beschermd monument
Kasteeldomein van Ooidonk en omgeving
beschermd monument van tot heden
- ID
- 8000
- URI
- https://id.erfgoed.net/aanduidingsobjecten/8000
Besluiten
Kasteeldomein van Ooidonk met aanhorigheden
definitieve beschermingsbesluiten: 10-11-1995 ID: 2950
Beschrijving
De bescherming omvat het kasteeldomein van Ooidonk met inbegrip van de ruime omgeving en uitgezonderd de gebouwen en aanhorigheden die reeds in 1944 en 1980 waren beschermd als monument. Onder meer historische hoevesites zoals het Goed te Reables, het Goed te Maaigem en de Kapelanij behoren tot de afbakening, net als de Ooidonkdreef en rode beukendreef, verschillende waterpartijen in het domein, de tuinen en parken bij het kasteel en omgevende weilanden, en het bos ten zuiden van het kasteel.
Waarden
Het kasteeldomein van Ooidonk (uitgezonderd de reeds als monument beschermde gebouwen bij koninklijk besluit van 4 mei 1944 en 19 augustus 1980) omvattende: Ooidonkdreef, de omgrachting met vijver en erekoer, de tuin met ijskelder, de beukendreef en de moestuin, de Engelse tuin en omringende weilanden, het grachtensysteem, vroegere aanhorigheden, het kasteelgoed met dreven, beek en deel van de Maaigemdijk, het Goed te Reables, de omgrachting en erf van de Kapelanij en het Goed te Maaigem, is beschermd als monument omwille van het algemeen belang gevormd door de:artistieke waarde, historische waarde, wetenschappelijke waarde
van het oude 'Goed te Maaigem' , Hooidreef 1, gelegen ten zuiden van het kasteelgoed, als zeer oude nederzetting met Germaans -gem toponiem, in de late middeleeuwen belangrijk leen van de Oudburg van Gent en sinds 1592 opgeslorpt in het kasteeldomein; als typische hoeve met losstaande bestanddelen met voornamelijk 18de-eeuws woonhuis met karakteristieke aandaken met vlechtingen, uitgewerkte modillons onder het overstekend dakschild en omlijste spiegelboogdeur.historische waarde, industrieel-archeologische waarde, wetenschappelijke waarde
van het oude 'Goed te Reables', Ooidonkdreef 5, gesticht door de familie della Faille in het begin van de 17de eeuw ten westen van de Ooidonkdreef, als voorbeeld van een hoeve met losstaande bestanddelen op een volledig omhaagd erf met boomgaard, toegangsdreef en hek en restant van een 19de-eeuwse jeneverstokerij van het kasteel met behouden gebouwen deels behouden vierkante schouw;historische waarde, wetenschappelijke waarde
van het kasteelgoed en -bos waarvan de aanwezigheid ten zuiden van het kasteel reeds op de oudste 17de-eeuwse documenten terug te vinden is, met een belangrijk drevenpatroon dat voornamelijk uit de 18de eeuw dateert, als voorbeeld van nog aanwezige middelhoutbestanden met eeuwenoude eiken met hakhoutetage en door het vrij uitzonderlijk eikenbestand ten zuiden van het kasteel, aangeplant en quinconce met doorzicht in de lengte-as van het kasteel; als vestigingsplaats van één der voornaamste reigerskolonies van Vlaanderen;artistieke waarde, historische waarde
van de aanhorigheden van het kasteel als vroegere dienstgebouwen die in de 19de eeuw integraal deel uitmaken van het kasteeldomein;historische waarde, wetenschappelijke waarde
van het grachtensysteem als voorbeeld van een zeer oud en functioneel watertoevoer en regelend systeem voor de waterstand in de grachten rond het kasteel en als verbindingsgracht met de Leie en Gent, met behouden boogbrug op de plaats van de oorspronkelijke kasteeltoegang;artistieke waarde, historische waarde, wetenschappelijke waarde
