Beschermd stads- of dorpsgezicht, intrinsiek

Maalbeekvallei

Beschermd stads- of dorpsgezicht, intrinsiek van tot heden

ID
1183
URI
https://id.erfgoed.net/aanduidingsobjecten/1183

Besluiten

Maalbeekvallei met watermolens, woontoren, d'Yveshoeve en Spiegelhof
definitieve beschermingsbesluiten: 09-07-1980  ID: 1433

Rechtsgevolgen

Meer informatie over de rechtsgevolgen van beschermingen vind je op onze website.

Beschrijving

De Maalbeekvallei met verschillende hoeven en watermolens is beschermd als dorpsgezicht.



Waarden

De Maalbeekvallei is beschermd als dorpsgezicht omwille van het algemene belang gevormd door de:

artistieke waarde

-


Aanduiding van

Is de omvattende bescherming van

's Gravenmolen of Malenmuelen

's Gravenmolenstraat 75 (Grimbergen)
Voormalige banmolen van de heren van Grimbergen. Deze watergraanmolen van het middenslagtype dateert in zijn huidig voorkomen uit de eerste helft van de 18de eeuw.


Beekbegeleidende houtkant langs Maalbeek

Kloosterdam (Grimbergen)
De hakhoutstoven van linde zijn op de linker oever van de Maalbeek gelegen. De stoven worden periodiek gekapt. De hakhoutstoven werden aangeplant met een welbepaalde functie, als brand-, ambachts-, bouw- of geriefhout of als loofvoedering.


Charleroyhoeve

Lierbaan 16-20 (Grimbergen)
Rest van wat eens het meest prestigieuze semi-gesloten pachthof van de abdij van Grimbergen was. Gedeeltelijk omwalde gebouwen uit het derde kwart van de 17de en 18de eeuw, aangepast of vernieuwd in de 19de en 20ste eeuw.


Conciërgewoning kasteel d'Overschie

Steenpoeldreef 17 (Grimbergen)
Neotraditioneel getinte woning op onregelmatige plattegrond, ingetekend op het kadaster in 1908 en in de tweede helft van de 20ste eeuw aan de oostzijde uitgebreid met een éénlaags woonvolume onder zadeldak.


Gelegde meidoornhaag

Lierbaan (Grimbergen)
De gelegde meidoornhaag bevindt zich tussen de verschillende delen van de grote hoogstamboomgaard. De haag werd in december 2010 aangeplant als een voorbeeld van een gelegde haag. De techniek van het leggen van hagen komt hier duidelijk tot uiting. De takken werden laag boven het maaiveld ingekapt, schuin gebogen en ingevlochten. De nieuwe uitlopers op de gelegde takken hebben een dicht netwerk gevormd.


Hakhout van hazelaar

Rijkenhoekstraat (Grimbergen)
Het hakhout van lambertsnoot bevindt zich in de zuidoostelijke hoek van een grasland in de vallei van de Maalbeek. De hazelaars staan naast een niet gekarteerde gracht. Deze waterloop is mogelijk een bypass in functie van de waterhuishouding van de wal van de Charleroyhoeve aan de overzijde van de straat. Ten zuiden van de hazelaars bevindt zich een oudere muur, mogelijk een restant van een oud sluiswerk. De variëteit van de hazelaars betreft lambertsnoot, en gedeeltelijk een kruising er van. De meest oostelijke hazelaar op het grasland is met een omtrek van 285 centimeter de dikste. In het tuingedeelte van Rijkenhoekstraat 31 staan recentere bruine hazelaars.


Hakhout van hazelaar langs Maalbeek

Kloosterdam (Grimbergen)
Het hakhout van hazelaar bevindt zich op de rechter oever van de Maalbeek, ter hoogte van Kloosterdam 7. De hakhoutstoven werden aangeplant op een lage wal. Ten zuiden hiervan is een depressie in het landschap en aansluitend een mogelijk oud bypass-systeem van de Maalbeek in functie van de Liermolen.


