Landbouw-, woon-, en industriegemeente van 10.694 inwoners en 1.615 hectare (1996).

Ligging in Zandlemig Vlaanderen. Vlak reliëf (kerkdorpel op 17,64 meter); hoogste punt in het uiterste zuiden op het gehucht "Hogen Doorn" (38 meter) met de zogenaamd Doornmolen. Vruchtbare grond, van west naar oost doorsneden door de Mandel, voorts door een aantal beken onder meer de Deve (grens met Meulebeke), de Lokke- (grens met Izegem), de Lendelede- en de Oudebeek (grens met Hulste). In het noordwesten echter zandige grond, alwaar blijkens kaartmateriaal tot in de 19de eeuw vrij groot bosareaal, dit in aansluiting bij de bos- en veldgebieden van Ardooie. Natuurreservaat "Mandelhoek" tussen kanaal en Mandel.

Eerste vermelding als "Ingelmoenstre" in 1099, wat etymologisch verklaarbaar is als Engels klooster (Anglomonasterium) of klooster op de hoek (het Germaanse angel) van de heerlijkheid. Engelse missionarissen zouden in de eerste helft van de 7de eeuw dit gebied met oorspronkelijke naam "Hulsthout", gekerstend hebben, mogelijk op vraag van de Heilige Amandus, de latere patroonheilige van Ingelmunster. Ingelmunster behoort achtereenvolgens tot het bisdom Doornik (tot 1801), Gent (tot 1834) en Brugge.

In 1165 wordt het patronaatsrecht van de kerk door de bisschop van Doornik aan het kapittel van Harelbeke geschonken.

Robrecht de Fries, graaf van Vlaanderen in 1071-1093, bouwt het kasteel op de ruïnes van het Engels (?) klooster uit de 7de eeuw dat in 882 geplunderd en in brand gestoken werd door de Noormannen. Het kasteel, gelegen op de strategische kruising van de Mandel en de (krijgs)weg Kortrijk-Brugge wordt daarom ook wel de "Sleutel van Vlaanderen" genoemd. Zo speelt Ingelmunster in 1297 een belangrijke rol in de strijd tussen de graaf van Vlaanderen en de Franse koning Philips de Schone; laatst genoemde beloofde de Brugse schepenen in het kasteel de relikwie van het Heilig Bloed te sparen. Het kasteel en de omringende heerlijkheden zijn achtereenvolgens eigendom van de familie van Rodhes (13de eeuw); de huizen van Gistel (14de eeuw) en van Bourgondië (15de eeuw); vanaf 1583 van de Saksische familie de Plotho die in 1643 de baronstitel verwerft. In 1825 erft de Franse graaf de Montblanc kasteel en gronden. In 1986 gaat het kasteel over in handen van de plaatselijke brouwerij Van Honsebrouck.

De belangrijke heerlijkheid Ingelmunster - circa 1680 honderdtachtig achterlenen onder meer te Oostrozebeke, Wielsbeke, Waregem en Sint-Eloois-Vijve - beschikte over de lagere, middele en hogere rechtsmacht, zie het galgenveld in het Landboek van 1736. Administratief maakte Ingelmunster deel uit van de kasselrij Kortrijk.

Circa 1452 wordt het dorp platgebrand als opstandige Gentenaren het kasteel tevergeefs aanvallen. In de 16de en de 17de eeuw heeft Ingelmunster sterk te lijden onder de politieke en religieus-politieke conflicten, die noch het dorp, noch het kasteel sparen. In 1580 bij de zogenaamde "Slag van Ingelmunster" (zie wandtapijt van 1877-1878 in het gemeentehuis) in de omgeving van de Weststraat staan de Spaanse troepen en die van Willem van Oranje tegenover elkaar.

Ingelmunster dankt zijn naam van Brigandsgemeente aan de zogenaamde "Brigandszondag", de boerenopstand van oktober 1798 tegen de algemene conscriptiewet onder de Franse bezetting.

Tijdens de beide wereldoorlogen fungeert Ingelmunster als een belangrijk spoorwegknooppunt en lokaal bevoorradingscentrum voor de Duitse bezetter.

Eerste Wereldoorlog. Vestiging van het hoofdkwartier van de zogenaamde Noordelijke legers in het kasteel; aanleg van twee vliegpleinen (zie restant aan de Meulebekestraat nummer 112); beperkte oorlogsschade tijdens.

