Tussen de Neermarkt en de voormalige Boterpoort ter hoogte van het huidige Colaertplein; westelijk straatgedeelte vanaf de Tempelstraat, sedert circa 1900 G. de Stuersstraat genoemd. Eerste vermelding van 1120 als "Boterstrata"; benaming mogelijk verwijzend naar de rentegevende meersen waar de straat eertijds doorheen liep. 1180 (?): oprichting van de in 1220 tot parochiekerk verheven Sint-Niklaaskerk (G. de Stuersstraat). In de 13de eeuw, vestigingsplaats van het eerste vleeshuis op de noordelijke straatzijde ter hoogte van het sindsdien verdwenen Macheklierstraatje gelegen aan de Ieperlee waar laatst genoemde de Boterstraat kruiste. 1714: bouw van de Vispoort op de zuidelijke straatzijde, als doorgang naar de nieuw geïnstalleerde Vismarkt na de overwelving van de Ieperlee aldaar (zie Vismarkt). Oude huisnaam "De Rozenboom", teruggaand tot de 14de eeuw voor het hoekhuis aan de Boomgaardstraat.

Vooroorlogs uitzicht volgens stadsplattegrond en oude foto's omtrent de eeuwwisseling. Licht gebogen straattracé reeds van oudsher aanwezig. Aan de zuidelijke straatzijde: de vermelde Vispoort in Lodewijk XIV-stijl. Winkelstraat, ten zien aan de in twee registers opgesplitste gevelwanden met winkelpuien van circa 1900. Slechts enkele burger- en herenhuizen, onder meer het hotel Fraeys de Veubeke-Terrier, een stijlvol gebouw in Lodewijk XV-stijl op de westelijke hoek bij de Lange Meersstraat. Basisbebouwing met diep- en breedhuizen van twee à drie en een halve bouwlaag Onder zadeldaken, onder meer afgewolfde, en mansardedaken (tichelen, leien, pannen). Nog enkele bewaarde 19de-eeuwse trapgevels in lokale renaissancestijl, en klok(?)- of halsgevels uit de 18de eeuw; alle van baksteen. Voorts lijstgevels van baksteen of bepleisterd, uit de 18de eeuw en voornamelijk 19de eeuw, gedomineerd door classicistische of neoclassicistische stijlinvloeden; een neogotische gevel (1907) van natuursteen met Brugse travee en traceerwerk

Bij de wederopbouw verdween een knik in de noordelijke rooilijn en blijkbaar smolten twee vooroorlogse panden samen tot een groter bouwperceel; voorts behouden vooroorlogs straattracé, pandenindeling en bouwhoogte. Nog toegenomen handelsfunctie zie de bouwaanvragen overwegend met betrekking tot winkelhuizen. De eerste aanpassingen of verbouwingen van de oorspronkelijke winkelpuien gebeurden in de jaren 1930. Zo kreeg nummer 38 in 1936 een nieuwe winkelpui naar ontwerp van architect F. Van Cleven (Brugge). Deze veel besproken, doch geslaagde modernistische realisatie met groengeglazuurde betegeling, een unicum voor Ieper, verdween sedert kort uit het straatbeeld. Behoudens de houten winkelpui van nummer 49, zijn nagenoeg alle andere aangepast of vernieuwd.

Historiserende wederopbouwarchitectuur. Enkele grosso modo identieke reconstructies: de Vispoort, nummer 8 en nummer 23, beide respectievelijk met klok- en halsgevel uit de 18de eeuw, en nummer 31 met trapgevel in lokale renaissancestijl van 1600. Ook enkele minder uitgesproken reminiscenties aan de vooroorlogse gevelwanden, bijvoorbeeld nr. 33 met heropgebouwde lijstgevel (uit het vierde kwart van de 18de eeuw) nu echter geaccentueerd door een breed dakvenster met fronton; nummer 50 met trapgevel voorzien van ronde oculi en getorst topstuk, lijkt geïnspireerd op de vooroorlogse trapgevel met barokke inslag. In het algemeen echter meer geverticaliseerde gevelwanden door middel van topgevels. Nieuw accent in het straatbeeld: het neogotische bankgebouw met hoektoren ter hoogte van het vooroorlogse hotel op de hoek bij de Lange Meersstraat (nummer 46-48).

Basisconcept: breedhuizen van één (onder meer nummers 16, 60) à circa vijf traveeën onder zadeldak vaak in combinatie met een topgevel. Voorts ook diephuizen onder zadeldak (nummers 1, 5, 29, 31, 47, 50, 52, 56). Bouwmaterialen: baksteen, voornamelijk geelroze; print of sokkel, indien behouden, van arduin of Atrechtse zandsteen; gebruik van simili- en/of Euvillesteen onder meer voor kozijnconstructies en ornamenten. Bedaking: voornamelijk mechanische pannen. Dateringen door middel van muurankers of gevelstenen: 1920 (nummer 56); 1921 (nummer 60), (28); 1922 (nummer 1, 17, 29, 44); (29, 30); 1923 (nummer 2-4, 16, 24); 1925 (nummer 8).

Doorgaans bewaarde bouwaanvragen (1920-1927; Stedelijk Archief Ieper, 874.1, 6-7).

De zogenaamde "wederopbouwstijl" kan in de Boterstraat als volgt worden opgesplitst:

• Voornamelijk eclectische gevels gedomineerd door neogotische, neorenaissancistische en neoclassicistische stijlelementen.
• Eén uitgesproken neogotische gevel.
• Neogotisch getinte trapgevels.
• Imitatieve varianten op de lokale barokarchitectuur: trapgevels met horizontale gevelgeledingen en ronde oculi in de geveltop.
• Gevels met neoclassicistisch en neorococo-uitzicht.
• Reconstructies naar het vooroorlogse uitzicht.