Historisch Overzicht

De begijnenbeweging, ontstaan in de 12de eeuw, verspreidde zich weldra over heel Europa, met officiële toelating tot oprichting van hoven, in 1216. In 1311 werd het begijnenwezen algemeen veroordeeld. Voor de Nederlanden viel het onderzoek echter gunstig uit en hielden de hoven stand. Meestal ontwikkelden ze zich buiten de stadsmuren als kleine, economisch en religieus onafhankelijke entiteiten, met vast patroon: kerk met kerkhof, conventen (een soort van gemeenschapshuizen voor jonge of behoeftige begijntjes onder meer nummer 17, het Sint-Beggaconvent van 1622, zie jaarsteen, zijnde laatst gebruikte en bekende "Convent"), infirmerie, groothuis voor de grootmeesteres, pastorie, Heilige Geesthuis voor de armenzorg en dries of bleekhof. Het geheel werd omheind en voorzien van één of meerdere ingangspoorten.

Vroegste vermelding van Kortrijkse begijnen in 1242. Begijnhof ontstaan circa 1280.

1284: oprichting van kapelanij.

1302: zware schade bij belegering van nabijgelegen grafelijk kasteel door Franse soldaten, onder meer afgebrande huizen.

1382: schade door plunderingen door Bretoense huurlingen, onder meer brand.

1373: eerste vermelding van kerk.

15de eeuw: kerk volledig herbouwd in gotische stijl en ingewijd in 1464 als Sint-Mattheuskapel.

1612: vergroting van het begijnhof door het bouwen van nieuwe huizen aan de stadsvijver.

1649: bouw van het "Groothuis"

1676: uitbreiding van het begijnhof na de aankoop van een deel van de oudste stadsmuren, men richt er de tuin in.

1682: bouw van de Grote Zaal.

Eerste helft 17de eeuw en 1746: ingrijpende herstellingen aan de kerk.

1855: sloping van elf huizen, die herbouwd worden met de toegang aan de westzijde (Begijnhofstraat nummers 2-16) en bouw van huizen nummer 1 en 2.

1897-1898: herstelling

1918: door bombardementen schade aan kapel en grote zaal.

Algemene situering

Het Sint-Elisabethbegijnhof was in oorsprong ten noorden afgebakend door de walgracht gelegen ten zuiden van de weermuur van de Franse voorburcht, ten zuiden door het Sint-Maartenskerkhof, ten westen door de Begijnhofstraat en ten oosten door de Nedervijver, zie behouden Artillerietoren in de noordoosthoek. Later na demping van de wallen uitgebreid door middel van tuinen tot aan de Zijpte of afvoerkanaal.

Pleinbegijnhof met grosso modo vierzijdig grondplan met heden éénenveertig huisjes, in plaats van van de 53 huizen bewaard tot 1855, gegroepeerd rond twee binnenpleinen met grasperken, gekasseide bestrating, een kerk, een kapel en aaneensluitende woonhuizen rondom. Hoofdingang in de zuidwesthoek met poortgebouw ter hoogte van de Grote Markt/Begijnhofstraat.

Ter hoogte van hoofdingang Joannasplein met beeld van Joanna van Constantinopel van 1891 door V. Dupont (Kortrijk) en esdoorn. Ten noorden voormalige bleekweide met kapel van Onze-Lieve-Vrouw ter Sneeuw. Links van nummer 1 en rechts van nummer 2 schaduwschildering rond Christus aan het kruis. Bij eerst genoemde ook heiligennis met Heilige Barbara.