De Sint-Michielskerk is een neogotische pseudo-kruisbasiliek gelegen op kleine verhevenheid met deels ommuurd en omhaagd kerkhof waarrond zich smalle paden bevinden. Het kerkhof wordt gekenmerkt door grafstenen vanaf eind 19de eeuw, onder meer grafsteen van de familie della Faille de Waerloos. Hier stond reeds een kerkje in 1149. De opbouw van de nieuwe kerk gebeurde in de eerste helft van de 16de eeuw waarvan de toren hersteld werd in 1842 naar ontwerp van Ferdinand Berckmans.

Historiek

Deze kerk uit de eerste helft van de 16de eeuw werd in 1855, op de toren na, afgebroken en in 1855-57/58 vervangen door de huidige neogotische kerk naar ontwerp van Ferdinand Berckmans voortgezet door Eugeen Gife. De openbare aanbesteding had plaats in maart 1855 en de definitieve aanvaarding van de werken in 1859. Bij deze nieuwe bouw werd de toren uit de 16de eeuw (?) bewaard maar drie geledingen bekleed met baksteen en banden van zandsteen. De deur werd vergroot en vermoedelijk werd toen ook het spitsboogvenster geplaatst. Vergroting sacristie ten noorden circa 1870 naar ontwerp van Eugeen Gife. Fel beschadigd tijdens Eerste Wereldoorlog. Wederopbouw toren, herstel daken en gewelven, aanbouw doopkapel tegen noordgevel naar ontwerp van Jan Sel aanbesteed in 1922 en voltooid voor eind 1923. Herstel daken, gewelven, vensters na Tweede Wereldoorlog in 1945-47 en 1951 naar ontwerp van Jan Sel. Glasramen door Ch. en K. Blockhuys van 1950-51.

Beschrijving

Plattegrond omvat westtoren, driebeukig schip van vier traveeën, vierkante doopkapel aan noordzijde, transept van één travee met vlakke sluiting, koor van twee traveeën met driezijdige sluiting, rechthoekige sacristieën in oksel transept-koor.

Bakstenen gebouw op sokkel van zandsteen. Toren in bak- en zandsteenstijl met derde geleding van zandsteen. Vierkante westtoren van vier geledingen onder ingesnoerde naaldspits (leien); dakkapellen waarin uurwerk. Steunberen aan westzijde met drie versnijdingen en reikend tot tweede geleding. Vijfzijdig traptorentje aan noordzijde reikend tot eind derde geleding. Spitsboogdeur in omlijsting van natuursteen met archivolten; spitsboogvenster in omlijsting van natuursteen. Gekoppelde spitsbogige galmgaten met waterlijst in verdiept muurvlak met drielobfries, steigergaten. Schip, transept en koor onder zadeldaken (leien), zijbeuken onder lessenaarsdaken (leien); doopkapel en sacristieën onder aanleunende halve schilddaken (leien). Travee-indeling door middel van versneden steunberen. Spitsboogvensters met neogotische tracering. Sacristieën met korfbogige muuropeningen.

Interieur en meubilair

Geschilderd interieur met spitsboogvormige scheibogen op zuilen met polygonale sokkel en bladwerkkapitelen. Kruisribgewelf op consoles. Stergewelf met druipstenen boven kruising; koor met straalgewelf op colonetten met bladwerkkapiteel.

Na de verbouwing in de 19de eeuw werd voor het interieur een beroep gedaan op baron de Béthune en zijn atelier. Het hoofdaltaar beeldt in gekapte steen een calvariescène uit en vertoont links daarvan de heiligen Amandus, Lucia en Jozef, rechts Antonius, Dymphna en Apollonia. Onder de stenen altaartafel worden scènes uit de bijbel voorgesteld, onder andere de geboorte van Christus in het middenmedaillon. Op het altaar staat een koperen tabernakel. In de linkerwand van het koor bevindt zich een muurtabernakel met een getralied deurtje en boven in een boog een Christushoofd. De twee gestoelten zijn fijn gesculpteerd, met onder meer (links) het familiewapen van della Faille. Het linkerzijaltaar is aan Onze-Lieve-Vrouw toegewijd en hier en daar kan men er sporen van vroegere polychromie op waarnemen; te oordelen naar de eerder povere stijl is het waarschijnlijk niet uit het atelier de Béthune afkomstig. Het rechtse zijaltaar is met zijn retabel een pronkstuk van de neogotische kunst. De algemene voorstelling van het retabel in polychromie is het Golgotha-tafereel; het zijluik links vertoont aartsengel Michaël die de zielen weegt, het zijluik rechts de heilige Barbara, die als tweede patrones van de parochie vereerd werd. De buitenzijden van de retabelluiken tonen de passiewerktuigen. In de zijbeuken staan nog twee biechtstoelen die naar ontwerpen van de Béthune zijn vervaardigd. Het doksaal en orgel zijn eveneens neogotisch. Van de vele grafzerken uit de vorige eeuw die bij de vergrotingswerken aan de zijkanten van de zijbeukjes werden herplaatst, zijn de grafschriften nog duidelijk leesbaar.