Hakhoutstoof van gewone es

Sint-Hubertusstraat, Tommenmolenstraat (Grimbergen)
De hakhoutstoof van gewone es bevindt zich in het zuidelijkoostelijk deel van een hooiland. Ten zuiden van de hakhoutstoof ligt klein hakhoutbosje van es, els en wilg. De bomen vertegenwoordigen een bepaalde beheervorm uit het verleden waarbij beplantingen werden geschoren, gekapt, geleid of geknot. Ze werden geplant met een welbepaalde functie, zoals: brand-, ambachts-, bouw-, geriefhout, loofvoedering.


Hakhoutstoof van schietwilg

Sint-Hubertusstraat, Tommenmolenstraat (Grimbergen)
De schietwilgstoof bevindt zich op de westelijke oever van de visvijver, recht over het eilandje. De vijver is voornamelijk door hakhout van zwarte els omgeven. De het overjarig hakhout bevindt zich in een rij knotbomen van schietwilg, parallel met een onverhard pad.


Hakhoutstoof van zwarte els

Sint-Hubertusstraat, Tommenmolenstraat (Grimbergen)
De hakhoutstoof van zwarte els bevindt zich in het zuidelijk deel van een klein hakhoutbosje van es, els en wilg. Ten zuiden van de stoof ligt een hooiland. De bomen vertegenwoordigen een bepaalde beheervorm uit het verleden waarbij beplantingen werden geschoren, gekapt, geleid of geknot. Ze werden geplant met een welbepaalde functie, zoals: brand-, ambachts-, bouw-, geriefhout, loofvoedering.


Hof te Poddegem

Tommenmolenstraat 43 (Grimbergen)
Voormalige middeleeuwse castrale motte of site met walgracht waarvan de oudste getuigenis, een donjon, mogelijk opklimt tot het midden van de 14de eeuw.


Hof ter Weerde of Hof ter Spriet

Hof ter Weerdestraat 16 (Grimbergen)
Gesloten hoevecomplex waarvan het woonhuis en de langsschuur opklimmen tot het derde kwart van de 17de eeuw en de overige gebouwen dateren uit de 19de eeuw.


Hoge knotboom van zwarte populier

Borrestraat (Grimbergen)
De knotpopulier staat in de noordwestelijke hoek van een grasland in de vallei van de Maalbeek, aan de oever van de Maalbeek, en in de omgeving van de Liermolen. De zwarte populier is een inheems en in Vlaanderen vrij zeldzaam. Deze knotboom heeft een opvallend grote knothoogte van vier meter. Hierdoor kan er gesproken worden van een "high pollard". In het Vlaamse cultuurlandschap zijn de zwarte populieren in het verleden vaak aangeplant, dikwijls als knotboom bij boerenerven of nederzettingen. De zwarte populieren hier staan in een erfgoedgeheel, met nog andere beplantingen met erfgoedwaarde bij de Liermolen. De bomen vertegenwoordigen een bepaalde beheervorm uit het verleden waarbij beplantingen werden geschoren, gekapt, geleid of geknot. Ze werden geplant met een welbepaalde functie, zoals: brand-, ambachts-, bouw-, geriefhout, loofvoedering.


Hoogstamboomgaard bij Charleroyhoeve

Lierbaan (Grimbergen)
De hoogstamboomgaard bestaat uit verschillende fruitboomsoorten. Het noordelijkste deel van de boomgaard werd in 1994 aangeplant. De takvrije stam bedraagt hier 1,8 meter. Aan de rand van de boomgaard staan gemengde houtkanten, met onder andere zwarte en witte moerbei, en lage knotbomen van schietwilg. Behalve de gelegde meidoornhagen zijn er ook takkenwallen op de perceelsgrenzen aangelegd. De grasland wordt als hooiland beheerd.


Hoogstamboomgaard met okkernoten en meidoornhaag

Borrestraat, Vorststraat (Grimbergen)
De hoogstamboomgaard bevindt zich ten noorden van de Liermolen. De okkernoten zijn relicten van een hoogstamboomgaard. De boomgaard met speeltuin is in het oosten en het zuiden afgezoomd door een haag van voornamelijk meidoorn en ook haagbeuk. De boomgaard is toegankelijk vanuit de Liermolen.


