erfgoedobject

Parochiekerk Onze-Lieve-Vrouw-Hemelvaart met kerkhof

bouwkundig element
ID
17082
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/17082

Juridische gevolgen

Beschrijving

Georiënteerd laatgotisch bedehuis met belangrijke resten van vroegere romaanse kerk. Ingeplant midden de dorpskom ten zuiden van het kasteel Beauvoorde. Omringend kerkhof en kerkpad respectievelijk afgezoomd met dubbele en enkele rij linden. Nog deels omwalde pastorie ten zuiden.

In oorsprong romaanse kruiskerk met twee lage brede zijbeuken, uit de tweede helft van de 12de eeuw. Aangebouwde laat -gotische koorpartij uit de 15de tot 16de eeuw. In 1554, verbreding van de romaanse zuidelijke zijbeuk in laatgotische stijl met inkorting van het schip. In 1728, instorting van de romaanse kruisingstoren waarbij romaanse N.beuk vernield behalve de nog bewaarde scheimuur tussen midden- en zijbeuk; thans dakruiter. Restauratiewerken in 1973- 1974 onder leiding van architect P. Pauwels (Kortrijk).

De huidige plattegrond ontvouwt: een schip met middenbeuk (ten noorden) van drie traveeën met bewaarde romaanse noordelijke muur, en zuidelijke zijbeuk van drie traveeën (1554); een transept met zuidelijke transeptarm van één travee met bewaarde romaanse zuidelijke kruisingspijlers ten noorden; een middenkoor van een + een smallere rechte travee en twee zijkoren van een rechte travee respectievelijk met driezijdige en vlakke sluiting (15de tot 16de eeuw). Ten zuiden sacristie in oksel van zuidelijk zijkoor met hoofdkoor.

Baksteenbouw. Resten van de vroegere romaanse kerk van ijzerzandsteen met onregelmatig metselverband: noordelijke muur van middenbeuk en onderbouw van westelijke tuitgevel van noordelijk zijkoor. Voorts, hergebruikte ijzerzandsteen voor plinten en sokkels. Afdekking door middel van leien zadeldaken.

Twee westgevels met in- en uitgezwenkte top op afgeschuinde natuurstenen sokkel (17de eeuw?); flankerende hoeksteunberen met versnijdingen. Middenbeuk: tudorboogportaal met geprofileerd beloop en druiplijst, rondboognisje met Mariabeeld in rechthoekige natuurstenen omlijsting van pilasters met kroonlijst onder afdak, verdiept spitsbogig vierlicht met afzaat. Zuidelijke zijbeuk; roepsteen onder afdak in oksel met steunbeer, en analoog spitsboogvenster.

Romaanse noordgevel van middenbeuk (ijzerzandsteen): vier gedichte rondboogvormige doorgangen naar verdwenen romaanse noordelijke zijbeuk, kleine steunbeer tussen tweede en derde rondboog, vlakke rechter pilaster. Ter hoogte van het voormalig lessenaarsdak maakt de bovenlichtmuur met twee kleine rondboogvensters op afzaat een terugsprong. Steunbeer ter hoogte van het verdwenen noordelijk transept. Kroonlijst.

Zuidelijke zijbeukgevel geritmeerd door middel van verdiepte spitsbogige drielichten met laat - gotisch traceerwerk onder meer visblaasmotief, afzaat en doorlopende lekdrempel; steunberen met versnijdingen uitlopend op pinakel uitgezonderd derde linker steunbeer.

Zuidelijke transeptgevel. Puntgevel met metselaarstekens van rode baksteen; analoge steunberen en spitsboogvenster; houten calvarie gedateerd 1732. Noordelijke transeptgevel; verdiept spitsbogig tweelicht met afzaat.

Dakruiter uit de 18de eeuw ter vervanging van de in 1728 ingestorte romaanse kruisingstoren. Leienbeschieting. Getoogde naast rechthoekige galmgaten. Ingesnoerde spitsbekroning met peer.

Westgevel van noordelijk zijkoor: rest van oostelijke muur van voormalige romaanse transeptarm. Tuitgevel van ijzerzandsteen uitgezonderd bakstenen geveltop, gestut door middel van linker hoeksteunbeer. Bakstenen spitsboog van achteraf tot stand gekomen doorgang tussen noordelijk zijkoor (1554) en romaanse noordelijke transeptarm (verwoest in 1728). Links spoor van romaanse rondboog volgens F. De Smidt vermoedelijk wijzend op een oorspronkelijk wijd opengewerkte. Oostelijke transeptmuur uitziend op een kapel gefundeerd op halfronde plattegrond zie Sint-Salvatorskerk te Harelbeke.

