erfgoedobject

Decanale kerk Sint-Tillo

bouwkundig element
ID
51392
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/51392

Juridische gevolgen

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Decanale kerk Sint-Tillo
    Deze vaststelling is geldig sinds

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Decanale kerk Sint-Tillo
    Deze vaststelling was geldig van tot

Beschrijving

Georiënteerde hallenkerk gelegen te midden van plein en omzoomd door struikgewas; noordelijk transept met gedenkplaat aan de noordgevel en ten noorden, Christus aan het kruis onder zadeldakje aan de westgevel.

Deze vroeg-neogotische kerk is de enige met Sint-Tillo (Sint-Hilonius) als patroonheilige; ze is gebouwd van 1852 tot 1855 naar ontwerp van de Kortrijkse architect Pierre Nicolas Croquison, onder mecenaat van Baron L.G. de Pélichy zie gevelsteen in de westgevel.

In de loop van de 14de eeuw: afbraak van het oorspronkelijk houten kerkje, dat wordt vervangen door een gotische hallenkerk

1468: uitbreiding van de kerk met zuidbeuk. Eerste kwart van de 16de eeuw: herstelling na de beeldenstorm. 1852: afbraak van deze kerk en bouw van de huidige kerk. 1860-1861: oprichting van de toren, uitgesteld omwille van gebrek aan financiële middelen. 1868: bekroning door middel van ingesnoerde met spits.

Tussen 1899 .1901: wijziging van het hoofdportaal en plaatsen van nieuw portaal in de noordelijke zijbeuk, naar ontwerp van Jules Vercoutere (Izegem).

Circa 1900: aanpassing van drie blinde vensters in het hoofdkoor om ze te voorzien van gebrandschilderd glas.

1902: interieurbeschildering door de gebroeders A. en C. Wybo (Veurne-Doornik); bewaard tot in 1949. Plaatsen van nieuwe glasramen naar ontwerp van Jules Dobbelaere.

1905: herstelling van bedaking. Eerste Wereldoorlog: zware beschadiging van de de kerk waarbij onder meer de noordelijke kruisbeuk vernield wordt.

1921: herstellingen onder leiding van Jules Vercoutere (Izegem). 1934-35: herstellingen aan de torenspits. 1938: toevoeging van twee vensters in apsis van de zijbeuken. 1939: grote restauratiewerken onder leiding van Louis Verstraete (Izegem), waarbij onder meer de vensters worden hersteld.

Na de Tweede Wereldoorlog: herstellingswerken onder leiding van zelfde architect.

Hallenkerk met driebeukig schip van vijf traveeën; transept met armen van één travee en rechte sluiting; hoofd- en zijkoren van één rechte travee en een driezijdige sluiting. Ten zuiden sacristie.

Qua plattegrond en opstand grotendeels aansluitend bij de regionale baksteenarchitectuur, evenwel met uitzondering van de hoge ingebouwde centrale westentoren.

Donkerrode baksteenbouw met atypisch gebruik van arduin voor onder meer dekplaten, water- en druiplijsten en plint; leien zadeldaken met dakkapellen. Tijdens de verschillende restauraties wordt witte natuursteen als vervangingsmateriaal gebruikt, zie vensters en hun neogotische tracering.

Westtoren van vier geledingen onder ingesnoerde spits; gemarkeerd door haaks op elkaar geplaatste hoeksteunberen met versnijdingen; geledingen getypeerd door geprofileerde spitsboogvormige muuropeningen, onder meer vensters met neogotisch traceerwerk. Verdiept portaal waarvan het onderste deel werd uitgevoerd in arduin en het bovenste deel in witte natuursteen. Boogveld met natuurstenen beeld van de patroonheilige Sint-Tillo van 1861, gebeeldhouwd door Van Aerebdonck (Antwerpen), waarboven gevelsteen met opschrift: "Gilles De Pélichy me fecit".

Traveeën van schip en koor geritmeerd door steunberen met versnijdingen en spitsboogvensters in geprofileerde omlijstingen op afzaat. Derde travee van noordelijke zijbeuk gemarkeerd door portaal.