Houtkanten van zwarte els

Sint-Hubertusstraat, Tommenmolenstraat (Grimbergen)
De houtkanten van zwarte els werden rondom de visvijvers aangeplant. Het hakhout is een natuurlijke versteviging voor de vijveroevers. De houtkanten werden cyclisch gekapt in functie van houtopbrengst. In de zuidwesthoek van de oostelijke vijver ligt er een groep hakhout van zwarte els in de visvijver. Hier is de functie niet de oeverversteviging. Het is een merkwaardig voorkomen van hakhout in het water, dat een bijzondere esthetische waarde heeft.


Kasteeldomein d'Overschie

Vorststraat 18 (Grimbergen)
Eclectisch kasteel opgetrokken circa 1904 naar ontwerp van architect Flanneau, gelegen in het omringend park aan de noordelijke rand van de als vijver aangelegde steenpoel.


Knotbomenrij langs oever Maalbeek

Beekweg, Beiaardlaan, Borrestraat, Kloosterdam, Tommenmolenstraat (Grimbergen)
De knotbomenrij van hoofdzakelijk wilg bevindt zich op beide oevers van de Maalbeek, meestal afwisselend op de linker- of de rechter oever. De knotbomenrij komt voor in combinatie met het wandelpad langs de Maalbeek.


Knotbomenrij langs oever Maalbeek

Tommenmolenstraat (Grimbergen)
De knotbomenrij bestaande uit diverse soorten strekt zich uit op de linker oever van de Maalbeek, stroomopwaarts de Tommenmolen. De bomen vertegenwoordigen een bepaalde beheervorm uit het verleden waarbij beplantingen werden geschoren, gekapt, geleid of geknot. Ze werden geplant met een welbepaalde functie, zoals: brand-, ambachts-, bouw-, geriefhout, loofvoedering.


Knotboom van zwarte populier

Borrestraat (Grimbergen)
De knotpopulier staat in de noordwestelijke hoek van een grasland in de vallei van de Maalbeek, aan de oever van de Maalbeek, en in de omgeving van de Liermolen. De zwarte populier is een inheems en in Vlaanderen vrij zeldzaam. In het Vlaamse cultuurlandschap zijn de zwarte populieren in het verleden vaak aangeplant, dikwijls als knotboom bij boerenerven of nederzettingen. De zwarte populieren hier staan in een erfgoedgeheel, met nog andere beplantingen met erfgoedwaarde bij de Liermolen. Tussen de twee geknotte zwarte populieren is nog een afgestorven boom, vermoedelijk was dit ook een zwarte populier. De bomen vertegenwoordigen een bepaalde beheervorm uit het verleden waarbij beplantingen werden geschoren, gekapt, geleid of geknot. Ze werden geplant met een welbepaalde functie, zoals: brand-, ambachts-, bouw-, geriefhout, loofvoedering.


Knotes bij Oyenbrugmolen

Oyenbrugstraat 140 (Grimbergen)
De knotes staat op een lichte verhevenheid palend aan de Maalbeek. De boom ligt stroomopwaarts van de Oyenbrugmolen, op de rechteroever van de beek. De boom staat een vijftigtal meter voor de watermolen. De es is vermoedelijk een markering van een plaats in functie van het waterbeheer van de molen.


Knotlindendreef d'Yveshoeve

Beiaardlaan 31 (Grimbergen)
De dreef van geknotte linden hoort bij de "d'Yveshoeve". Deze vierkanthoeve was het pachthof van het nabij gelegen, intussen verdwenen waterkasteel "Padenborg".


Knotpopulier

Rijkenhoekstraat (Grimbergen)
De knotpopulier staat in de zuidoostelijke hoek van een grasland in de vallei van de Maalbeek, aan de berm van de Rijkenhoekstraat. Het betreft een oude kloon van populier, met een opvallen hoge knotlengte. De bomen vertegenwoordigen een bepaalde beheervorm uit het verleden waarbij beplantingen werden geschoren, gekapt, geleid of geknot. Ze werden geplant met een welbepaalde functie, zoals: brand-, ambachts-, bouw-, geriefhout, loofvoedering.


