Geografisch thema

Huise

ID
14365
URI
https://id.erfgoed.net/themas/14365

Beschrijving

Bij de fusie van 1977 werd de oorspronkelijke gemeente Huise, met een oppervlakte van 1.701 hectare, verdeeld over de fusiegemeenten Kruishoutem (gehucht Lozer) en Zingem (onder meer dorpskern). 1692 inwoners (01.01.01).

Huise grenst in het noorden aan Ouwegem en Gavere (Asper), in het oosten aan Zingem, in het zuiden aan Oudenaarde (Heurne, Mullem) en in het westen aan Kruishoutem (Wannegem-Lede, Huise-Lozer).

Landbouw- en woongemeente op de grens van Zandig- en Zandlemig Vlaanderen, in het interfluvium van Leie en Schelde. Zacht glooiend landschap met zuidwesten-noordoosten gerichte heuvelkam waarop de dorpskern ingeplant is tussen twee beekvalleien. Nog grotendeels open kouterlandschap met vruchtbare, voornamelijk zandleemgronden en nattere beekdepressies met weilanden.

Belangrijke laat-paleolithische, neolitische en Gallo-Romeinse vondsten. Keltische occupatie met La Tènenederzetting te Lozer (zie Kruishoutem) en sporen van een versterking van de Atrebaten die de strategische streek tussen Leie en Schelde domineerden. Romeinse occupatie van de streek blijkt uit vroegere vondsten van munten van keizer Vespasianus, Trajanus en Commodus op de Ast in 1798, de ontdekking van verschillende brandrestengraven en nederzettingssporen uit de vroeg-Romeinse periode onder meer bij de Plankbeek en bij verbredingswerken aan de Gentsesteenweg ter hoogte van het kruispunt 't Peerdeken in 1968. In de jaren 1990 bij noodopgravingen naar aanleiding van de aanleg van een distrigas-pijpleiding ten zuiden van de Bekestraat werden ijzerslakken, sinters, fragmenten van potovens en scherven aangetroffen wijzend op een artisanale zone bij een Romeinse nederzetting.

Oudste vermelding als villa uscias in een charter van 877, een falsum uit de 11de eeuw. Vermoedelijk is de naam een verkeerdelijke latiniserende omspelling van usa-ja, een Indo-Europees hydroniem. Volgens dit charter geeft de bisschop van Doornik aan Hodo, abt van Corbie (Noord-Frankrijk) en graaf Ghuonradus toelating om een kerk te bouwen in Huise dat voorheen reeds door de graaf aan de abdij geschonken was. Voordien maakte Huise deel uit van de parochie Mullem. Volgens de overlevering zou de Heilige Adalhardus, kleinzoon van Karel Martel en 9de abt van Corbie, in Huise geboren zijn (circa 750) en zijn bezittingen geschonken hebben aan de abdij. Zeker is dat de abdij van Corbie belangrijke bezittingen had in Huise onder meer een priorij en meier evenals het patronaatsrecht over de Sint-Pieterskerk.

Verschillende oude pachthoven zoals het Goed t' Uplozere, het Goed ter Wede of het Goed ter Biest gaan zeker terug tot de Frankische periode en zijn reeds uitgebaat in de 9de eeuw. Hun kenmerkende structuur met omwald opperhof en neerhof, gebouwd op de hoek van een driehoekige dries, is nog duidelijk te zien op 17de- en 18de-eeuws kaartmateriaal.

Eerstgekende heer van Huise was Eustachius van Vijve, in 1080 vermeld als Eustachius van Usa; in de 13de eeuw in bezit van de familie Van Steeland, later van de aanzienlijke families als de Béthune, Vilain XIIII, de Montmorency. In 1654 aangekocht door J.-B. della Faille en in 1736 tot baronie verheven.

Ingewikkelde heerlijke structuur met verschillende andere heerlijke lenen en goederen in Huise gehouden van de Gentse Sint-Pietersabdij en van de Prince de Ligne.

