erfgoedobject

Kasteeldomein van Leeuwergem en omgeving

landschappelijk geheel
ID
135213
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/135213

Juridische gevolgen

  • omvat de aanduiding als beschermd stads- of dorpsgezicht, intrinsiek Dorpskern Leeuwergem
    Deze bescherming is geldig sinds

  • omvat de aanduiding als beschermd cultuurhistorisch landschap Kasteeldomein van Leeuwergem
    Deze bescherming is geldig sinds

  • omvat de aanduiding als beschermd stads- of dorpsgezicht, intrinsiek Stenen windmolen met omgeving
    Deze bescherming is geldig sinds

Beschrijving

Het kasteeldomein van Leeuwergem, bij Zottegem gelegen, behoort tot de belangrijkste 18de-eeuwse realisaties in Vlaanderen. Het domein is vooral bekend om zijn park, waarin de klassieke ‘Franse’ tuin, met een voor België uniek looftheater, overvloeit in een romantisch landschappelijk park.

Het domein van Leeuwergem ligt voor het grootste deel op het grondgebied van Elene. Enkel het meest zuidelijke deel van het ruime 32 ha grote park bevindt zich in Leeuwergem. Nochtans wordt het complex al sinds de middeleeuwen met Leeuwergem geassocieerd. De verklaring hiervoor houdt verband met de wijziging in de bezitsstructuur van de domaniale rechten over Elene en Leeuwergem in de loop van de 11de en 12de eeuw. In die tijd kwam het domaniale Neerhof van Elene in het bezit van de heren van Zottegem, die ook de heerlijkheid Leeuwergem bezaten. Sindsdien werd het Neerhof, dat als zetel van de domaniale en heerlijke rechten over Elene en Leeuwergem fungeerde, het ‘hof van Leeuwergem’ genoemd. Toen in de buurt van dit Neerhof in de 15de eeuw voor het eerst een kasteel werd bebouwd, kreeg het de naam 'kasteel van Leeuwergem’, een naam die tot op vandaag behouden bleef.

De Molenbeek, die via Elene en Velzeke te Roborst in de Zwalm vloeit, draineert dit drassige areaal. In de eerste helft van de 15de eeuw bouwden de heren van Elene en Leeuwergem naast het Neerhof een 'upperhove'. Van dit eerste kasteel, waarschijnlijk een middeleeuwse burcht, is enkel bekend dat het zich omstreeks 1600, na de godsdienstoorlogen, in een deplorabele toestand bevond. In 1625 werd een tweede kasteel gebouwd. Rond 1764 zou er een opnieuw een kasteel gebouwd zijn (over de datum is geen eensgezindheid) in Lodewijk XV-stijl.

De tuinaanleg van de laatrococotuin wordt samen met het kasteel uitgebreid besproken in het erfgoedobject kasteeldomein van Leeuwergem.

De neoclaccisistische kerk van Leeuwergem is door een kerkhof met muur en haag omringd. Van de 12de-eeuwse kerk bleef enkel het koor bewaard. In de 17de eeuw werd het koor aangepast. De huidige kerk dateert van 1834. Op het St- Eligiusplein staat ook nog een landhuis uit de 18de eeuw en de pastorij uit 1856. De neoclaccistische kerk van Elene dateert uit 1858-1863. De voormalige stenen beltmolen met houten roeden gaat tot 1762 terug. De watermolen op de Molenbeek, met volledig ingebouwd molenaarshuis, is in een diepte aan de straat gelegen. De bovenslagmolen, met ingebouwd metalen rad, geeft een ontstaat dat tot voor 1775 teruggaat.

  • DE MEIRSMAN R., TACK G., VAN DEN BREMT P., VANMAELE N. 2001: Ankerplaats 'Kasteel van Leeuwergem'. Landschapsatlas, A40043, Agentschap Onroerend Erfgoed, Brussel.

Auteurs: de Haan, Aukje; Van den Bremt, Paul; Tack, Guido; De Meirsman, Reginald; Vanmaele, Nele
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Omvat
    Kasteeldomein van Leeuwergem

  • Omvat
    Lovertheater uit haagbeuk Kasteeldomein Leeuwergem

  • Omvat
    Stenen windmolen

  • Is deel van
    Balegem

  • Is deel van
    Elene

  • Is deel van
    Leeuwergem

  • Is deel van
    Oombergen


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Kasteeldomein van Leeuwergem en omgeving [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/135213 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.