van het 'Engels park' met als centraal punt het reeds beschermde tuinpaviljoen, vermoedelijk aangelegd begin 19de eeuw naar ontwerp van architect J. J. Dutry, als voorbeeld van een typisch landschapspark met slingerende wegenpatroon en tra' s en een assortiment bomen waaronder enkele zeer oude solitaire tamme kastanjes, de laatste van de voormalige toegangsdreef, contrasterend met het omgevende landschap met weilanden die hier volledig omgeven zijn door 'monumentale' componenten en met uitzicht op de Leiemeersen;historische waarde, wetenschappelijke waarde
van de rode beukendreef en de vroegere moestuin als deel van de vroeg 19de-eeuwse reorganisatie van het kasteeldomein met uitbreiding van de verschillende nutsvoorzieningen van het kasteel ten oosten van het oude site, als getuige van een ommuurde moestuin met resterende serre;artistieke waarde, historische waarde, wetenschappelijke waarde
van het staatsieplein met ringmuur als oud motteplateau, mogelijk opklimmend tot de 8ste-9de eeuw en waarop eind 14de eeuw een burcht met vier hoektorens, verbonden door muren en onderaardse gangen met schietgaten en versterkte toegang verrees, eind 16de eeuw uitgebreid met een open renaissancegalerij aan de binnentuinzijde die aan Ooidonk zijn residentieel karakter gaf;historische waarde, wetenschappelijke waarde
van de dubbele omgrachting met bruggen rond het kasteel, mogelijk teruggaand tot de Frankische kolonisatie (8ste-9de eeuw) met typische mottestructuur en strategische functie bij de Leie, met een brede vierkante binnenwal die sinds het einde van de 14de eeuw de eerste waterburcht met vier hoektorens en versterkte toegang met ophaalbrug omgaf, binnen een ruime rechthoekige buitengracht met smeedijzeren brug naar het kasteelbos, begin 19de eeuw aangepast en uitgebreid met een landschapsvijver op de plaats van het gesloopte neerhof;artistieke waarde, historische waarde, wetenschappelijke waarde
als cultuurhistorisch domein waarvan het reeds beschermde kasteel de centrale plaats inneemt doch waarbij de verschillende, hierna volgende omgevende architecturale en landschappelijke componenten een dergelijke samenhang vertonen dat de totaliteit primeert, onder meer: [zie onder]historische waarde, wetenschappelijke waarde
van de ijskelder als getuige van een grote ijskelder die deel uitmaakt van de typische infrastructuur van een 19de-eeuws kasteeldomein en die thans als overwinteringsplaats voor vleermuizen dienst doet;artistieke waarde, historische waarde
van de siertuin binnen de grachten en ten oosten van de vijver, als voorbeeld van een oude site met walgracht die begin 19de eeuw heraangelegd werd in landschapsstijl met tot vijvers met eilandjes uitgebreide omgrachtingen, een ijskelder onder een met linden beplante heuvel en deels ommuurd, en aan de zuidoost- en zuidwestelijke zijde een eerder formele aanleg uit het interbellum met onder meer een waterpartij, vroeger zwembad, oranjerieplanten in vazen en potten, afgezoomde bloemperken en gesnoeide taxussen;historische waarde
van de Ooidonkdreef als imposante lindendreef, voor het eerst aangeplant circa 1567 als verbindingsdreef tussen het kasteel en de steenweg Gent-Deinze;historische waarde
van de behouden vierkante omgrachting en binnenerf met boomgaard van de oude 'Kapelanij', Ooidonkdreef 22-24, gelegen bij de Kalebeek, reeds vermeld in 1400 en sinds begin 16de eeuw in het bezit van Ooidonk, als voorbeeld van een laatmiddeleeuwse site met walgracht die opgeslorpt werd binnen het immense kasteeldomein;Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2025: Kasteeldomein van Ooidonk en omgeving [online], https://id.erfgoed.net/aanduidingsobjecten/8000 (geraadpleegd op ).
Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed
Contact
Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.