Georiënteerd bedehuis, ten westen uitkijkend op de Markt. Omringend plantsoen op de plaats van het in 1887 opgeruimd kerkhof, met ten noorden neogotische "Kapel Onze-Lieve-Vrouw van Smarten" van 1886 en zeven kapelletjes van 1919-1920, met voorstelling van de zeven smarten van Maria; ten noordwesten, oorlogsmonument voor de militaire slachtoffers van beide Wereldoorlogen, van 1919 naar ontwerp van M. Vander Meeren (Tielt), en Heilig Hartbeeld van 1925. Noordelijke zijgevel met witstenen plaat van 1948, ter herdenking van de "Brigandszondag" van 1798, en 19de-eeuws Christusbeeld op houten kruis onder luifel; in de noordwestgevel huldesteen voor de Ingelmunsterse missionarissen (1964).

Classicistische, pseudo-basilicale kerk resulterend uit twee bouwfases, ter vervanging van de oudere kerk.

Oorspronkelijk driebeukige hallenkerk uit de 15de of 16de eeuw, in 1583 hersteld na brand ten gevolge van de zogenaamde "Slag van Ingelmunster".

Tweede helft 17de eeuw: pastoor T. Boote (1669-1691) laat het nu nog deels bewaarde mobilair grotendeels vernieuwen en laat in 1669 een relikwie van de Heilige Justinus overbrengen, in datzelfde jaar stichting van de Broederschap van Onze-Lieve-Vrouw der zeven Weeën. Afbeelding van de oude kerk op de disbank van 1677 achteraan in de kerk en op plannen van 1726, getekend door J. Verhuyck in verband met een voor de Raad van Vlaanderen gevoerd conflict tussen het bisdom Doornik en de baronie van Ingelmunster over de bouwvalligheid van de toren: driebeukige hallenkerk met polygonale kruisingstoren.

1739 (zie jaarsteen): oprichting van de huidige westtoren als een vrijstaande of tegen de kerk aangebouwde toren, dit ter vervanging van de bouwvallige kruisingstoren.

1779: de baronie dringt aan op de bouw van een nieuwe, grotere kerk. Het bisdom Doornik stelt aanvankelijk voor om de hallenkerk te vergroten met een kruisbeuk, maar gaat uiteindelijk akkoord met de bouw van een nieuwe kerk, mits behoud van de toren van 1739 en hergebruik van materialen. Het aanvankelijke plan van bouwmeester S. Steyt (bisdom Doornik) om de nieuwe kerk naast de toren te bouwen wordt vervangen door dat van bouwmeester Mormal (bisdom), waarbij de toren werd ingebouwd als westtoren.

1780-1783: realisatie van het erg sobere schip en koor. 1876: herleggen van de vloeren in portaal en schip. 1890: plannen naar ontwerp van architect G. Hoste (Tielt) om de kerk uit te breiden en de toren met twee verdiepingen en een opengewerkte spits te verhogen, worden evenwel niet uitgevoerd.

Circa 1900: kerk herschilderd in een eclectische stijl. 1905 : vernieuwing van de glasramen van het schip. Tijdens de Eerste Wereldoorlog: beschadiging van de nieuwe glasramen van het schip. 1948-1949: herschilderen van de kerk in egaal wit. 1979-1980: uitbreiding van de sacristie door firma Vandekerckhove (Ingelmunster).

1980: herschilderen van het interieur; verplaatsen van de preekstoel en wegnemen van het klankbord.

1995-1997: instandhoudingswerken aan de gordelboog boven het koor en aan de kapspanten naar ontwerp van architecten L. Van Hooreweder (Izegem) en E. Verbrugghe (Ingelmunster). Restauratie van de toren wordt anno 2002 gepland.

De plattegrond ontvouwt: een driebeukig schip van zeven traveeën met deels ingebouwde westtoren; koor van één rechte travee met halfronde sluiting; zogenaamde "Baronie" of kapel van waaruit de baronsfamilie de mis kon volgen (nu winterkapel) en sacristie met recente oostwaartse uitbouw respectievelijk ten noordoosten en ten zuidoosten.

Verankerde, donkerrode baksteenbouw met gebruik van arduin voor de kroonlijsten, aandaken en schouderstukken, Balegemse steen voor de sokkel, de hoekkettingen en de omlijstingen van het portaal en de vensters van de toren. Leien bedaking; breed zadeldak op houten gootlijst voor het schip, doorgetrokken over het smallere koor en hier op geprofileerde klossen. Sacristie en zogenaamde "Baronie" onder afgewolfde zadeldaken.

Westgevel met benadrukking van de ingebouwde, licht vooruitspringende, vierkante laatbarokke toren, tot 1970 (sloping huizenrijen) als meest bepalend element in de as van de straat (zie pentekening). Binnenin sporen van de voor 1780 vrijstaande opstelling met in de noord- en zuidzijde blinde vensters en een geleding identiek aan de westgevel, en ten oosten behouden glasraam. Toren van twee ongelijke geledingen (echter drie verdiepingen) met horizontaliserende kroon- en kordonlijsten. Zeshoekige, ingesnoerde naaldspits (leien); geschrankte dakkapelletjes.

Laatgotisch portaal - vermoedelijk hergebruikt van de vroegere hallenkerk - in geprofileerde omlijsting; druiplijst met hogel, oplopend in wapenschild van de familie de Plotho. Houten vleugeldeur met jaartallen "1628" en "1678" respectievelijk op het handvat en de middenstijl. Boven het portaal, steekboogvenster met ijzeren roedeverdeling op afzaat, in geriemde omlijsting met druiplijst, gevat in omlopende kordonlijst vanaf de druiplijst van het portaal. De tweede geleding vormt de eigenlijke klokkenverdieping, met in de vier zijden getoogde galmgaten in geriemde omlijsting, eveneens gevat in omlopende kordonlijst; aan de westzijde onder het galmgat natuurstenen jaarsteen "1739" (zwartgeschilderde cijfers), aan de oostzijde deels ingebouwd door het kerkdak. Borstwering met vier torenuurwerken.

