Site bestaande uit vier betonnen militaire constructies, gebouwd in de westelijke flank van de Lettenberg. 

Historische beschrijving

De Lettenberg is een 97 meter hoge uitloper van de Kemmelberg. Reeds in 1641 maakt Sanderus melding van een windmolen voor het malen van graan op de Lettenberg. In de 19de eeuw wordt de molen gebruikt door de molenaarsfamilie Terrier (vandaar Terrieremolen en Terrierstraat). De laatste molenaar laat in 1905 het houten bouwwerk afbreken, omdat de molen niet meer rendabel blijkt.

Tijdens de Eerste Wereldoorlog blijft de omgeving van de Kemmelberg tot aan het Duitse Lente-Offensief (voorjaar 1918) in geallieerde handen. De Kemmelberg fungeert als één van de belangrijkste observatiepunten voor de geallieerden. Door zijn dominante positie in het landschap biedt de heuvel een uitstekend zicht richting oosten (naar de eigen voorhoede), maar ook naar de Duitse frontlinies en richting noorden naar Ieper en verder tot Zonnebeke en Passendale.

Vanaf eind 1916 graaft de Britse genie ondergrondse commandoposten uit in de flanken van de Kemmelberg. Zo werkt de 175th Tunnelling Company in opdracht van het IXth Corps in april-mei 1917 bij de Lettenberg aan een ondergronds hoofdkwartier met bijhorende accommodatie. De bewaarde constructies in de westelijke heuvelflank vormen de toegang tot dit ondergronds systeem.

De Lettenberg valt tijdens het Duits Lente-Offensief (april 1918) in Duitse handen. Tijdens de zogenaamde Ontzettingsgevechten (augustus-september 1918) zou het gebied weer in geallieerde handen vallen.

Het is niet duidelijk wanneer het rood kruis op de gevel van één van de constructies geschilderd is. Het rood kruis wijst er in ieder geval op dat het complex (deels) als medische post is gebruikt, hetzij door Duitse, hetzij door geallieerde eenheden.

Na de oorlog komt de Lettenberg in handen van Alexander Sels, die een calvarie met bijhorende kruisweg aanlegt. Tijdens de Tweede Wereldoorlog worden de militaire constructies als schuilplaats gebruikt door de bevolking uit Kemmel.

In 2004 worden de constructies door jongeren van het VTI Ieper en Huize Godtschalck Loker in samenwerking met vzw ABAF terug toegankelijk gemaakt. Eén constructie wordt als schuilplaats voor vleermuizen ingericht. Tijdens deze werken zijn nog golfplaten teruggevonden van een vijfde, niet gebetonneerde constructie, die wellicht tijdens het Duitse Lente-Offensief vernield geraakt is. 

Beschrijving

Vier betonnen militaire constructies opgetrokken in de westelijke flank van de Lettenberg. Een vijfde constructie, te situeren tussen de twee meest noordelijk bewaarde constructies, is verdwenen. Bij de renovatiewerken in 2004 zijn nog enkele materialen van deze constructie teruggevonden.

Het beton van de vier bewaarde constructies is samengesteld uit grove keien en silex. Bij twee constructies is cement gebruikt voor de afwerking. De daken zijn gegoten op golfplaten met brede golving (zogenaamde elephant plates), waarvan de afdrukken bewaard zijn. Hier en daar zijn er restanten van deze golfplaten terug te vinden.

Aan westelijke zijde bevindt zich telkens één deur- en één vensteropening. Deze toegangen zijn afgeschermd door een gegoten muur van gemiddeld ca. L. 90 x Br. 30cm. Bij één constructie is enkel de voorgevel bewaard gebleven: hierop is een rood geschilderd kruis aangebracht.

Bij één constructie zijn aan de oostelijke zijde, dus kant bergflank, nog twee openingen aanwezig. Bij een andere constructie is centraal in de muur één deuropening bewaard gebleven. De feitelijke galerijen zijn ingestort.

De site is toegankelijk gemaakt via een aangelegd pad. De wanden van de constructies zijn verstevigd met ‘zandzakjes’. Via informatiedragers wordt meer duiding gegeven. Eén constructie is ingericht als schuilplaats voor vleermuizen.

• ABAF 2001: Lettenberg (onuitgegeven studie, 27/2/2001).