Van in de middeleeuwen naast belangrijk landbouwdorp met verschillende grote met naam gekende hoeven, belangrijke lijnwaadnijverheid met sinds de 14de eeuw al verbouwen van vlas (zie nog een vlasroterij in 1930). Midden 15de eeuw dichtst bevolkte dorp van de kasselrij Oudenaarde. In de 16de eeuw grote aanhang van de Hervorming met nadien belangrijke uitwijking naar de noordelijke Nederlanden. Belangrijke bloei in de 18de eeuw tot midden 19de eeuw, gevolgd door een crisis met nadien sterk teruglopende bevolking en weinig industriële vervangende werkgelegenheid.

Heden nog zeer landelijk, schilderachtig dorp met behouden organisch gegroeide dorpskern met grotendeels goed behouden kleinschalige bebouwing en kleinmazig stratenpatroon temidden van een open kouterlandschap en weinig verkavelingen.

  • BAUTERS L. - BRAECKMAN K. - JAMEE W. - ROGGE M. - VERMEULEN F., 1997: Zingem - Huise, Brandrestengraven uit de Romeinse tijd, Nederzettingssporen uit de Romeinse periode nabij de Bekestraat, Jaarverslag van de Provincie Oost-Vlaanderen 1996, Gent, 127-130.
  • BAUTERS P.,1965: Adalard van Huise (750-826) abt van Corbie en Corvey, Oudenaarde.
  • DE LA KETHULLE DE RYHOVE C., s.d.: Les la Kethulle avant 1400, Tome Premier, Les origines, Sint-Andries.
  • DE LAET S.J., 1982: La Belgique d'avant les Romains, Wetteren.
  • GOEMINNE J., 1969: De familie van Machelen-Ayshove te Huise en te Kruishoutem, 1157-1369, Bijdrage tot de geschiedenis der stad Deinze en van het land aan Leie en Schelde. Kunst- en Oudheidkundige Kring - Deinze, XXXVI, 9-135.
  • VAN MEIRHAEGHE R. - DHONT L., s.d.: Gevaertroute, Ouwegem.
  • VERMEULEN F. - ROGGE M. - VAN DURME L., 1993: Terug naar de bron, Kruishoutem archeologisch doorgelicht, Kruishoutem, 26-29, 92-95.

Bron: BOGAERT C., DUCHÊNE H., LANCLUS K. & VERBEECK M. 2000: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie Oost-Vlaanderen, Gemeenten: Brakel, Horebeke, Kruishoutem, Lierde, Zingem en Zwalm, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 15n4, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Bogaert, Chris; Lanclus, Kathleen
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Omvat
    Bekestraat

  • Omvat
    Boerenwoning

  • Omvat
    Boerenwoning

  • Omvat
    Brouwerij Snoeck en brouwershuis

  • Omvat
    Driesstraat

  • Omvat
    Gekandelaarde linde als kapelboom

  • Omvat
    Herberg Sint-Alardus

  • Omvat
    Hoeve

  • Omvat
    Hoeve

  • Omvat
    Hoeve

  • Omvat
    Hoeve

  • Omvat
    Hoeve Malpertuis

  • Omvat
    Hoeve met losse bestanddelen

  • Omvat
    Hoeve met losse bestanddelen

  • Omvat
    Hoeve met losse bestanddelen

  • Omvat
    Hoeve met losse bestanddelen

  • Omvat
    Hoeve met losse bestanddelen

  • Omvat
    Huiseplein

  • Omvat
    Keitelstraat

  • Omvat
    Kloosterstraat

  • Omvat
    Kolpaart

  • Omvat
    Korte Aststraat

  • Omvat
    Korte Molenstraat

  • Omvat
    Lange Aststraat

  • Omvat
    Loweg

  • Omvat
    Maldegemstraat

  • Omvat
    Molendamstraat (Huise)

  • Omvat
    Molenstraat

  • Omvat
    Oude knotlinde als grensboom

  • Omvat
    Prinsenhofhoeve

  • Omvat
    Schelde-Leie interfluvium

  • Omvat
    Twee boerenarbeiderswoningen

  • Omvat
    Vlasroterij Vermeiren

  • Omvat
    Wannegemstraat

  • Omvat
    Wegkapel

  • Omvat
    Windmolen Huisekoutermolen met omgeving

  • Is deel van
    Zingem

Bekijk gerelateerde erfgoedobjecten


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Huise [online], https://id.erfgoed.net/themas/14365 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.