erfgoedobject

Parochiekerk Sint-Petrus en -Paulus

bouwkundig element
ID
30692
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/30692

Juridische gevolgen

Beschrijving

Gelegen op de westzijde van het d'Ennetieresplein, middenin begraasd plein, aan oostzijde afgezet door middel van haag; noordzijde begrensd door Bolle Meersstraat, west- en zuidzijde door kasteelmuur met kapel. Omlopend bakstenen pad, waarlangs de Heilige Livinusommegang (Noveen van 29 juni tot 9 juli) bestaande uit zeven statiën, de laatste in de kerk gelegen, zie opschrift: "7 statiën van de H. Livinus, bisschop en martelaar, ingericht rondom het kerkhof in 1890, opgesteld door Ch. L. Billau, pastoor te Elverdinge". In oorsprong romaans bedehuis zie blootgelegde ijzerstandstenen funderingen van oostelijke en westelijke muur van de noordelijke transeptarm. Uitgebreid tot een laatgotische hallenkerk met pseudo-transept zie blootgelegde ijzerzandstenen funderingen gemaakt voor de sokkel van een nu verdwenen halfzuil voor vermeld pseudo-transept. Restauratie in 1893 naar ontwerp van architect J. Soete (Roeselare): voornamelijk herbouwen van de torenspits en het aanbrengen van glasramen. In 1910: verlenging middenkoor, bouw van twee nieuwe sacristieën ter vervanging van een oude, en herstellingen aan de dakconstructie. Wederopbouw naar ontwerp van Jules Coomans in 1925. Nagenoeg identieke reconstructie, (zie plannen van 1893), echter inkorting van de beuken met één travee.

De plattegrond ontvouwt: een voorgeplaatste vierkante westtoren, een driebeukig schip van vier traveeën, zijbeuken met rechte sluiting, en ten noorden doopkapel, een hoofdkoor van één rechte travee en een driezijdige sluiting, een noordelijke en zuidelijke sacristie. Gebouw van gele baksteen met gebruik van ijzerzandsteen voor sokkel van west- en zuidgevel, en tot aan de vensterafzaten in noordgevel en hoofdkoor. Afdekking door middel van zadeldaken (leien). Westtoren met vier geledingen gemarkeerd door cordons, gestut door op elkaar gestelde hoeksteunberen met versnijdingen, op de zuidwestelijke hoek vervangen zeszijdig traptorentje met bakstenen spits met hogels. Volledig aanleunend bij de regionale baksteengotiek zie onder mer architectonische baksteenversieringen: rond-, tudor-, en spitsboogcasementen met laatgotisch traceerwerk op steunberen, traptorentje en ter hoogte van de derde geleding, ruit- en kruisvormige metselaarstekens. Westelijk korfboogportaal in natuurstenen geprofileerde omlijsting onder druiplijstje; erboven, rondboognisje in dito omlijsting met hogel- en kruisversiering, met beeld van Heilige Livinus. Tweede geleding: spitsbogig vierlicht onder druiplijst, in geprofileerde omlijsting op afzaat; vierde geleding opengewerkt door gekoppelde galmgaten, verdiept in een korfboogomlijsting met traceerwerk in het boogveld. Gesloten borstwering, verlevendigd door twee gesuperposeerde rondboogfriezen; hoektorentjes met hogels. Zeszijdige bakstenen naaldspits afgezet met hogelversiering. West-, noord-, oost- en zuidgevels, geritmeerd door middel van steunberen met versnijdingen, onder meer overhoekse ter onderstutting van oostelijke en westelijke tuitgevels, en, geajoureerd door middel van spitsboogvensters (drie- en tweelichten) in geprofileerde omlijsting op afzaat, onder druiplijstje. Christus aan het kruis tegen gevel van het hoofdkoor. Ten noorden doopkapel van één travee onder leien zadeldak (nokrichting loodrecht op de kerk) met dakschild. Tuitgevel gestut door middel van overhoekse steunberen; spitsboogvenster. Zuidelijke en noordelijke sacristie in aansluitende bouwtrant.

Interieur: Overwelving door middel van houten spitstongewelven. Portaal, ter hoogte van de eerste geleding overwelfd door vlakke houten zoldering, en door bakstenen kruisribgewelf ter hoogte van de tweede torengeleding. Spitsbogige scheibogen op natuurstenen zuilen met achtzijdige sokkel en koolbladkapiteel; bakstenen pijlers met halfronde zuil en ter hoogte van de pseudo-kruising. Marmeren gevelsteen in het portaal, met opschrift "Turris aedificata soec. XV fuit feliciter restaurata annis 1894-95 proenobilis familiae d'Ennetières - de Bethune munificentissimae sumptibus. Pastore DE NOLF. Architecto SOETE".

Mobilair: Reliekhouder, buste van de Heilige Livinus (verguld hout), circa 1800. Communiebank (verguld smeedijzer), gesigneerd en gedateerd: "Arnoldus Conradus Swaeger fecit, 1737". Voorts, neogotisch mobilair.

  • Algemeen Rijksarchief, Dienst der Verwoeste Gewesten, 4454.
  • Archief Koninklijke Commissie voor Monumenten en Landschappen, 249.
  • DEVLIEGHER L., Elverdinge: Sint-Pieter- en Pauluskerk, in Archeologie, 1978, p. 91-92.
  • ENGLISH M., Romaansche Bouwkunst in West-Vlaanderen, 1939, Brugge.
  • ROOSE-MEIER B., Fotorepertorium van de Belgische bedehuizen, Provincie West-Vlaanderen, Kanton Ieper II, Brussel, 1978-1979, p. 13.
  • TAMBORIJN, C. en P., Geschiedenis van Elverdinghe voor, tijdens en na den grooten oorlog 1914-1918, Brugge, 1929, p. 52-65.

Bron: DELEPIERE A.-M., HUYS M. & LION M. 1987: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie West-Vlaanderen, Arrondissement Ieper, Kanton Ieper, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 11n1, Brussel - Turnhout.
Auteurs: Delepiere, Anne Marie; Lion, Mimi; Huys, Martine
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Aanvullende informatie

Oorlogsgedenktekens

In de vloer van de middenbeuk van de kerk is een koperen gedenkplaat aangebracht voor de Britse militair George Christopher Serocold Tennant, tweede luitenant bij de "Welsh Guards".

Ten noordwesten van de kerk staat een stuk veldgeschut, dat na de oorlog als oorlogstrofee werd geschonken aan het dorp Elverdinge.

  • BOGAERT N. & DECOODT H. 2002-2005: Inventarisatie van het Wereldoorlogerfgoed in de Westhoek, project in opdracht van de provincie West-Vlaanderen, "Oorlog en Vrede in de Westhoek", en Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap, Afdeling Monumenten en Landschappen.
  • BOGAERT N. & DECOODT H. 2005: Gedenkplaat Christopher Serocold Tennant [online], https://id.erfgoed.net/teksten/393886 (geraadpleegd op 20 oktober 2022).
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Aannemer

In 1894 werd de torenspits herbouwd door aannemer Leonard Verstraete uit Rumbeke. Deze ging echter verloren bij een bombardement door Duits geschut in 1915.

  • Informatie verkregen van Luc Spyckerelle (januari 2021).
Auteurs: Braeken, Jo
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Orgel

Orgel door Victor van de Loo uit 1924.

Auteurs: Roose, Patrick
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Parochiekerk Sint-Petrus en -Paulus [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/30692 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.