Tweede Wereldoorlog. Grotere schade door het Duitse bombardement van mei 1940.

Onder meer uit het Landboek van 1736 blijkt een grote verwevenheid tussen het omwald kasteel (zie Kortrijkstraat) en het dorpscentrum. Ten oosten van kerk en kasteel - op de plaats van het huidige gemeentehuis - bevond zich tot begin van de jaren 1980 de zogenaamde "Kasteelhoeve" met woonhuis, grote schuur van circa 1755 en duiventoren van 1634, en tot 1940 de zogenaamde "Kasteelmolen" (zie Oostrozebekestraat). Voorts zijn op de kaart van het Landboek "den heirwegh van Brugghe" (zie Bruggestraat) en de huidige Gravinne- en een deel van de Oostrozebekestraat afgebeeld, met een tamelijk geconcentreerde bebouwing. Op de nauwe band tussen kerk en kasteelheren wijst de zogenaamde "Baronie", een aparte kapel van de Sint-Amanduskerk waar de heren mis hoorden.

Twee dreven verbonden in L-vorm belangrijke eigendommen zoals het zogenaamde "Ingelmunsterbos" in het noorden en de zogenaamde "Ermitage" in het westen van de gemeente met het kasteelpark. De "Ermitage", een 18de-eeuws kluizenaarsoord, werd in de loop van de 19de eeuw omgevormd tot boswachterswoning. Het bos werd volledig gekapt in de 19de eeuw en de eerste helft van de 20ste eeuw, de boswachterswoning werd circa 1960 afgebroken. De beuken in de Beukendreef (op een figuratieve kaart van 1664 "Ermitage-dreve") werden circa 1910 gekapt en vervangen door populieren, in 1986 door linden (zie Stationsstraat). Het wapenschild met centrale hertenkop, lelies en moriaantjes, soms gehouden door twee leeuwen, van de familie de Plotho later overgenomen door de familie de Montblanc vindt men onder meer terug op het kasteel, in de kerk, de grafkapel enzomeer.

Verdere evolutie bepaald door de ontwikkeling van het wegennet. In 1752 wordt Ingelmunster van zuid naar noord doorsneden door de nieuwe steenweg Kortrijk-Brugge (zie Kortrijkstraat/ Stationsplein/ Stationsstraat/ Bruggestraat); die parallel loopt met de nog deels bewaarde oude, kronkelende baan (zie Heirweg Zuid en Noord). Doortrekking van de "Warandestraat" als oostelijke uitvalsweg tot Oostrozebeke circa 1849 (zie Oostrozebekestraat). In 1970-1997 werd de Ringlaan in meerdere fases aangelegd.

De spoorlijn Brugge-Kortrijk - met station te Ingelmunster ten gevolge van verwoede inspanningen van het gemeentebestuur en de kasteelheer - wordt in 1846-1847 aangelegd door de Engelse "Société anonyme des Chemins de Fer de la Flandre Occidentale". In de omgeving van het station ontstaat in het derde kwart van de 19de eeuw de wijk "Kapelle" (zie Stationsplein, Izegemstraat). Treinverbinding Ingelmunster-Tielt in 1854 (tot 1944) en Ingelmunster-Anzegem in 1866 (tot 1973).

Het kanaal Roeselare-Leie dat Ingelmunster van west naar oost doorsnijdt, werd in 1863-1872 met een brede bocht omheen het kasteelpark aangelegd. Deze werd weggewerkt bij de verbredingen in 1956-1960 en 1973-1974, wat wijst op de tanende macht van de kasteelheren. De vrij recente watergebonden industrie beperkt zich tot enkele veevoeder- en betonbedrijven. Naar verluidt werd een vroegere industrialisering tegengehouden omdat de baron weigerde gronden te verkopen. Anderzijds richtte de kasteelheer in 1856 zelf een tapijtenmanufactuur op tegenover de kasteelpoort (zie Stationsstraat).

In de 19de eeuw vestigen een aantal weverijen zich aan de uitvalswegen. Het restauratiebedrijf Vandekerckhove, nu N.V. Monument aan de Oostrozebekestraat, werd in 1885 gesticht.

