Geografisch thema

Teuven

ID
13832
URI
https://id.erfgoed.net/themas/13832

Beschrijving

Het grondgebied van de gemeente behoorde tot het hertogdom Limburg, vanaf 1288 in bezit van de hertogen van Brabant. Teuven vormde samen met Sippenaken (Nederland) en Beusdaal (Nederland) een heerlijkheid die in 1557 door de koning van Spanje in pand wordt gegeven aan Gerard Colyn. In 1612 door Spanje verkocht aan Gerard de Draeck. In 1646 vormt de Spaanse fiscus hier twee afzonderlijke heerlijkheden: Teuven met Sinnich en Nurop, dat naar Gerard de Draeck gaat, en Sippenaken en Beusdaal, dat verkocht wordt aan Adolf Colyn. De heerlijkheid Teuven blijft in het bezit van de familie de Draeck, die er het kasteel "De Hof" bezat, tot 1792, wanneer ze overgaat naar baron J.A.A. de Négri. De schepenbank behoorde tot de ban Montzen.

Op het grondgebied bevonden zich de laathoven Nurop, bezit van het kapittel van Aken, en Sinnich. Hier werd in 1243 de abdij van dezelfde naam gesticht.

Tijdens de Franse bezetting wordt van Teuven, Sippenaken en Beusdaal opnieuw één gemeente gemaakt, die pas in 1842 gesplitst wordt.

Tijdens de Eerste Wereldoorlog werd op de grens van Teuven met Nederland (Sippenaken) door de Duitsers de zogenaamde "electrische draad" aangebracht, eigenlijk een afsluitingssysteem van electrische draden, met de bedoeling het bezette België van het vrije Nederland te scheiden; voor de slachtoffers die tengevolge hiervan vielen werd op de grens met Sippenaken een gedenksteen opgericht.

De Sint-Pietersparochie maakte oorspronkelijk deel uit van het vorstelijk domein van de hertogen van Limburg, samen met de heerlijkheid vervolgens bezit van de heren van Teuven. De tienden werden in 17de en 18de eeuw verdeeld tussen de heren van Beusdaal en Clermont (confer Remersdaal), de abdij van Sinnich en de pastoor.

Landbouwgemeente, uitsluitend afgestemd op veeteelt (90 procent van het landbouwareaal ingenomen door weiden). De overschakeling: gemengd landbouwsysteem naar eenzijdige veeteelteconomie zet in het Gulpdal vrij vroeg in; de toestand op de Ferrariskaart (1771-1777) geeft 35,9 procent van de gronden aan als weide, geconcentreerd rondom de dorpskern en de ten noord en zuid aansluitende gehuchten Nurop en Sinnich; de akkergronden liggen ten westen van deze kernen; een groot bebost oppervlak strekt zich ten oosten van het dorp uit ("Neerbeck Bosch", "Driecher Bosch", "Sinnicher Bosch"). Ook nu nemen de bossen nog 20 procent van de oppervlakte van de gemeente in. De eigenlijke overschakeling van poly- naar monocultuur vindt echter plaats pas vanaf de tweede helft van de 19de eeuw, met een versnelde stijging van het weide-areaal in de periode na 1910, om in 1950 een piek van 93,3 procent te bereiken.

Het nederzettingspatroon vertoont een lintbebouwing van beperkte dichtheid aan de weg van Remersdaal naar Slenaken (Nederland) die van zuid naar noord doorheen het centrum van het grondgebied loopt (aaneenschakeling van Sinnich, Sinnichstraat en Dorp); verspreide bebouwing aan de overige straten; recente bebouwing aan de Gieveldstraat tussen Dorp en Hoofstraat. De bebouwing bestaat voornamelijk uit hoeven, van middelgroot tot klein, met losse bestanddelen, waarvan vele in hun dienstgebouwen de omschakeling van akkerbouw naar veeteelt vertonen in de verbouwing van de dwarsschuren tot stallen. De Gulp stroomt van zuid naar noord aan de oostzijde van dit straatdorp.

