Het kasteel van Heurne, de hoeve van de Bellefroid, het kerkhof van de Sint-Pieterskapel en de twee vierkantshoeven in de Onze-Lieve-Vrouwstraat en de Peuskensstraat zijn de belangrijkste elementen die deel uitmaken van het dorp Vechmaal en meer bepaald de zone in en rond het gehucht Sint-Pieters-Heurne, aan de bovenloop van de Herkebeek.
Sint-Pieters-Heurne heeft een historisch vrijwel stabiele graad van bebouwing; de individuele gebouwen stralen ondanks verbouwingen en harde restauraties nog een zekere authenticiteit uit doordat ze als volume bewaard bleven, hun authentieke spreiding gerespecteerd bleef en doordat ze niet of nauwelijks met nieuwbouw werden aangevuld. Planmatig moet het huidige gehucht nog veel gemeen hebben met de 19de- en misschien zelfs 18de-eeuwse situatie. Rond de bewoningskern bleef een uitgebreide, onbebouwde buffer bewaard, die een zeer oorspronkelijke interactie vertoont met de oostelijke rand van Vechmaal, die niet is aangevuld met verkavelingszones, zoals aan de andere zijden wel het geval is, waardoor de typische overgangsstructuur met hoeves in een weide spreiding perfect bewaard bleef. Het geheel is ingebed in een hinterland van akkers, al dan niet met populieren beplant weiland en boomgaardfragmenten, op nog uitgestrekte, onverkavelde percelen, vaak nog afgebakend met meidoornhagen en ontsloten door oude wegen.
De landschapsopbouw kan als typisch Droog-Haspengouws omschreven worden, samenhangend met het voorkomen van leemgronden. De dorpen en hoeven liggen voornamelijk in de minder vruchtbare valleien. De lager gelegen valleigronden zijn slechts recent gedeeltelijk ingenomen door valleibossen (voornamelijk populierenaanplantingen). Verspreid rond de kernen en hoeven bevinden zich weiden en boomgaarden. Op de hoger gelegen, ingesneden leemplateaus komt vooral open akkerbouw voor, doorsneden door holle wegen en taluds. De uitstekende heuveltoppen zijn meestal bekroond met een koepelbosje.
- DE MAEGD C. & VAN DEN BROECK M. 2007: Historische tuinen en parken van Vlaanderen. Inventaris Limburg. Deel 3: Alken, Borgloon, Heers, Kortessem, Wellen, Brussel.
- DEWELF A. e.a. 1978: Het dorpsverleden van Vechmaal, Vechmaal, 124-126.
- PAUWELS D., SCHLUSMANS F. met medewerking van Muyldermans E. & Rombouts J. 1999: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Limburg, Arrondissement Tongeren, Kanton Borgloon, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 14N4, Brussel - Turnhout.