Knotwilg bij Oyenbrugmolen

Oyenbrugstraat 140 (Grimbergen)
Solitaire knotboom op de rechter oever van de Maalbeek. De boom ligt in de onmiddellijke omgeving van de watermolensite van de Oyenbrugmolen.


Knotwilgenrij

Tommenmolenstraat (Grimbergen)
Aan beide zijden van de gekasseide Tommestraat staat een rij knotwilgen. Er zijn minstens drie generaties bomen aanwezig. De bomen worden cyclisch geknot.


Knotwilgenrij

Poddegemstraat (Grimbergen)
De oude knotbomenrij bestaat uit 6 schietwilgen (de 6 noordelijke) en 1 bindwilg (de zuidelijkste). De dikste bomen zijn deze aan beide uiteinden van de bomenrij. De bindwilg (zuiden) heeft een omtrek van 334 cm, de dikste schietwilg is 320 cm (2e in de rij vanuit het noorden).


Knotwilgenrij bij hooilanden

Lierbaan (Grimbergen)
De knotbomenrij bevindt zich aan de rand van een hooiland en hoogstamboomgaard. De wilgen zijn na achterstallig beheer opnieuw geknot. De plantafstand en de knothoogte zijn onregelmatig. De bomen vertegenwoordigen een bepaalde beheervorm uit het verleden waarbij beplantingen werden geschoren, gekapt, geleid of geknot. Ze werden geplant met een welbepaalde functie, zoals: brand-, ambachts-, bouw-, geriefhout, loofvoedering.


Knotwilgenrijen langs weide

Diegemput, Oyenbrugstraat (Grimbergen)
Knotwilgenrijen omzomen het driehoekig grasland dat aan alle zijden omsloten wordt door Diegemput en de Oyenbrugstraat. De perceelsrandbegroeiing bestaat uit verschillende soorten wilgen. De rijen zijn vrij gaaf en herkenbaar aanwezig, en typeren het gesloten en kleinschalige beeld van de Maalbeekvallei.


Linde als kruispuntboom bij Liermolen

Kloosterdam, Vorststraat (Grimbergen)
De gekandelaberde linde staat net naast de Maalbeek, op een lichte verhevenheid op de hoek van de Kloosterdam en de Vorststraat. De boom ligt in het verlengde van de dreefzate van de dreef van het 'Kasteel d'Overschie' of 'de Vorst' naar de Liermolen. Rond deze watermolen liggen verschillende elementen van houtige beplantingen met een erfgoedwaarde.


Opgaande populier

Rijkenhoekstraat, Tommenmolenstraat (Grimbergen)
De solitaire populier bevindt zich op de rechter oever van de Maalbeek, langs een wandelpad die de beekoever volgt, van de Rijkenhoekstraat tot de Tommenmolenstraat. De beekbegeleidende beplanting bestaat voor het over grote deel uit wilgenknotbomen. De opvallend grote solitaire populier is beeldbepalend en heeft een andere typologie. Het betreft mogelijk een markeringsboom.


Paardenkastanjedreef

Vorststraat (Grimbergen)
De dreef van witte paardenkastanjes verbind het kasteel d'Overschie en de Liermolen. De onverharde dreef is de toegangsdreef naar het kasteeldomein.


Schaduwhakhout bij Tommenmolen

Tommenmolenstraat 18 (Grimbergen)
Het hakhout van balsempopulier staat op de rechter oever van de Maalbeek. Het bevindt zich net ten zuiden van de Tommenmolen, over een lengte van ongeveer 15 meter. De schaduw van het hakhout werpt een schaduw over het watermolenrad. Een schaduwboom of hakhoutstoof bij een watermolenrad heeft als functie het rad te beschermen tegen uitdroging door de zon. De schaduw zorgt voor een donkerder en vochtiger microklimaat waardoor het hout van het rad beter bewaard blijft.


