Geografisch thema

Dorp

ID
15886
URI
https://id.erfgoed.net/themas/15886

Beschrijving

Straat met T-vormige aanleg in het centrum van Loppem met beeldbepalende en centrale ligging van de Sint-Martinuskerk. Gelegen tussen de Rijselsestraat en de Steenbrugsestraat en met uitweg naar de Stationsstraat.

Oorspronkelijk een meer besloten straatbeeld met driehoekig pleintje zoals te zien op de Atlas der Buurtwegen (1845). Maakt hier onderdeel uit van "Route de Heydelberg à Lophem", een uitvalsweg van het centrum van Loppem tot aan de Torhoutsesteenweg (zie Stationsstraat en Heidelbergstraat).

Een aantal huizen aan de noordwestzijde worden gesloopt tijdens het interbellum, op deze plaats ligt nu een plantsoen met parkeerstrook met enkele knotlinden. Rechts van de huidige KBC (zie nummers 4-5) is de herberg en brouwerij "Het Schaak" in 1974 afgebroken in functie van het aansluiten van de Rijselsestraat op de vernieuwde provinciale baan. De herberg gaat zeker terug tot het begin van de 16de eeuw en is tijdens het ancien regime in gebruik als herberg, smidse, winkel en wagenmakerij. Vanaf circa 1850 tot in de jaren 1960 is er een houtzagerij gevestigd. Het oude woonhuis blijft naar verluidt bestaan tot aan de afbraak in 1974.

Links van Dorp 8 vroegere locatie van de voormalige herberg "De Nachtegaal", ook wel "Den Achtergael", gelegen op cijnsgrond van de kerk. Voor het eerst vermeld als herberg in 1646 en als dusdanig uitgebaat tot 1922. Vervolgens als kruidenierswinkel en sedert 1976 vervangen door nieuwbouw, thans in gebruik als bloemenwinkel (Steenbrugsestraat 2).

In 1757 bouw van een nieuwe pastorie (nummer 12) dichter bij de kerk. Tot dan bevindt de pastorie zich op een ruime afstand (zie Steenbrugsestraat 26A, 26B en 28) van de kerk.

Op het plein is van oudsher het gemeentehuis (zie nummers 3-5 en 8) gevestigd, tot in 1939 een nieuw gebouw (nummer 1) in gebruik wordt genomen. Nu is daar de gemeentelijke bibliotheek gevestigd.

In 1975 beslist men de as Stationsstraat-Heidelbergstraat te verbreden en recht te trekken ter hoogte van de dorpskern. Verscheidene gebouwen worden onteigend en afgebroken. De straat wordt verlegd naar achter het gemeentehuis (nummer 1), waardoor het dorp ontlast wordt. Tegelijkertijd wordt er een groot plein gecreëerd, dat dienst doet als parking.

Residentiële en commerciële functie met belangrijke aanwezigheid van horeca (nummers 3, 8, 11). Nummer 15 en het hoekpand 15a, met verankerde, bepleisterde gevels, gaan eventueel terug tot de tweede helft van de 19de eeuw. Een deel van de bebouwing, meer bepaald nummers 1, 3, 4, 5, 8, 10, 11, 11A, 13, 14, 15, 15A, 16 en de begraafplaats, maakt deel uit van het beschermde dorpsgezicht, de dorpskom van Loppem, beschermd bij M.B. van 17/05/1999. Binnen het dorpsgezicht zijn de Sint-Martinuskerk en de pastorie als monument beschermd.

Langs de uitweg naar de Stationsstraat ligt een groot parkeerplein.

  • ARCHIEF RUIMTE EN ERFGOED – AFDELING WEST-VLAANDEREN, W/01580, W/01581, W/01582.
  • BONDUEL L., CAPPON G., Wandelen in Loppems verleden, Torhout, 1982, foto 9.
  • DHONT A., VERVENNE A., Geschiedenis van Loppem, Loppem, 1974.
  • SOMERS R., Een historische wandeling in de Loppemse dorpskom. Handleiding voor de gidsen, publicatie in het kader van Open Monumentendag, Zedelgem, 2003.
  • VERVENNE A., Oude hoeven, herbergen en molens en hun bewoners te Loppem, Loppem, 1976, p. 129-137.

Bron: VAN VLAENDEREN P. & VRANCKX M. 2010: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Zedelgem met deelgemeenten Aartrijke, Loppem en Veldegem, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL47, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Van Vlaenderen, Patricia; Vranckx, Martien
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Omvat
    Arbeiderswoning

  • Omvat
    Begraafplaats van Loppem

  • Omvat
    Dorpswoning

  • Omvat
    Gemeentehuis van Loppem

  • Omvat
    Herberg

  • Omvat
    Herberg De Zwaan

  • Omvat
    Herberg en smidse Sint-Elooi

  • Omvat
    Herberg Sint-Maarten

  • Omvat
    Oorlogsgedenkteken

  • Omvat
    Parochiekerk Sint-Martinus

  • Omvat
    Pastorie Sint-Martinusparochie met tuin

  • Is deel van
    Loppem


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Dorp [online], https://id.erfgoed.net/themas/15886 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.