Historiek

Oorspronkelijk romaanse kruiskerk van Doornikse steen met kern opklimmend tot de 12de of de 13de eeuw, doch reeds vroeger vermeld. Vernield in gevechten tussen de Gentenaars en Lodewijk van Male (1381). Heropbouw in baksteen en vergroting van schip. Ook beschadigd tijdens godsdiensttroebelen eind 16de eeuw. Tussen 1590 en 1609 heropbouw van de zuidelijke zijbeuk en in 1725-26 van noordelijke zijbeuk. Sacristieën gebouwd in 1764 en 1828. Daken hersteld onder leiding van architect J. Vandenheuvel eind 19de eeuw. Na grote oorlogsschade in 1918 en 1940 respectievelijk hersteld in 1922-1925 en 1942.

Opgetrokken in Doornikse steen en baksteen. Verschillende muren met gebruik van Doornikse steen en veldsteen zouden opklimmen tot de 12de of de 13de eeuw. De vierkante kruisingstoren van Doornikse steen dateerde grotendeels uit de 13de en 14de eeuw voor de klokkenverdieping van Lediaanse steen, doch werd na de grote oorlogsschade van 1918 gereconstrueerd.

Beschrijving

De plattegrond van de hallenkerk ontvouwt een driebeukig schip van drie traveeën, een transept van één travee met vierkante kruisingstoren, een vlak afgesloten koor van één travee met aangebouwde sacristieën, traptorentje in oksel van koor en noordelijke sacristie.

Westzijde met drie blinde puntgevels onder afzonderlijke zadeldaken. Bakstenen zijgevels verlicht door middel van drieledige spitsboogvensters met maaswerk in gotische stijl. In de eerste travee rondboogdeurtje met zandstenen negblokken en overspannend waterlijstje. Jaartallen 1590 en 1609 op bakstenen in zuidgevel rechts naast de deur.

Transeptgevels en koor op onderste geleding van natuursteen en erboven baksteen, puntgevels met gelijkaardige spitsboogvensters als in zijbeuken. In noordelijke transeptarm grote gedichte oculi en rondboogvormige muuropeningen.

Vierkante kruisingstoren van twee geledingen met twee spitsboogvormige galmgaten en uurwerk, afgedekt met naaldspits.

Tegen het koor geplaatste calvarie.

Interieur

Drie beuken gescheiden door middel van spitsboogvormige scheibogen rustend op arduinen zuilen op achtkantige basis. Bundelpijlers met krulkapitelen van kruisingstoren vernieuwd na de Eerste Wereldoorlog. Kruisriboverwelving met vernieuwde kruisribben en gordelbogen.

Mobilair

Beeldhouwwerken: Christusbeeld in lindehout door Jan de Pré van 1732-33. Hoofdaltaar (marmer) door beeldhouwer J. Inghels (1808); naar verluidt vernieuwd in 1924. Boven zijaltaren schilderingen (19de eeuw?) op doek van Onze-Lieve-Vrouw, in 1948 aan de muren bevestigd. 17de-eeuws eiken koorgestoelte gebruikt voor nieuw altaar (1967). Eiken 18de-eeuwse lambrisering. Eiken communiebank uit de 17de eeuw. Eiken kansel van Jacob Collijn (Gent) gedateerd 1726. Vier biechtstoelen door J. Salens en L. van Heldenberg (Gent) met medaillon respectievelijk van Sint-Petrus van 1756, de Goede Herder, Heilige Paulus en Heilige Helena in 1728. Orgel, oorspronkelijk in 1753 door Pieter van Peteghem, verbouwd door Leo Lovaert in 1865 en 1871 en door E. Prez in 1904, in 1952 door Loncke. Eind 18de-eeuws doopvont van marmer en koper. Marmeren praalgraf van Ionannes Martinus della Faille, heer van Nevele, door Van Huffel van 1769.