De nijverheid blijft voornamelijk landbouwgebonden. Zo telde Ingelmunster circa 1875 een elftal molens, voornamelijk gecombineerde windkoren- en windoliemolens. De erg hoge romp van dezogenaamd "Doornmolen" (zie Heirweg Zuid) domineert nog steeds het omliggende landschap. De romp van de zogenaamde "Zandbergmolen" (zie Bruggestraat) werd circa 1930 afgeknot en tot woning omgebouwd. Circa 1900 telde het centrum van Ingelmunster vier brouwerijen en één cichoreibranderij. Vlasbewerking was vooral in de zuidoosthoek, in de nabijheid van de Mandel, prominent aanwezig. In de jaren 1920 werd het Mandelroten verlaten voor 'blauwroten' en warmwaterroterijen. Laatst genoemde werden nog in de jaren 1950 opgetrokken, één is nog in werking (zie Oostrozebekestraat). Aanleg van industriezones aan de Brugge- en Meulebekestraat in de jaren 1950-1960.

Dorpskom gevormd door de Brugge-, Gravinne- en Weststraat, sinds het vierde kwart van de 19de eeuw / eerste kwart van de 20ste eeuw uitwaaierend aan de Izegem-, Kortrijk-, Meulebeke- en Oostrozebekestraat.

Kasteel met kasteelpark in het dorpscentrum, ten noorden van het kanaal. De huidige Markt is pas gecreëerd in 1970 bij de afbraak van de twee huizenrijen (nok parallel aan de kerk) aan de Kerkstraat; in 1982-1984, bouw van een nieuw gemeentehuis naar ontwerp van ingenieur-architect L. Morlion (Ingelmunster) ten oosten van de kerk. De gemeenteraadszittingen vonden tot 1898 plaats in de herberg "De Arend" aan de Bruggestraat, van 1898 tot 1910 in het café "Het Damberd" aan de Gravinnestraat, en vanaf 1910 tot 1984 in het als gemeentehuis ingerichte "huis Van Ooteghem-Catulle" aan de Bruggestraat. Kerkhof rond de kerk behouden tot 1887. Vanaf 1859 aanleg van nieuwe begraafplaats aan de Schoolstraat op initiatief van de familie de Montblanc. Bouw van een monumentale grafkapel door deze adellijke familie in 1865 (zie Schoolstraat).

Sociale woningbouw aan de Bollewerp-, Hinnebilk-, Meulebeke- en Oostrozebekestraat, vanaf 1923 gebouwd door de Coöperatieve Vennootschap "De Mandelbeek", gesticht in 1922. Ook sociale woningbouw uit de jaren 1950 in de zogenaamd "Sint-Amandswijk, uit de jaren 1960-1970 onder meer in de zogenaamde Westwijk (zie Weststraat). Villabouw uit de tweede helft van de 20ste eeuw in een aantal nieuwe wijken voornamelijk ten westen van de steenweg.

In de jaren 1950 en 1960, stichting van twee nieuwe parochies. De Onze-Lieve-Vrouwparochie (1959), voor Ingelmunster ten zuiden van het kanaal (wijk "Kapelle"), in 1955-1956 door werken aan het kanaal tijdelijk geïsoleerd van de Sint-Amandusparochie, de Heilig Hartparochie (1964) voor het noorden van Ingelmunster, zogenaamd "De Hoogte", waar reeds een Heilig Hartschool aanwezig is sinds 1906.

De landbouwbedrijvigheid concentreert zich heden voornamelijk nog ten oosten van de Ringlaan. De veelal niet-historische naamborden bij de hoeven gaan terug op naamgevingsacties in 1912, 1944 en 1978. Verspreide hoevebouw met losse, lage 19de-eeuwse bestanddelen onder pannen zadeldaken U- of L-vormig gegroepeerd rondom het erf; nog enkele deels omwalde sites teruggaand op belangrijke hoeven. Asten zijn eerder sporadisch (Kweekstraat nummer 50, zognaamd "D' heerlijkhede van Deefakker", zie Meulebekestraat nummer 112). Enkele kleine boerenarbeidershuizen, dikwijls in eenheidsbebouwing, konden nog opgenomen worden, doch verdwijnen nu vlug. Her en der, aan de weg of bij een erftoegang, een (19de-eeuws)kapelletje, waaronder enkele met merkwaardige beraping.