Sobere en in verhouding tot de toren te hoge flankerende zijgevels, opengewerkt door middel van grote rondboogvensters met ijzeren harnas en oculi in de geveltop. Links, bijkomend rechthoekig zogenaamd vrouwenportaal van circa 1876 in arduinen omlijsting. Roepsteen voor de rechter zijgevel.

In de lange zijgevels en het koor hetzelfde venstertype; het centrale koorvenster was voor 1899 blind. Koor voorts geritmeerd door middel van lisenen en overhoekse baksteenfries onder de borstwering.

In de sacristie en de zogenaamde "Baronie", getraliede rechthoekige vensters in arduinen omlijsting. In de oostelijke muur van de "Baronie", rechthoekige deur in een witstenen omlijsting, geprofileerd middenkalf en bovenlicht met decoratief smeedwerk. In de noordmuur, grafsteen met alliantiewapen en inscriptie "D.O.M. ici repose haute et puissante Dame Marie Louise Baronne de Plotho d'Ingelmuns et du Saint empire romain epouse de messire Pierre Philippe de Cassina comte de Wonsheim baron de Roulers (...) decedée à Tournay le 6 may 1790 agée de 73 ans (...)".

Vlak overzolderd portaal. 18de-eeuws wenteltrapje naar het doksaal aan de zuidzijde van de toren; korfboogpoortje in geriemde zwartgeschilderde omlijsting in de noordzijde. Interieur toren: stergebint. Bepleisterd kerkinterieur typisch voor classicisme van laat-18de eeuw; strenge ordonnantie en spaarzame stucornamentatie. Rondbogige scheibogen op hoge Toscaanse zuilen; in de middenbeuk, omlopend hoofdgestel, gekornist door middel van de gecanneleerde imposten met dropmotief die de gordelbogen van de verankerde overwelving opvangen: deze bestaat uit een reeks van Boheemse kappen op rechthoekige plattegrond; in de zijbeuken, 'eigenlijke' Boheemse kappen en gordelbogen op zelfde imposten. Lijsten en centraal rozetmotief op het binnenwelfvlak van de schei- en gordelbogen. Meer uitgewerkte koorpartij geritmeerd door middel van pilasters met aansluitende gordelbogen en analoge ribben van het straalgewelf. Geprofileerde vensteromlijstingen, in het koor verbonden door festoenen.

Sacristie en zogenaamde "Baronie" overkluisd door middel van Boheemse kappen met centraal bloemvormig stucwerk; korfbogige gordelbogen.

Mobilair. Nis met 18de-eeuws beeld van Onze-Lieve-Vrouw van Smarten in de noordbeuk. Hoofdaltaar uit het vierde kwart van de 18de eeuw / eerste kwart van de 19de eeuw: tabernakel met afbeelding van hostiedragende kelk in houtsnijwerk, omgeven door gemarmerde en deels vergulde zuiltjes met ionisch kapiteel; marmeren altaartafel met afbeelding in houtsnijwerk van Lam op het Kruis. Zijaltaren uit het veirde kwart van de 18de eeuw / eerste kwart van de 19de eeuw als portiekaltaren, gemarmerd en gedeeltelijk verguld hout en marmer. Ten noorden, toegewijd aan Onze-Lieve-Vrouw (zie schilderij uit de tijd "Onze-Lieve-Vrouw der Smarten doorboord met zeven zwaarden") en buste van de Heilige Jozef. Ten zuiden, toegewijd aan de Heilige Amandus (zie schilderij uit de tijd) met buste van niet-geïdentificeerde heilige.

Sobere koorbanken uit het vierde kwart van de 18de eeuw. Disbank of kerkmeestersbank met jaartal "1677", geschonken door pastoor T. Boote; alliantiewapens van de de Plotho's en voorstelling van de werken van barmhartigheid en de deugden van de Jacobsladder. Bewaarde eiken midden-18de-eeuwse lambrisering, met in de noordbeuk bewaard 18de-eeuws kruiswegtafereel van de doornenkroning. In het koor soberder lambrisering uit het vierde kwart van de 18de eeuw met bustes van de vier westerse kerkvaders en christelijke symbolen; in de noordwand met relikwie van de Heilige Justinus in een rondboognis en opendraaiend paneel met raampje als verbinding met de zogenaamde "Baronie". Deels bewaarde communiebank van 1684 met bustes van heiligen, geschonken door pastoor T. Boote. Preekstoel uit het vierde kwart van de 17de eeuw geschonken door eerst genoemde pastoor. In de noord- en de zuidbeuk, respectievelijk twee en drie midden-18de-eeuwse biechtstoelen. Orgel van 1906 naar ontwerp van P. Schyven en Zoon (Brussel). Marmeren doopvont uit midden 18de eeuw, benadrukt door de lambrisering.

Drie bewaarde 19de-eeuwse (vierde kwart) glasramen: boven het hoofdaltaar, glasraam van 1898 naar ontwerp van J. Dobbelaere (Brugge) met wapenschild van de de Plotho's en voorstelling van Galgotha; boven het doksaal, schenking van de familie de Brabant met voorstelling van de Sint-Cecilia; aan de noordwestelijke zijde, schenking van Juffr. Melanie De Jaegher met voorstelling van de Heilige Melanie. Voorts glasramen van 1980 naar ontwerp van het huis De Lodder (Brugge) met voorstelling van de apostelen, Maria en Paulus.