Geografisch thema

Belegstraat

ID
11623
URI
https://id.erfgoed.net/themas/11623

Beschrijving

Rechte straat gelegen op het Zuid, tussen de Amerikalei en de Sint-Laureisstraat. De straat maakt deel uit van het eind-19de-eeuwse verkavelingsplan van het Zuid, en vormt samen met de Haantjeslei, de Kasteelstraat en de Verviersstraat een lange rechte as door de wijk. Daardoor krijgt men vanuit deze straat een mooi zicht op de Waterpoort, een monument gelegen op de Sint-Gillisplaats. In 1876 kreeg de straat haar huidige naam, naar het beleg van de citadel van 29 november 1831 tot 23 december 1832.

De straat kent een heterogene bebouwing, waarbij de eind-19de-eeuwse rijhuizen sterk verspringen van kroonlijsthoogte en vaak zijn verbouwd of vervangen door nieuwbouw. Bepleisterde en witgeschilderde lijstgevels worden afgewisseld met bakstenen parementen. De zuidelijke helft van de straat, tussen de Brederode- en de Sint-Laureisstraat, werd aan even zijde voorbehouden voor arbeiderswoningen van het Bureel voor Weldadigheid. Het programma van de in 1877 uitgeschreven ontwerpwedstrijd bepaalde dat de woningen vijf meter breed moesten zijn en een verdieping moesten hebben "om alzoo door twee afzonderlijke huishoudens bewoond te kunnen worden". De wedstrijd werd gewonnen door architect J.B. Vereecken, die in 1879 een bouwaanvraag indiende voor "une série de maisons ouvrières". De woningen van twee bouwlagen en twee traveeën onder zadeldak hadden een neo-Vlaamse renaissancegetinte gevel: baksteen met speklagen, getrapte dakvensters. De hoekwoningen werden als winkelhuizen uitgewerkt, met houten puien op de gelijkvloerse verdieping. De woningen werden gebouwd in de Belegstraat (even zijde, tussen Balansstraat en Sint-Laureisstraat), Batterijstraat, Halvemaanstraat, Balansstraat en Broederminstraat. De volledige serie woningen werd ondertussen door grote nieuwbouwcomplexen vervangen, waarbij de sociale huisvestingsfunctie is behouden.

Aan de oneven kant van dit straatdeel, van nr. 55 tot en met 79, werd wel een homogene reeks eind-19de-eeuwse arbeiderswoningen bewaard, die doorloopt in de Sint-Laureisstraat nrs. 68-76. Ze maken deel uit van een reeks van in totaal 22 woningen gebouwd ca. 1886 in opdracht van de Hospices Civils d'Anvers. Het zijn woningen van drie woningen en drie bouwlagen met zeer eenvoudige, vlak bepleisterde lijstgevels, geritmeerd door doorlopende dorpels en rechthoekige of getoogde muuropeningen.

Ten noorden van de Brederodestraat, aansluitend bij de Amerikalei, werden burgerwoningen en stadswoningen met verzorgde gevels opgericht. In dit straatdeel is de oorspronkelijke bebouwing vrij gaaf bewaard. Actieve bouwmeesters voor dit type huis zijn Aloïs Scheepers (onder meer nrs. 8, 10, 15, 25-29) en Florent Verbraeken (onder meer nrs. 9-13, 16, 18-22, 32-34); hun seriewerk blijkt uit het gebruik van typeplannen en het in één bouwaanvraag ontwerpen van een rij naast elkaar gelegen woningen.

Kenmerkend voor de Belegstraat is het grote aantal bouwaanvragen voor winkelhuizen, telkens voorzien van een winkelpui op de begane grond. Enkel bij de nrs. 76-78 is dit typische element bewaard. Een ander typische kenmerk, geldend voor de volledige Zuidwijk, is de bebouwing van de hoekpercelen met neoclassicistische panden met horeca- of winkelfunctie op het gelijkvloers. Nr. 80, de hoekwoning met de Sint-Laureisstraat, wijkt van dit type af: de woning met modernere vormgeving en afgeronde hoekpartij werd in 1913 ontworpen door architect Jan Rob Vanhoenacker.

  • Stadsarchief Antwerpen, Bouwdossiers, 1879 # 1321 (Bureel van Weldadigheid), 1886 # 1343 (55-79), 1913 # 3307 (80).

Auteurs: Hooft, Elise
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Omvat
    Architectenwoning Aloïs Scheepers

  • Omvat
    Eclectisch samenstel van vier burgerhuizen uit 1898

  • Omvat
    Magazijn in eclectische stijl

  • Omvat
    Neoclassicistisch burgerhuis

  • Omvat
    Neoclassicistische stadswoning

  • Omvat
    Rij van vijf stadswoningen

  • Omvat
    Samenstel van neotraditionele stadswoningen

  • Omvat
    Stedelijke Kindertuin 5 en woning onderwijzeres

  • Omvat
    Twee burgerhuizen

  • Omvat
    Twee winkelhuizen

  • Is deel van
    Het Zuid


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Belegstraat [online], https://id.erfgoed.net/themas/11623 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Stad Antwerpen

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.