Zijgevels (noord, zuid) van zijkoren; hoeksteunberen, twee verdiepte spitsbogige tweelichten met druiplijst, afzaat en doorlopende lekdrempel. Vlakke koorsluitingen met tuitgevel; blinde spitsbogige tweelichten. Driezijdige hoofdkoorsluiting met hoeksteunberen en analoge spitsboogvensters onder meer blind ten oosten. Zuidelijke sacristie van twee traveeën en één bouwlaag onder aanleunend lessenaarsdak (leien), uit de 18de eeuw (?). Getraliede rechthoekige muuropeningen. Aandak afgewerkt met muurvlechtingen.

Sfeervol interieur. Hallenkerk met houten tongewelf geschoord door middel van balken, uitgezonderd het bepleisterd spitsbooggewelf van het hoofdkoor. Spitsboogvormige scheibogen op zuilen. Noordelijke muur van middenbeuk met ontpleisterde romaanse rondbogen en rechthoekige pijlers met halfzuilen; gedichte doorgangen naar verdwenen romaanse noordbeuk. Bewaarde romaanse zuidelijke kruisingspijlers met ingewerkte halfzuilen in de hoeken; afdekkende rondboog op imposten. Deels bewaard oud plaveisel.

Mobilair: zuidelijke zijbeuk: "Jezus te gast bij Simon met Maria Magdalena" door J. de Reyn van Duinkerke, van circa 1663; "Aanbidding der Wijzen" met familiewapen van Houcke-de Wien, van 1655 en "Sint-Elooi", uit de 18de eeuw, beide afkomstig uit de Sint-Audomaruskerk te Vinkem. Middenbeuk: "Verloren zoon" en "Goede moordenaar", links en rechts van biechtstoel, didactische volkskunst uit de 18de eeuw; "Apostelfiguur", uit de eerste helft van de 18de eeuw; "Genadestoel" door Niklaas Van de Velde, van 1694; "Jezus aan het kruis" door J. de Reyn, gedateerd 1659 en gift van Pastoor Van der Meersch zie wapenschild; "Heilige Veronica" door J. de Reyn, uit de tweede helft van de 17de eeuw.

Zuidelijke zijbeuk: "Heilige Audomarus" (eik) door J. Otegheer van leper, van 1624, afkomstig uit Sint-Audomaruskerk te Vinkem; "Sint-Winoc" (hout), uit de 17de eeuw (?). Middenbeuk: barok Mariabeeld (hout), van 1625; houten beelden van Heilige Apollonia en Heilige Barbara, uit de 18de eeuw; terracottamedaillon (?) "Sint-Job vol Wonden en Zeeren Aanroept den Bijstand des Heeren", volkse voorstelling uit 18de tot 19de eeuw; soort van Marianum (gepolychromeerd hout), uit de 19de eeuw(?). Hoofdkoor: "Heilige Norbertus" en "Heilige Benedictus" (beschilderd hout), uit de 18de eeuw.

Barokke altaren. Hoofdaltaar, barok ensemble uit de eerste helft van de 18de eeuw met bovenaan Heilige Geestduif en beeld "Hemelvaart van Maria"; schilderij "Kroning van Maria" getekend J. de Reyn 1656. Noordelijk zijkoor of zogenaamd "kasteelkapel": Onze-Lieve-Vrouwe-altaar, in 1663 geschonken door Karel de Briarde zie wapenschild; schilderij "De aanbidding der herders", getekend J. de Reyn 1663. Zuidelijk zijkoor: Sint-Jacobsaltaar, in 1665 geschonken door F. de Schacht, zie wapenschild bovenaan; schilderij "Marteling van Sint-Jacobus" door Jan Cossiers, van 1665. Zuidelijke beuk: Sint-Anna-altaar, barok ensemble uit de eerste helft van de 18de eeuw; beelden Sint-Anna-ten Drieën, Sint-Jozef en Joachim.

