Beschermd stads- of dorpsgezicht, intrinsiek

Dorpskern Grimbergen

Beschermd stads- of dorpsgezicht, intrinsiek van tot heden

ID
587
URI
https://id.erfgoed.net/aanduidingsobjecten/587

Besluiten

Pastorie, poortgebouw, abdijmuur, woningen en dorpskern van Grimbergen
definitieve beschermingsbesluiten: 17-02-1997  ID: 3144

Rechtsgevolgen

Meer informatie over de rechtsgevolgen van beschermingen vind je op onze website.

Beschrijving

De dorpskern van Grimbergen is beschermd als dorpsgezicht. De bescherming omvat de abdij met omliggende straten met voornamelijk burgerhuizen en dorpswoningen.



Waarden

De dorpskern van Grimbergen is beschermd als dorpsgezicht omwille van het algemeen belang gevormd door de:

historische waarde

Typisch voorbeeld van een abdijdorp, ontstaan ten gevolge van de stichting circa 1128 van een norbertijnerabdij door toedoen van de invloedrijke Berthouts, heren van Grimbergen.
De historische structuur van deze kleine, maar compacte kern met drie hoofdstraten, gecentreerd op de abdij- en parochiekerk, en een parallel net van secundaire wegen en stegen bleef opvallend intact.
Daarnaast weerspiegelt de intensieve bebouwing op smalle en diepe percelen en de aanwezigheid van een relatief groot aantal voorname burger- en ambachtswoningen uit de 17de en 18de eeuw de voormalige centrumfunctie, ontleend aan de aanwezigheid van abdij én Prinsenkasteel.

sociaal-culturele waarde

Omwille van de typerende, enigszins planmatige aanleg, het karakteristieke silhouet van de alom tegenwoordige, barokke abdijtoren, de architecturale en stedebouwkundige kwaliteiten en niet in het minst omwille van het toonaangevende koloriet van de overvloedig toegepaste lokale kalkzandsteen wordt Grimbergen algemeen beschouwd als één van onze opmerkelijkste en fraaiste dorpen.


Aanduiding van

Is de bescherming van

Dorpskern Grimbergen

Abdijstraat, Bakkerstraat, Hogesteenweg, Kerkplein, Lagesteenweg, Rozenstraatje, Vilvoordsesteenweg, Wolvertemsesteenweg (Grimbergen)
De dorpskern van Grimbergen wordt gedomineerd door de norbertijnerabdij, met omliggende straten met voornamelijk burgerhuizen en dorpswoningen.

Is de omvattende bescherming van

Brouwerij De Stadskam

Kerkplein 7 (Grimbergen)
Circa 1703 opgetrokken dorpsbrouwerij. Onderkelderd, deels vrijstaand diephuis van drie traveeën en twee bouwlagen en een hoge zolderverdieping onder pannen zadeldak, nok haaks op de straat, opgetrokken in traditionele bak- en zandsteenstijl.


Burgerhuis

Hogesteenweg 16, 14A (Grimbergen)
In 1678 opgetrokken burgerhuis; reeds in de eerste helft van de 19de eeuw in gebruik als handelspand.


Burgerhuis

Lagesteenweg 18 (Grimbergen)
Breedhuis in sobere eclectische stijl uit 1931, van drie traveeën en twee bouwlagen onder pannen zadeldak. De bakstenen lijstgevel wordt verlevendigd door het gebruik van blauwe hardsteen.


Burgerhuis De Drie Linden

Lagesteenweg 2, 2A (Grimbergen)
Onderkelderd dubbelhuis uit 1634, van vijf traveeën en twee bouwlagen onder pannen zadeldak gevat tussen zijtrapgevels met schouderstukken op geprofileerde consooltjes.


Burgerhuis De Kroon

Kerkplein 6 (Grimbergen)
De Kroon, reeds onder deze naam gekend in de eerste helft van de 15de eeuw, dateert in zijn huidige vorm vermoedelijk uit het derde kwart van de 18de eeuw. Gedeeltelijk vrijstaand breedhuis opgetrokken in lokale kalkzandsteen.


Burgerhuis Den Dobbel Arend

Hogesteenweg 24 (Grimbergen)
Gedeeltelijk vrijstaand diephuis, 1789 gedateerd, doch met oudere kern. De datering verwijst vermoedelijk naar een verfraaiingscampagne.