Het ontbreken van tewerkstelling buiten de landbouw had in de tweede helft van de 19de eeuw en in de 20ste eeuw een daling van het bevolkingscijfer tot gevolg (in 1846: 540; in 1976: 508 inwoners). De laatste decennia is een sterke inwijking vanuit Nederland te constateren (thans 15 procent van de bevolking). De gemeente fungeert als woonplaats voor forenzen naar Visé, Luik, Maastricht en Aken.

Oppervlakte: 726 hectare. Aantal inwoners: 508 (1976).

  • De Voerstreek (De Tijdspiegel, 31, 1976, 2-3, pagina 21-22).
  • de RYCKEL A., Les communes de la province de Liège. Notices historiques, Liège, 1892, pagina 549-551.
  • de RYCKEL A. , La cour féodale de l'ancien duché de Limbourg, Liège, 1895, pagina 80-81.
  • DUBOIS F., Notes historiques sur Teuven, Aubel, s.a.
  • NIJSSEN J., Manuscript Voerense percelen, 1992.
  • PALMANS R., Voeren anders bekeken (Vlaamse Toeristische Bibliotheek), Antwerpen, 1986, pagina 39-41.
  • SIMENON G., Visitationes archidiaconales archidiaconatus Hasbaniae in dioeceseni Leodiensi ab anno 1613 ad annum 1736, Liège, 1939, pagina 697-700.
  • VAN GELDER W. , Voerstreek (Toeristisch Wegwijs), Antwerpen, 1981, pagina 58-62.
  • WALPOT M., De evolutie van het agrarisch landschap in de landen van Overmaas (Heem, 4-5, 1959, pagina 34-49).

Bron: SCHLUSMANS F. 1992: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Limburg, Arrondissement Tongeren, Kanton Voeren, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 14n2, Brussel - Turnhout.
Auteurs: Schlusmans, Frieda
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Omvat
    Abdij van Sinnich