Lodewijk XV-koorgestoelte, lambrisering en communiebank. Zuidelijke zijbeuk met Lodewijk XVI-lambrisering door Coene. Oorspronkelijk renaissance preekstoel uit het eerste kwart van de 16de eeuw, kreeg circa 1680 nieuwe panelen; rugpaneel met voorstelling van abt wijst vermoedelijk op afkomst uit andere kerk. Laat-renaissance-biechtstoel, gift van 1655. Orgelkast in Lodewijk XV-stijl, uit midden 18de eeuw. Doopvont van 1708, gift van familie Donche-Van der Zype, zie opschrift. Oorspronkelijke romaanse doopvont bewaard in het kasteel Beauvoorde. Koperen kroonluchter, uit de eerste helft van de 18de eeuw. Grafstenen in Z.zijbeuk, uit de 17de en 18de eeuw.

  • DE MEESTER J., Kerk van Onze-Lieve-Vrouw Hemelvaart te Wulveringem-Beauvoorde in restauratie, in De Gidsenkring, XXII, 3, 1974, p. 15-l6.
  • ID., Kerk van Onze-Lieve-Vrouw-Hemelvaart Wulveringem-Beauvoorde. Korte begeleiding, s.l., (1971).
  • [DE SMIDT F.], De Romaansche Kerkelijke Bouwkunst in West-Vlaanderen, (Gent), 1940, p. 270-276.

Bron: DELEPIERE A.-M. & LION M. met medewerking van HUYS M. 1982: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie West-Vlaanderen, Arrondissement Veurne, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 8n, Brussel - Gent.
Auteurs: Delepiere, Anne Marie; Lion, Mimi
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Aanvullende informatie

Wereldoorlogerfgoed

Op het kerkhof, vlak bij de ingang van de kerk, bevindt zich een hardstenen gedenkteken voor militaire en burgerlijke doden van de Eerste en Tweede Wereldoorlog, uitgevoerd door L. Tanghe uit Brugge (gesigneerd).

Op het kerkhof is er een Brits militair ereperk met vijftien doden uit de Tweede Wereldoorlog, waarvan er drie niet geïdentificeerd konden worden. Deze zijn vooral gevallen tijdens de terugtrekking naar Duinkerken, eind mei - begin juni 1940.

  • DECOODT H. & BOGAERT N. 2002-2005: Inventarisatie van het Wereldoorlogerfgoed in de Westhoek, project in opdracht van de provincie West-Vlaanderen, "Oorlog en Vrede in de Westhoek", en Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap, Afdeling Monumenten en Landschappen.
  • S.N. s.d.: Wulveringem Churchyard [online], http://www.cwgc.org (geraadpleegd op 20 mei 2022).
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Orgel

De auteur van het oorspronkelijk orgel is onbekend; sommige organologen denken aan J.-J. Van der Haeghen (Rijsel) als mogelijke bouwer; het bouwjaar is te schatten rond 1780. Binnenin de orgelkast was een naaminscriptie te vinden, verwijzend naar J.-Fr. Guilmant (1752-1811) uit Saint-Omer. Kort ná 1802: levering van enkele nieuwe spelen door R. Germain (Ieper); volgens een archiefnotitie zou er pijpwerk geroofd zijn "door de troepen tijdens de fransche omwenteling". In 1823-24: levering van 3 registers door Ph. Liem (Izenberge) en verder onderhoud tot 1850. In 1843-45: diverse werken door S.-G. Hooghuys (Brugge). In 1852, 1866 en 1883: werken door P. Loncke (Hoogstade), en 1901 door Fr. Loncke (Esen). 1911-12: ombouw door M. Delmotte (Doornik). 1930: nazicht instrument en plaatsing electro-ventilator door J. Anneessens (Menen) In 1972: totale renovatie door Loncke en Zonen.

Auteurs: Roose, Patrick
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Relaties

  • Is deel van
    Dorpskom Wulveringem

  • Is deel van
    Wulveringemstraat

  • Omvat
    Geschoren buxushaagjes kerkhof Wulveringem

  • Omvat
    Oorlogsgedenkteken

  • Omvat
    Toegangsdreef en gekandelaarde lindenrij kerk Wulveringem

  • Omvat
    Twee op stam gezette geschoren hulsten


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Parochiekerk Onze-Lieve-Vrouw-Hemelvaart met kerkhof [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/17082 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.