Burgerhuis Den Hert of De Bot

Kerkplein 9 (Grimbergen)
Diephuis van twee plus zes traveeën en twee bouwlagen onder een pannen zadeldak, nok haaks op de straat, in de geveltop ANNO 1706 gedateerd en vermoedelijk opgetrokken in traditionele bak- en zandsteenstijl.


Dorpscafé

Lagesteenweg 9 (Grimbergen)
Uithangbord "In de Prins van Baden"; nieuwe gevel; het afgesnuit zadeldak (voorgevelzijde) kan misschien wijzen op een oudere constructie.


Dorpswoning

Hogesteenweg 23 (Grimbergen)
Eenvoudige woning van vier traveeën en twee bouwlagen onder vernieuwd pannen zadeldak geregistreerd op het kadaster in 1838.


Dorpswoning

Kerkplein 3 (Grimbergen)
Rijhuis van twee traveeën en twee bouwlagen onder vernieuwd pannen zadeldak opklimmend tot de 18de eeuw.


Drie rijhuizen

Hogesteenweg 1-5 (Grimbergen)
Groepje van drie lage rijhuizen die belangrijk zijn als aanzet van deze straat aan de zuidkant van de abdijkerk.


Eugeenhoeve

Prinsenstraat 14 (Grimbergen)
Van de voormalige Eugeenhoeve resten enkel nog het woonhuis en een kleine aanpalende schuur; in kern opklimmend tot de eerste helft van de 18de eeuw. Het ensemble is gelegen binnen het beschermde dorpsgezicht.


Gebouw

Abdijstraat 19 (Grimbergen)
Recent gebouw, vermeldenswaardig omwille van de poging tot integratie in de historische kern; wel enigszins storende gootlijst.


Gekandelaarde linde in tuin Norbertijnerabdij

Abdijstraat 20 (Grimbergen)
De linde bevindt zich op het domein van de Norbertijnenabdij Onze-Lieve-Vrouw Onbevlekt Ontvangen en staat net naast de als monument beschermde abdijmuur. De kruin van de gekalanderde boom is beeldbepalend in de Abdijstraat. Een gekandelaarde boom is een boom waarvan alle gesteltakken op een bepaalde lengte worden afgezet en nieuwe takken die hierop opnieuw uitlopen periodiek worden afgezet of geknot.


Handelspand De Vrunte

Lagesteenweg 5 (Grimbergen)
Heden breedhuis van twee traveeën en drie bouwlagen onder steil pannen zadeldak, vermoedelijk met behoud van oudere, 17de-eeuwse, kern.


Hoekhuis De Helm met tuinmuur

Kerkplein 4 (Grimbergen)
Het hoekpand wordt voor het eerst vermeld als brouwerij, nadien als smidse en werd circa 1775 omgevormd tot bakkerij. De naam werd ontleend aan een uithangbord in de vorm van een koperen helm.


Hoekpand Blijenkeer

Hogesteenweg 40-42 (Grimbergen)
Oorspronkelijk een smidse die zijn naam vermoedelijk ontleende aan de nabijgelegen keerboom die de brede weg (latere Vilvoordsesteenweg) naar de achterliggende velden afsloot.


Hofstede

Lagesteenweg 7 (Grimbergen)
Een postkaart van vóór 1904 toont een éénlaags woonhuisje van vier traveeën onder zadeldak met zoldervenster boven de ingangsdeur. In de eerste helft van de 20ste eeuw verbouwd en met één bouwlaag verhoogd.


Huis Dendermonde

Abdijstraat 11 (Grimbergen)
Verbouwd huis met oude kern.


Huis gedateerd Anno 1736

Abdijstraat 9 (Grimbergen)
Gecementeerd tweeverdiepingshuis met zadeldak (pannen), in een gevelsteen gedateerd "Anno 1736" doch met verbouwde muuropeningen.


Huis Het Sweert

Abdijstraat 7 (Grimbergen)
Volledig vernieuwd.


Meisjesschool

Schuttershof 5 (Grimbergen)
Uitbreiding van de meisjesschool die van 1873 tot 1915 gevestigd was in De oude Zevensterre. Wegens plaatsgebrek werden er omstreeks 1880 bijkomend klaslokalen in de tuin en uitgevend op het Schuttershof opgetrokken.


Monument voor de gesneuvelden van de Eerste Wereldoorlog

Prinsenstraat (Grimbergen)
Kunststenen overwinningsbeeld op een sokkel, Pire gesigneerd. Het vrouwenbeeld dat de overwinning symboliseert, is afgebeeld met een laurierkrans, palmtak en een vaandel bekroond door een ijzeren Belgische leeuw.


