erfgoedobject

Parochiekerk Sint-Niklaas (Keiem)

bouwkundig element
ID
78280
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/78280

Juridische gevolgen

Beschrijving

Wederopgebouwde parochiekerk toegewijd aan Sint-Niklaas. Georiënteerd bedehuis in de jaren 1920 heropgebouwd naar ontwerp van architect Théodore Raison (Brugge). Gelegen ten westen van de Keiemdorpstraat in een ommuurd en deels omhaagd kerkhof met ten zuidoosten een brede en smalle korfboogvormige poorttoegang in baksteen.

Geschiedenis

13de eeuw: Keiem wordt als een onafhankelijke parochie afgescheiden van de moederparochie Vladslo. De kerk wordt toegewijd aan de Heilige Nikolaas, waarvan in de loop van de 14de eeuw een relikwie vanuit Rome zou zijn meegebracht.

1488: de Duitse troepen van Maximiliaan Van Oostenrijk steken de parochiekerk van Keiem in brand.

17de eeuw: na de godsdienstoorlogen worden belangrijke herstellingswerken uitgevoerd aan de kerk. De vooroorlogse datering van de koorsluiting door middel van ankers (1615) wijst alleszins op een belangrijk bouwfase in het eerste kwart van de 17de eeuw. Volgens de literatuur werden deze herstellingswerken in 1640 voltooid. Op dat moment is de parochiekerk een driebeukige hallenkerk met een recht afgesloten koor en een voorgeplaatste westtoren in laatgotische stijl.

1731: omwille van de bouwvallige toestand wordt de zuidelijke zijbeuk van de parochiekerk afgebroken.
Vlak voor de Eerste Wereldoorlog: tweebeukige, laatgotische hallenkerk van zeven traveeën met ten zuiden lagere aangebouwde zijbeuk onder lessenaarsdak met een hoger opgaand koor van twee traveeën. Voorgeplaatste westtoren onder leien torenspits, gemarkeerd door versneden hoeksteunberen en kleine bakstenen hoektorentjes.

18 oktober 1914: om te verhinderen dat de Duitse troepen de kerktoren zouden kunnen gebruiken als uitkijkpost wordt deze door de Belgische genietroepen opgeblazen. Na vier jaar strijd staan enkel nog een aantal muurfragmenten van de kerk overeind.

Jaren 1920: historiserende wederopbouw van de kerk in neogotische stijl naar ontwerp van architect Théodore Raison (Brugge) met onder meer de toevoeging van een nieuwe zuidbeuk.

Beschrijving

De plattegrond ontvouwt: voorgeplaatste vierkante westtoren met ten noordoosten rond traptorentje; driebeukige hallenkerk van zeven traveeën met rechte koorsluiting. Ten noordoosten: vrijstaande, haaks ten opzichte van de kerk ingeplante sacristie van drie traveeën op rechthoekige plattegrond onder leien zadeldak. Omlopend betegeld druippad. Gele baksteenbouw en afdekking door middel van leien zadeldaken.

Aansluitend bij de regionale baksteengotiek. Voorgeplaatste westtoren van vier geledingen gemarkeerd door zware versneden hoeksteunberen en leien torenspits met windvaan. Vier geledingen gevat in doorlopende korfboognis waarvan onderste geleding: geprofileerd bakstenen korfboogportaal onder dito druiplijst met erboven ondiepe spitsboogvormige nis; tweede geleding: geprofileerd spitsboograam op afzaat met bakstenen venstertracering (drielicht); derde geleding: klein geprofileerd spitsboograam en vierde geleding: geprofileerd spitsboogvenster met ingeschreven spitsboogvormige galmgaten en borstwering met gekoppeld spitsboogfries met op de hoeken veelzijdige bakstenen torentjes met dito bekroning. Zijbeuken en koorsluitingen: tuitgevels op schouderstukken met aandaken, geritmeerd door middel van geprofileerde spitsboogramen op afzaten en (overhoekse) versneden steunberen.

Sacristie: gekenmerkt door tuitgevels op schouderstukken, haaks op elkaar gestelde en versneden hoeksteunberen en rechthoekige muuropeningen met diefijzers gevat in geprofileerde korfboognissen.

Eenvoudig witgepleisterd interieur. Overwelving door middel van houten spitstongewelven en metalen trekstangen.

Mobilair hoofdzakelijk uit het eerste kwart van de 20ste eeuw met neogotische inslag (onder meer koorbanken, biechtstoelen). Zuidkoor: verguld houten beeld van de Heilige Nicolaas van Padua van 1771, zie datering.

  • Koninklijk Instituut voor het Kunstpatrimonium, fototheek.
  • Provinciale Bibliotheek Tolhuis, fototheek.
  • DEMOEN H., Het Diksmuidse van toen, Een verzameling beknopte historische gegevens, aangevuld met historische foto's en prentbriefkaarten, Brugge, 1984., p. 162-167.
  • DEVOS-STOCKMAN A., ROOSE B., Fotorepertorium van het meubilair van de Belgische bedehuizen. Provincie West-Vlaanderen. Kanton Diksmuide, Brussel, 1975, p. 13.
  • NOTEBAERT A., NEUMANN C. e.a., Inventaris van het archief van de Dienst der Verwoeste Gewesten, Algemeen Rijksarchief, Brussel, 1986, nrs. 6759-6763.
  • SYMOEN R., Keiem door de eeuwen heen, Zingem, 1985.

Bron: MISSIAEN H. & VANNESTE P. met medewerking van GHERARDTS F. & SCHEIR O. 2005: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Diksmuide, Deel I: Deelgemeenten Diksmuide, Beerst, Esen, Kaaskerke, Keiem en Lampernisse, Deel II: Deelgemeenten Leke, Nieuwkapelle, Oostkerke, Oudekapelle, Pervijze, Sint-Jacobskapelle, Stuivekenskerke, Vladslo en Woumen, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL18, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Vanneste, Pol; Missiaen, Halewijn
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Parochiekerk Sint-Niklaas (Keiem) [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/78280 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.