  • Omvat
    Afsluitingshaag

  • Omvat
    Afsluitingshaag van meidoorn

  • Omvat
    Bronnen en bronpoelen Teuvenbeek

  • Omvat
    Cipressen met wegkruis

  • Omvat
    Dolines

  • Omvat
    Dorpswoningen

  • Omvat
    Elektriciteitscabine

  • Omvat
    Elzenhakhout als hoekboom

  • Omvat
    Essenkaphaag

  • Omvat
    Gemeentehuis van Teuven, school en kapelanie

  • Omvat
    Gemengde houtkant op talud

  • Omvat
    Gemengde houtkant op talud

  • Omvat
    Geschoren afsluitingshaag

  • Omvat
    Geschoren meidoornhaag als erfafsluiting

  • Omvat
    Geschoren veekeringshaag van meidoorn

  • Omvat
    Gevlochten veekeringshaag

  • Omvat
    Grenspalen nummers 14 tot 45

  • Omvat
    Gulpvallei met omgeving

  • Omvat
    Hakhout van haagbeuk langs holle weg

  • Omvat
    Hakhout van hulst op perceelsgrens

  • Omvat
    Hakhout van zomereik met boomkruis

  • Omvat
    Hakhoutstoof van beuk

  • Omvat
    Hakhoutstoof van es

  • Omvat
    Hakhoutstoof van veldesdoorn bij rand Veursbos

  • Omvat
    Hakhoutstoven van beuk en zomerlinde

  • Omvat
    Hoeve Driesenhof

  • Omvat
    Hoeve Gieveld

  • Omvat
    Hoeve Kloosterhof

  • Omvat
    Hoeve met losse bestanddelen

  • Omvat
    Hoeve Mostert

  • Omvat
    Hoeve Oudenhof

  • Omvat
    Holle weg bij Abdij van Sinnich

  • Omvat
    Holle weg naar Teuvenbeek

  • Omvat
    Holle weg naar voorde op de Gulp

  • Omvat
    Holle weg Teuvenerberg

  • Omvat
    Hoogstamboomgaard

  • Omvat
    Hoogstamboomgaard met veekeringshaag van de hoeve Kloosterhof

  • Omvat
    Houten kruis

  • Omvat
    Houten wegkruis met sering

  • Omvat
    Houtkant langs holle weg

  • Omvat
    Houtkant langs Sinnichbeek

  • Omvat
    Houtkant op talud

  • Omvat
    Houtkant op talud

  • Omvat
    Houtkant op talud

  • Omvat
    Houtkant op talud

  • Omvat
    Houtkant op talud

  • Omvat
    Houtkant op talud

  • Omvat
    Houtkant op talud

  • Omvat
    Houtkant op talud

  • Omvat
    Houtkant op talud

  • Omvat
    Houtkant op talud

  • Omvat
    Houtkant op talud

  • Omvat
    Houtkant op talud bij holle weg

  • Omvat
    Houtkant op talud en veekering van meidoorn

  • Omvat
    Houtkant op talud holle weg

  • Omvat
    Houtkant op talud langs spoorweg

  • Omvat
    Houtkant van es op talud

  • Omvat
    Houtkanten langs holle weg

  • Omvat
    IJzeren wegkruis

  • Omvat
    Kapelweg Teuven

  • Omvat
    Kaphaag van haagbeuk

  • Omvat
    Kaphaag van haagbeuk

  • Omvat
    Kasteel van Teuven

  • Omvat
    Knotbomenrij met hoekboom

  • Omvat
    Knotbomenrij van haagbeuk

  • Omvat
    Knotbomenrij van haagbeuk

  • Omvat
    Knotbomenrij van haagbeuk als grensbomen

  • Omvat
    Knoteik op perceelsgrens

  • Omvat
    Knotels als hoekboom

  • Omvat
    Knotes bij doline

  • Omvat
    Knotes op talud

  • Omvat
    Knotessen op perceelsgrens weiland

  • Omvat
    Knotessenrij bij hoogstamboomgaard

  • Omvat
    Knothaagbeuk

  • Omvat
    Knotwilg

  • Omvat
    Krijtgroeven

  • Omvat
    Kruis

  • Omvat
    Kruis

  • Omvat
    Lage knotboom van beuk bij holle weg

  • Omvat
    Langgestrekte hoeve

  • Omvat
    Molenloop en spaarvijvers van watermolen van Sinnich

  • Omvat
    Nurop

  • Omvat
    Onze-Lieve-Vrouwkapel

  • Omvat
    Opgaande eik

  • Omvat
    Opgaande eik als hoekboom

  • Omvat
    Opgaande eik als kruisboom

  • Omvat
    Opgaande es als hoekboom

  • Omvat
    Opgaande es als hoekboom

  • Omvat
    Opgaande es als hoekboom bij voorde

  • Omvat
    Opgaande es in meidoornhaag

  • Omvat
    Pastorie Sint-Pietersparochie

  • Omvat
    Plankerweg

  • Omvat
    Relict holle weg tussen Teuven en Gieveld

  • Omvat
    Relicten voetweg van Sinnich naar Remersdaal

  • Omvat
    Rij knothaagbeuken langs holle weg

  • Omvat
    Semi-gesloten hoeve

  • Omvat
    Silexgroeven

  • Omvat
    Smeedijzeren wegkruis

  • Omvat
    Teuven-Dorp

  • Omvat
    Twee knotessen

  • Omvat
    Twee opgaande beuken als hoekboom

  • Omvat
    Twee opgaande Canadapopulieren

  • Omvat
    Twee opgaande welkomstlinden

  • Omvat
    Vakwerkwoning

  • Omvat
    Vakwerkwoning

  • Omvat
    Veekeringen van meidoorn in Teuven

  • Omvat
    Verbindingsweg Maastricht-Hombourg

  • Omvat
    Verluchtingsschachten spoorwegtunnel

  • Omvat
    Voetweg naar Sinnich

  • Omvat
    Voetweg naar Varen

  • Omvat
    Voetweg van Nurop naar Teuven

  • Omvat
    Watermolen Molen van Teuven

  • Omvat
    Watermolen van Sinnich

  • Is deel van
    Voeren


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Teuven [online], https://id.erfgoed.net/themas/13832 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.