere pastorie uit de 16de eeuw, waarvan naar verluidt resten in de tuin.

Schandpaal

Lambertusplaats (Berlaar)
Bewaarde schandpaal van 1779, opgericht door baron van Gottignies.

Woonstalhuis

Lambertusplaats 4 (Berlaar)
Sober, in het derde kwart van de 20ste eeuw aangepast woonstalhuis, van circa 1900 met omhaagde tuin. Verankerde baksteenbouw van één bouwlaag en zes traveeën onder zadeldak.

Is de gedeeltelijke bescherming van

Gestel en omgeving

Berlaar (Berlaar), Itegem (Heist-op-den-Berg), Bevel, Kessel (Nijlen)
Dit gebied ligt op grondgebied van Berlaar en Nijlen in de alluviale vlakte van de sterk meanderende Grote Nete en wordt gekenmerkt door een rijke variatie aan abiotische condities waardoor verschillende vegetatietypes en een gevarieerd landschap ontstonden. De kern van Gestel ontwikkelde zich rond de kerk die hier in de 15de eeuw werd opgericht. De omgeving betreft een landbouwgebied dat ontstond door de ontginning vanuit enkele kasteeldomeinen en de ervan afhankelijke hoeven. De historische structuur en topografie van de vallei, de historische dorpskern van Gestel en de kastelen en landhuizen met hun omringende parken en de historische hoeven bleven in dit gebied gaaf bewaard. De dorpskern van Gestel behield tot op vandaag zijn open en geïsoleerd karakter behouden en ook de relatie tussen de kasteeldomeinen en de omliggende open ruimte bleef bewaard.

Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2025: Dorpskern Gestel, Neerhoeve en Hof van Rameyen [online], https://id.erfgoed.net/aanduidingsobjecten/5168 (geraadpleegd op 31 maart 2025).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.