Interieur. Portaal onder straalgewelf met centraal mangat. Bepleisterde en nu witbeschilderde hallenkerk met rode accenten (onder meer pijlers), geritmeerd door spitsboogvormige scheibogen op pijlers met schalken; arduinen sokkel en bladkapiteel. Spitse kruisribgewelven voor schip en koor en straalgewelf boven de tweede koortravee en apsis. Ten zuiden, boven de kerkmeesterbank korfboog nis met beschildering en tekst in banderol: Ter eere van het Heilige aanschijn - tot uitroeying van godslastering en zedelooze klap.

Mobilair. Veelal neogotisch meubilair, voornamelijk geschonken door de familie Gillès de Pélichy. Kruisweg op doek; acht van de veertien staties geschilderd door L. Vermote (Kortrijk). Drie neogotisch beelden, gesculpteerd door E. Dejonghe (Izegem), stellen respectievelijk Heilige Hilonius, Heilig Hart van Maria en Onze-Lieve-Vrouw Onbevlekt Ontvangen voor. Neogotische biechtstoel en koorgestoelte van 1886-1887 en kerkmeesterbank van 1898, naar ontwerp van Jules Soete (Roeselare), en volgens literatuur uitgevoerd door A. Clarisse.

Orgel van 1926, vervaardigd door Frans Joris en zonen (Ronse), met (her)gebruik van het oude pijpwerk; in 1945 hersteld door J. Anneessens (Menen); van 1989 tot 1992 gerestaureerd door de firma Loncke (Zarren).

Glasramen in koor en zijkoren van 1902, naar ontwerp van atelier Jules Dobbelaere (Brugge) en in het schip door G. Gañlon en C. Vanhevele.

  • Archief Archief Monumenten & Lendschappen Brussel, plannenfonds Koninklijke Commissie voor Monumenten en Landschappen, provincie West-Vlaanderen, Izegem, Decanale kerk St.-Tillo.
  • GELDHOF J., Bij het honderdjarig bestaan van de St.-Hiloniuskerk, Izegem, 1855-1955.
  • MUYLAERT F. (o.l.v.), Kerken in West-Vlaanderen, dl. I, Decanaat Izegem St.-Tillo, s.d., s.l., p. 7-9.
  • ROOSE-MEIER B., Fotorepertorium van het meubilair van de Belgische bedehuizen, Provincie West-Vlaanderen, Roeselare en Torhout, kanton Izegem, Brussel, 1976-1978, p. 18-22.
  • ROOSE P., persoonlijke notities.
  • VANDROMME A., Nadere kennismaking met Pierre N. Croquison. Bouwmeester van onze huidige St.-Tillokerk, in Ten Mandere, nr. 50, 1978, p. 28-36.
  • VANDROMME A., Izegem vroeger, beeld van een stad, Izegem, 1989, p. 75-91.

Bron: DE GUNSCH A., METDEPENNINGHEN C. & VANNESTE P. met medewerking van TANSENS A. 2001: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie West-Vlaanderen, Arrondissement Roeselare, Kantons Hooglede - Izegem - Lichtervelde, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 17n2, Brussel - Turnhout.
Auteurs: De Gunsch, Ann; Metdepenninghen, Catheline; Vanneste, Pol
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Aanvullende informatie

Orgel

Het oudste orgel waarover gegevens bekend zijn, was een werk van Geeraert Medaert (Roeselare) uit circa 1626. Het werd in 1722 ingrijpend gerenoveerd door Louis De la Haye (alias Delhaye) uit Gent. De Kortrijkse orgelmaker P. Deryckere voerde een herstelling uit in 1754. In 1836 verschijnt de Gentse orgelmaker Van Peteghem, die herstellingen uitvoert en voor het onderhoud instaat; misschien is hij het die ook het orgel overplaatst in de nieuwe kerk. In 1884 werden werken uitgevoerd door L.-B. Hooghuys (Brugge). In 1926 werd door Fr. Joris (Ronse) een nieuw orgel gebouwd, echter met recuperatie van een hoeveelheid oud pijpwerk. Herstelling na oorlogsschade: J. Anneessens (Menen), 1945. Een totale ombouw had plaats in 1993, door firma Loncke Orgelbouw (Zarren). Zowat de helft van het pijpwerk uit het vorige orgel werd opnieuw verwerkt.

Auteurs: Roose, Patrick
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Decanale kerk Sint-Tillo [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/51392 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.