Historiek

Georiënteerde kerk, gelegen in straatbocht. Omringend kerkhof onder meer met indrukwekkend grafmonument van de familie de Geus nabij zuidelijke transeptgevel, deels afgezet met muur en met doornhaag. Oorspronkelijke abdijkerk, daterend van 1068, werd verscheidene malen geteisterd en herbouwd. Tijdens de Franse Revolutie werd de kerk, alsook de abdij volledig verwoest; begin 19de eeuw (1807-1811) herbouwd als neoclassicistisch bedehuis van drie beuken onder één zadeldak met ingebouwde westtoren. Heropgebouwd naar ontwerp van architect J. Coomans (Ieper) van 1923, ter vervanging van de in 1914 verwoeste kerk.

Beschrijving

Eclectisch bedehuis van het basilicale type met voorgeplaatste westtoren en kruisvormig grondplan, qua architecturale uitwerking aanleunend bij het neoromaans met regionale en neobyzantijnse inslag. De plattegrond ontvouwt: een vierkante westtoren, naar oud patroon - doch normaliter voor kruisingstoren - overgaand in een achtzijdige top onder dito spits, ronde traptoren op de zuidoostelijke hoek, een midden- en twee zijbeuken van drie traveeën, ronde doopkapel ten westen van de linker zijbeuk, een licht uitspringend transept met armen van één travee, een koor van één rechte travee overgaand in een rechte apsis; ten zuiden een sacristie. Gele baksteenbouw. Gebruik van arduin voor sierelementen en doorlopende afzaten. Leien zadel- en lessenaarsdaken. Westtoren van vier geledingen gemarkeerd door cordons, gestut door middel van hoeksteunberen met versnijdingen. Typische rondbogige muuropeningen, onder meer portaal, galmgaten, en dito casementen, onder doorlopende druiplijst. Roosvenster onder druiplijst boven portaal. Aflijnend baksteenfries met dropmotief. Noord- en zuidgevels gestut door middel van steunberen met versnijdingen; drielichten in zijbeuken en bovenmuren. Transept- en oostelijke puntgevels gestut door middel van gelijksoortige steunberen; rondbogige vierlichten waarboven roosvenster; geveltop afgelijnd met tandlijst en verlevendigd door middel van rondboogcasementen en vierlob.

Interieur

Neoromaans, witgeschilderd interieur. Rondbogige scheibogen van baksteen rustend op bundelpijlers met rechthoekige arduinen sokkel en eenvoudig, beschilderd kapiteel. Koepelgewelven tussen bakstenen gordelbogen, in middenbeuk opgevangen door oplopende vierkante pilasters.

Mobilair

Schilderijen. Noordelijke zijbeuk: "Herbouwde augustijnerabdij Onze-Lieve-Vrouw Voormezele 1619", door L. Leeg, 1971. Koperen plaat met namen van de "Proosten en de abten van de ex-abdij van Onze-Lieve-Vrouw van Voormezele" in de noordelijke zijbeuk (1972). Natuurstenen resten van voormalige abdij onder meer van wijwatervat, cartouche en schild, in het portaal.

Grafstenen in wand van de noordelijke en zuidelijke zijbeuk. Gebrandschilderde glasramen waaronder moderne. Voorts sober mobilair.