De landelijke dorpskern van Mariakerke ontstond rond de in de 12de eeuw opgerichte parochiekerk Onze-Lieve-Vrouw-Geboorte, die zich op de hoogste plaats van het dorp bevindt. De kerk vormde vanaf het ontstaan een belangrijke voor bisschoppen en religieuzen bestemde begraafplaats. Ten zuiden van de kerk in gotische en neogotische stijl ligt het in 1873 aangelegde kerkhof met rechtlijnige paden, later uitgebreid en voorzien van een bijna L-vormige overdekte galerij van acht en twaalf traveeën in neogotische baksteenstijl met verwerking van arduin met kruisweg. De galerij en de omheiningsmuur waren in 1876 grotendeels voltooid. Ze werden uitgevoerd door bouwmeester L. Gildemyn volgens de patronen van architect Baron Jean de Bethune. Het kerkhof is beplant met bomen- en struikenrijen van gewone taxus.

Ten oosten van de parochiekerk ligt de pastorie. De oorspronkelijke pastorie dateerde uit de 17de eeuw. De pastorie werd heropgebouwd in 1782 en met één verdieping verhoogd in 1853. De vroegere 19de-eeuwse gemeenteschool bevindt zich ten westen van de kerk. Aan de noordzijde van het Mariakerkeplein zijn twee boerenarbeiderswoningen opgetrokken, gedateerd eind 18de of begin 19de eeuw. De dorpskern omvat verder nog de dorpsherberg en een voormalige hoeve

De Kasteeldreef, een dreef bestaande uit vier rijen opgaande linden, verbindt het kerkplein met het kasteeldomein van Mariakerke. Het omwalde domein omvat een landhuis in neo-Vlaamserenaissance-stijl, daterend uit het vierde kwart van de 19de eeuw en opgericht naar ontwerp van Joseph Schadde. Het landhuis wordt omgeven door een park met verschillende merkwaardige bomen.