Schaduwhazelaar bij Liermolen

Vorststraat 8 (Grimbergen)
De hazelaarstoof is net ten zuiden van de Liermolen aangeplant op de oever van de Maalbeek. De schaduw van het hakhout werpt een schaduw over het rad. Een schaduwboom of hakhoutstoof bij een watermolenrad heeft als functie het rad te beschermen tegen uitdroging door de zon. De schaduw ervan zorgt voor een donkerder en vochtiger microklimaat waardoor het hout van het rad beter bewaard blijft.


Schermboom bij bakoven aan Tommenmolen

Tommenmolenstraat 18 (Grimbergen)
Bruine beuk ten zuiden van de bakoven. Solitaire boom in kasseivergadering met een zware beschadiging aan de stam. Mogelijk gebruikt in functie van houtbevoorrading van de bakoven op de site van de Tommenmolen.


Schietwilg in weiland

Kloosterdam (Grimbergen)
De alleenstaande knotwilg staat in het zuidelijk deel van een weiland, in de omgeving van de Maalbeek. De bomen vertegenwoordigen een bepaalde beheervorm uit het verleden waarbij beplantingen werden geschoren, gekapt, geleid of geknot. Ze werden geplant met een welbepaalde functie, zoals: brand-, ambachts-, bouw-, geriefhout, loofvoedering.


Spiegelhof

Hof ter Weerdestraat 95-97, 97B (Grimbergen)
In de Maalbeekvallei gelegen semi-gesloten hoeve, eertijds afhankelijk van de beide heerlijkheden Grimbergen, waarvan het woonhuis opklimt tot het begin van de 17de eeuw en genaamd naar de bewoners tijdens de 15de eeuw.


Watermolen Liermolen

Vorststraat 8 (Grimbergen)
Watergraanmolen van de abdij van Grimbergen gelegen op de noordelijke oever van de Maalbeek. Het woon- en molenhuis met aanpalende stal klimmen op tot de 17de eeuw. Heden een U-vormig geheel bestaande uit losse bestanddelen en een afgelegen bakhuis.


Watermolen Oyenbrugmolen

Oyenbrugstraat 140-142 (Grimbergen)
Aan de Maalbeek gelegen watermolen in oorsprong deel uit makend van het Hof van Oyenbrugge en in kern opklimmend tot de 17de eeuw. De molen is als monument beschermd binnen het dorpsgezicht De Maalbeekvallei.

Is de gedeeltelijke bescherming van

Maalbeekvallei en gevarieerde cultuurlandschap ten oosten van Grimbergen

Beigem, Grimbergen, Humbeek (Grimbergen), Vilvoorde (Vilvoorde)
De ‘Maalbeekvallei en het gevarieerde cultuurlandschap ten oosten van Grimbergen’ omvat de kern van Grimbergen met de norbertijnenabdij en het Prinsenbos en de ruïne van het Prinsenkasteel, de vallei van de Maalbeek met drie watermolens en verschillende Brabantse hoeves, het vliegveld van Grimbergen en het Lintbos met aansluitend het Wezenhageveld. Ook enkele kasteeldomeinen waaronder het Lintkasteel en het relict van het Domein van Borcht met aangrenzend de Senecaberg zitten in de afbakening.


Maalbeekvallei ten westen van Grimbergen

Grimbergen, Meise (Vlaams-Brabant)
Dit gebied omvat de Maalbeekvallei tussen Meise en Vilvoorte, ten westen van Grimbergen. De Maalbeekvallei is hier nog goed bewaard als herkenbaar valleilandschap. Langs de Maalbeek bevinden zicht vier watermolens en een aantal typisch Brabantse hoeven. Het gebied omvat verder het Drietorenhof, het Spiegelhof, het Nekkerbos, de zone Nekkerbos-Potaarde is een relict van de kouters die rond Grimbergen uitstrekten. Verder zijn er verschillende holle wegen en taluds.


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Maalbeekvallei [online], https://id.erfgoed.net/aanduidingsobjecten/1183 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.