erfgoedobject

Parochiekerk Sint-Pieter met kerkhof

bouwkundig element
ID
16288
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/16288

Juridische gevolgen

Beschrijving

Neogotische kruiskerk met voorgeplaatste westtoren, van 1845-1848 (aannemer Dekeuwer, Nieuwpoort) ter vervanging van een rond 1700-1705 gebouwde kerk, welke reeds de in 1216 door de Sint-Walburga van Veurne opgerichte Simoenskapel verving. Eerste herstellingen in 1867 en 1889 aan kerktoren. 1951-1952: restauratie glasramen. Omringend kerkhof met gietijzeren calvarie.

Gele baksteenbouw; leien bedakingen. De plattegrond ontvouwt een voorgeplaatste westtoren, een twee traveeën tellend schip, een één travee brede, uitspringende dwarsbeuk en een koor van twee rechte traveeën met driezijdige sluiting; aangebouwde sacristie tegen zuidelijke kooroksel.

Westtoren van drie geledingen, verstevigd door middel van hoeksteunberen uitlopend op pinakels onder stenen spits; rechthoekige inkom in geprofileerde spitsboog onder windberg met bekronend kruis; gekoppelde, spitsbogige galmgaten op afzaat ter hoogte van tweede geleding; octogonale bovengeleding; soortgelijke galmgaten met bekronende windberg; naaldspits.

Flankerende zijingangen met spitsboogdeur onder aanleunend dak. Traveeën van schip, koor en transept gemarkeerd door steunberen met versnijdingen, laatst genoemde overhoeks en bekroond met pinakel onder spits op de hoeken, en geajoureerd door middel van spitsboogvensters (tweelichten) met doorlopende druiplijst en afzaat; breed, kort spitsboogvenster (rozet) in transepteinden; vernieuwd maaswerk; lagere aanbouwsels tegen transepteinden.

Bepleisterd interieur; kruisribgewelven rustend op halfzuilen; glasramen van 1847-1848 geïnspireerd op deze van kathedraal van Chartres, in de Tweede Wereldoorlog vernield; thans trouwe weergave.

Mobilair: Neogotisch: Onze-Lieve-Vrouwe-altaar van 1877; koorgestoelte van 1870; biechtstoel in noordtransept van 1865, in zuidtransept van 1870; preekstoel en communiebank; orgel (firma Loncke) van 1881.

  • DEVOS-STOCKMAN A., ROOSE-MEIER B., VERSCHRAEGEN H. 1975: Fotorepertorium van het meubilair van de Belgische bedehuizen. Provincie West-Vlaanderen. Kanton Veurne, Brussel, 25.
  • GEEREBAERT M. s.d.: Geschiedenis van Koksijde (De Duinen). Bulletin van het Wetenschappelijk en Kultureel Centrum van de Duinenabdij en de Westhoek, 10, 2-19.

Bron: DELEPIERE A.-M. & LION M. met medewerking van HUYS M. 1982: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie West-Vlaanderen, Arrondissement Veurne, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 8n, Brussel - Gent.
Auteurs: Delepiere, Anne Marie; Lion, Mimi
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Aanvullende informatie

Oorlogsgedenktekens en oorlogsgraven

In en rond de kerk zijn er verschillende relicten die herinneren aan de Eerste Wereldoorlog.

In het portaal: rechthoekige witmarmeren gedenkplaat met afgeronde bovenzijde, bekroond met kruis, voor de militaire slachtoffers van Koksijde.

Aan de zuidgevel: witmarmeren rechthoekige gedenkplaat met uitgewerkte hoeken voor het 4de Regiment Zouaven, met daaronder een kleine rechthoekige witmarmeren gedenkplaat voor onderluitenant Jean Stolz.

Op het kerkhof: burgerlijk graf voor arts en oud-strijder Jozef Verduyn, stuwkracht achter de oprichting van het Verbond der Vlaamse Oud-Strijders. Er is eveneens een heldenhuldezerk terug te vinden. 

Daarnaast is er nog het Frans militair ereperk en het graf voor Perroquin

  • BOGAERT N. & DECOODT H. 2005: Gedenkplaat Jean Stolz 4ieme Zouaves (Koksijde - WOI) [online],  https://id.erfgoed.net/teksten/392114 (geraadpleegd op 31 mei 2022).
  • BOGAERT N. & DECOODT H. 2005: Gedenkplaat 4ieme Zouaves (Koksijde - WOI) [online], https://id.erfgoed.net/teksten/392115 (geraadpleegd op 31 mei 2022).
  • BOGAERT N. & DECOODT H. 2005: Graf Jozef Verduyn (Koksijde - WOI) [online]https://id.erfgoed.net/teksten/392116 (geraadpleegd op 31 mei 2022).
  • DECOODT H. & BOGAERT N. 2002-2005: Inventarisatie van het Wereldoorlogerfgoed in de Westhoek, project in opdracht van de provincie West-Vlaanderen, "Oorlog en Vrede in de Westhoek", en Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap, Afdeling Monumenten en Landschappen.
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Kerkhof

Een zeshoekige omheinde kerkhof rond de Sint-Pieterskerk staat afgebeeld op de Ferrariskaart uit de late 18de eeuw. In de naoorlogse periode en de jaren 1980 is het kerkhof in verschillende fases uitgebreid tot de huidige ruime dodenakker.

Op het kerkhof, dat aan de noordelijke zijde is ommuurd en aan het zuidelijke gedeelte overgaat in een begraafplaats bleef een collectie graftekens bewaard die de periode van na de Eerste Wereldoorlog tot vandaag overspant. De oudste graftekens bevinden zich in het noordelijke deel van het kerkhof en bestaan uit gietijzeren kruisen, houten kruisen, grafkruisen, pinakels, cippes, stèles … in arduin en graniet (jaren 1960 – 2012). Tegen de muur van het kerkhof zijn grafkelders aangelegd die dateren van na de Tweede Wereldoorlog. Aan het zuidelijke deel van de kerk bevinden zich de kindergraven, een Frans militair ereperk en een perk voor oud-strijders van de Tweede Wereldoorlog. 

  • Kabinetskaart van de Oostenrijkse Nederlanden voor Zijn Koninklijke Hoogheid de Hertog Karel Alexander van Lotharingen, Jozef Jean François de Ferraris, Koninklijke Bibliotheek van België, uitgegeven in 1770-1778, schaal 1:11.520 herleid naar 1:25.000.
  • Topografische basiskaart, Nationaal Geografisch Instituut, uitgegeven in 1981.
  • Topografische basiskaart, Nationaal Geografisch Instituut, uitgegeven in 1989.
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Relaties

  • Omvat
    Orgel kerk Sint-Pieter

  • Is gerelateerd aan
    Frans militair ereperk en graf Perroquin

  • Is deel van
    Koksijde-Dorp


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Parochiekerk Sint-Pieter met kerkhof [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/16288 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.