De dorpskom van Wannegem-Lede ligt op een heuvelkam tussen de valleien van de Plank- en de Herkplasbeek. De lintbebouwing met kleinschalige woningen en de Sint-Machutuskerk gaan terug tot de 18de eeuw.

Het dorp Wannegem ligt in een glooiend landschap tussen de Schelde- en de Leievalleien respectievelijk ten oosten en ten noorden; het landschap is gekenmerkt door in oost-westrichting verlopende heuvelruggen. Ten noorden en ten zuiden van het dorp lopen de Plankbeek en de Herkplasbeek, het dorp strekt zich uit tussen deze beekvalleien op een heuvelkam.

De dorpskom ontwikkelde zich op twee assen: een west-oostelijke als heuvelrug vanaf het dorp Nokere en een noord-zuidelijke. Door het kruispunt van deze assen en door een aftakking noordoostwaarts met de baan naar Huise ontstond een driehoekige aanleg. Het dorp ontwikkelde zich echter uitsluitend langs de west-oostas en het noordelijk deel van de noord-zuidas, terwijl het noordwestelijk deel door de kerk en het klooster is ingenomen. Op het kruispunt tussen de west-oostas en de aftakking ten westen van de kom ligt de oudste kern van het dorp. Door recente nieuwbouw in de zone tussen het kruispunt in de dorpskom, de twee assen en het meer oostwaarts gelegen kasteelpark werd de uitgestrektheid van de dorpsbebouwing verdubbeld, maar zonder de aanleg van de oude dorpsbebouwing te verstoren.

De historische en sociaal-culturele band tussen de verschillende componenten, die tot op vandaag behouden bleven, wordt geconcretiseerd door de kerk, pastorie, het oude kasteeltje van Wannegem, het voormalige gemeentehuis, de kleinschalige dorpshuizen met onder andere een oude brouwerij en de kasseiwegen van de Huisepontweg, Wannegemdorp en Wannegem-Ledestraat enerzijds en de zichten of vista's, essentieel onderdeel van de parkaanleg van Wannegem, naar de molen en de vijver en achterliggende landerijen met als eindpunt twee populieren anderzijds.