Neoclassicistisch hoekpand

Hogesteenweg 2 (Grimbergen)
Imposante neoclassistische notariswoning van vijf traveeën, twee bouwlagen en een souterrain onder een natuurleien schilddak van circa 1895, doch met behoud van een oudere, mogelijk 18de-eeuwse kern.


Norbertijnenabdij Onze-Lieve-Vrouw Onbevlekt Ontvangen

Abdijstraat 20, Kerkplein 1 (Grimbergen)
De abdij is gelegen in het centrum van Grimbergen. De grotendeels ommuurde abdijsite wordt ten zuiden begrensd door het Kerkplein en de Hogesteenweg, ten westen door de Abdijstraat, ten noorden door de Wolvertemsesteenweg en ten oosten door bebouwde percelen.


Ridderhoeve

Abdijstraat 29-31 (Grimbergen)
Het Primitief plan van 1821 toont twee afzonderlijke hoeven met op de scheidingslijn een stal en aanpalende schuur behorende tot nummer 29. In 1945 werd in nummer 31 een bierhandel gevestigd.


Schepenhuis Camer van Uccle

Abdijstraat 3 (Grimbergen)
De huisnaam verwijst naar de toenmalige hoofdschepenbank te Ukkel. Breed gericht rijhuis van vier traveeën en heden twee bouwlagen onder kunstleien zadeldak, waarvan enkel de voorgevel van de benedenverdieping opklimt tot de tweede helft van de 18de eeuw.


Schepenhuis De Sleutel

Kerkplein 10 (Grimbergen)
Vrijstaande L-vormige constructie opklimmend tot het begin van de 17de eeuw, vermoedelijk in het derde kwart van de 18de eeuw verhoogd en later aangepast, gesitueerd op een volledig ommuurd terrein.


Tuin van de norbertijnenabdij Onze-Lieve-Vrouw Onbevlekt Ontvangen

Kerkplein 1 (Grimbergen)
Grotendeels ommuurde norbertijnenabdij met barokke abdijkerk opgetrokken tussen 1660 en circa 1700 en conventsgebouw uit de periode 1833-1901; abdijsite met ommuurde abdijtuin van oorspronkelijk circa 15 hectare, tijdens de 17de en 18de eeuw met een grote vijver en geometrische tuinen met loofwerkparterres, in de jaren 1820 tot één vierde gereduceerd.


Waterpomp

Hogesteenweg (Grimbergen)
Pomp van blauwe hardsteen van circa 1978 naar ontwerp van M.A. Van Cauwelaert, gereconstrueerd naar voorgaand 19de-eeuws model.


Woning De (Oude) Zevensterre

Hogesteenweg 12-14 (Grimbergen)
Dubbelhuis, reeds vermeld in 1550 als woning van de meier van Grimbergen en circa 1750 aangepast door de toenmalige eigenaar Gilis de Keyser.


Woning In de Groenpoort

Kerkplein 5, Lagesteenweg 1-3 (Grimbergen)
Kalkzandstenen volume van zes traveeën en twee bouwlagen onder een vernieuwd pannen zadeldak, nok parallel aan de straat, gevat tussen trapgevels, mogelijk opklimmend tot de eerste helft van de 17de eeuw.


Woonhuis

Abdijstraat 13 (Grimbergen)
Sterk verbouwde woning met twee verdiepingen en zadeldak (pannen), waarvan de afgeschuinde plint een oudere kern aangeeft.

Is de gedeeltelijke bescherming van

Maalbeekvallei en gevarieerde cultuurlandschap ten oosten van Grimbergen

Beigem, Grimbergen, Humbeek (Grimbergen), Vilvoorde (Vilvoorde)
De ‘Maalbeekvallei en het gevarieerde cultuurlandschap ten oosten van Grimbergen’ omvat de kern van Grimbergen met de norbertijnenabdij en het Prinsenbos en de ruïne van het Prinsenkasteel, de vallei van de Maalbeek met drie watermolens en verschillende Brabantse hoeves, het vliegveld van Grimbergen en het Lintbos met aansluitend het Wezenhageveld. Ook enkele kasteeldomeinen waaronder het Lintkasteel en het relict van het Domein van Borcht met aangrenzend de Senecaberg zitten in de afbakening.


Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.