Nieuwe protestantse kerk en kerkhof
bouwkundig element- ID
- 43804
- URI
- https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/43804
Juridische gevolgen
-
is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Nieuwe protestantse kerk en kerkhof
Deze vaststelling is geldig sinds -
is deel van de aanduiding als beschermd monument Oude en Nieuwe Kerk en hoevewoning
Deze bescherming is geldig sinds -
is deel van de aanduiding als vastgesteld bouwkundig erfgoed Wijk Corseele
Deze vaststelling is geldig sinds -
is deel van de aanduiding als beschermd stads- of dorpsgezicht, intrinsiek Wijk Corseele
Deze bescherming is geldig sinds -
is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Nieuwe protestantse kerk
Deze vaststelling was geldig van tot
Beschrijving
Algemeen
Protestantse Evangelische kerk; zogenaamd De Nieuwe Kerk, gelegen vlak naast de zogenaamde Oude Kerk. Aan weerszij van de kerk in de voortuin een taxus en een linde. Ten noordwesten van de tempel, twee treuressen en ten noorden een treurbeuk met zware stam van 4,5 meter omtrek, één der oudste treurbeuken van het land uit het midden van de 19de eeuw, met aan de wortels een ingegroeide grafsteen van 1867. Er zijn nog 245 graven aanwezig, volgens de voorschriften liggend met lichte helling.
Historische en architecturale beschrijving
De hervormde kerk is gebouwd in neogotische stijl naar ontwerp van architect Ch. Vanderstraeten van 1868 en ingewijd op 16 oktober 1872. Het omringend kerkhof is aan twee zijden omheind met bakstenen muren met ezelsrug. In de zuidwestelijke omheiningsmuur vind je een arduinen gedenksteen van 1824, met de tekst "Zelfs na hun dood zorgt Willem I Koning der Nederlanden Voor Zyne Onderdanen MDCCCXXXIV", ter herdenking van de toelating door Koning Willem I in 1823 om een kerkhof aan te leggen.
Kerkhof ten zuidoosten is afgesloten door ijzeren hekwerk dat in 1860 werd aangebracht ter vervanging van een houten hek. Het is een eenbeukig bakstenen gebouw van drie traveeën met driezijdige koorsluiting. Er is een ingebouwde toren aanwezig in de zuidoostelijke voorgevel met bekronend kruis en haan, geflankeerd door overhoekse steunberen. Het portaal is licht getoogd met erboven een spitsboogvormig drielicht met rosas. Op de dorpel is een opengeslagen bijbel in het arduin gebeiteld met de tekst "wy prediken niet ons zelven maar Christus Jezus onzen verlosser". De zijgevels zijn geritmeerd door versneden steunberen en spitsboogvormige tweelichten. Het interieur is zeer eenvoudig zonder heiligenbeelden of decoratie. De kruisribgewelven rusten op halfzuiltjes met bladkapiteel.
Archeologisch onderzoek/bewaringstoestand
De kerk werd tot op heden nog niet archeologisch onderzocht. De nieuwe kerk en kerkhof zijn zeer goed onderhouden en kennen momenteel een goede bewaringstoestand.
Mobilair
Mobilair van 1872 geschonken door de familie Wilford (Temse):
- Houten banken
- Neogotische eiken preekstoel tegen de blinde koormuur
- Lezenaar met arend
- Veelhoekige marmeren doopvont met houten deksel
- Orgel van 1961
- Glasramen geschonken door de familie Wilford uit Temse, twee koorvensters met figuratieve voorstelling en herinneringstekst.
Bronnen
- Rijksarchief Gent, Provinciaal archief, 1851-70, nummer 1782/9.
- BLOMMAERT W.V., De Geuzenhoek te Horebeke, De Oude Kerk (1795-1995), Horebeke, 1995.
- BLOMMAERT W.V., De Geuzenhoek te Horebeke, Het kerkhof van de protestantse gemeente (1822-2000), Brussel, 2000.
Bron: BOGAERT C., DUCHÊNE H., LANCLUS K. & VERBEECK M. 2000: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie Oost-Vlaanderen, Gemeenten: Brakel, Horebeke, Kruishoutem, Lierde, Zingem en Zwalm, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 15n4, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Lanclus, Kathleen; Lommelen, Lies
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)
Aanvullende informatie
Graftekens
De oudste graftekens op het kerkhof worden voornamelijk gekenmerkt door rechtopstaande stèles terwijl de naoorlogse bestaan uit een licht hellende kleine zerk.
Tot de opvallendste graftekens behoren de twee, rechtover elkaar aan het hoofdpad opgestelde identieke afgeronde stèles voor Abraham Vanderwaeyen Pieterzen (+1880) en Henriette Agnes Chrispeels (+1899). Beide stèles zijn opgesteld voor een treures, in een met een gietijzeren hekken omheinde graftuin.
Onder de beuk liggen de oudere graftekens zoals dat voor de familie Blommaert – Van Vliet – Ramakers (overlijdens van 1927 tot en met 2007) in een afgepaalde graftuin en de afgeronde stèle voor J.B. Mazure (+1867) die in de boomstam vergroeid is.
