Geografisch thema

Lochristi

ID
14177
URI
https://id.erfgoed.net/themas/14177

Beschrijving

Lochristi grenst in het westen aan Desteldonk en Oostakker (deelgemeenten van stad Gent), ten noorden aan Zaffelare, ten oosten aan Zaffelare en Zeveneken en in het zuiden vormt de Lede de grensbeek met Destelbergen en Beervelde. Lochristi heeft een oppervlakte van 2.103 hectare en telt 8.936 inwoners (1991).

Gelegen in de Vlaamse Zandstreek vertoont het landschap van noord naar zuid een afwisseling van hogere en drogere zandruggen en natte beekdepressies. Op de tot heidegronden gedegenereerde hogere zandstroken ontstonden van west naar oost verlopende oude verkeerswegen namelijk de Antwerpse Steenweg, een heerweg die de gemeente Lochristi midden doorsnijdt, en de Oude Veldstraat (zie Zaffelare) in het noordoosten. Het landschap wordt ook van west naar oost doorsneden door de Westlede en de Lede, dit zijn door kanalisering in de 13de-14de eeuw rechtgetrokken natuurlijke waterlopen.

De oude vorm van Lochristi is "Lo", in het Germaans "open plek in een bos" en oorspronkelijk doelend op de open plek in het Lobos. In 1210 was de oudste vennelding "Lo" al verruimd tot een groter gebied den Lobos. Lochristi maakte met het later (1287) van Lochristi afgescheiden Zeveneken, deel uit van het bosrijk gebied ten noordoosten van Gent dat zich uitstrekte tot Lokeren en gemeenschappelijk bezit was van het dorp Achtene, een nederzetting op de grens van Lochristi en Oostakker. Dit gebied werd door de Heilige Amandus aangekocht als bezit voor de door hem te Gent gestichte Sint-Baafsabdij. Door verdeling van het abdijbezit in 819 tussen de kloostergemeenschap en de abt werd de Sint-Baafsheerlijkheid een abbatiaal goed. Vanaf 1067 was de Heilige Kerstkerk (gelegen op het Sint-Baafsdorp naast de Sint-Baafsabdij te Gent) de parochiekerk van de later afzonderlijke parochies Lochristi, Zeveneken, Zaffelare, Oostakker, Desteldonk en Mendonk (samen de Sint-Baafsheerlijkheid vormend). De bezittingen van Sint-Baafsabdij werden gedurende de Noorrnanneninvallen in de 9de eeuw geüsurpeerd door de Graaf van Vlaanderen en na terugkeer van de monniken in het begin van de 12de eeuw gedeeltelijk gerestitueerd, voornamelijk het zuidelijke en oostelijke deel van Lochristi dat in de 13de eeuw in cultuur werd gebracht. Lobos zou pas in de 14de eeuw ontgonnen zijn. Administratief behoorde Lochristi tot de kasselrij van de Oudburg van Gent. Vanaf de 14de eeuw werd sancti Christi toegevoegd aan de naam Lo om het gebied te onderscheiden van andere abdijbezittingen met de naam Lo. Tussen 1221 en 1280 werd Lochristi een afzonderlijke parochie. Het noordwestelijk deel van Lochristi werd door de graaf langer achtergehouden en later gerestitueerd aan de Sint-Baafsabdij, doch deze gebieden bleven afzondelijke entiteiten. Het betreft onder meer de keure van Hijile die in 1560 aan de abdij werd overgedragen en het laatschap Heindrikslaar. De oudste plaatsnaam op Lochristi is Hijfte dat reeds in 1187 voor het eerst wordt vermeld. Heindrikslaar omvatte het (verdwenen) Oude hof, waarschijnlijk de oudste boerderij van Lochristi die tot 1228 rechtstreeks werd uitgebaat door de Sint-Baafsabdij en als een zeer oud ontruimingscentrum wordt beschouwd, en de aansluitende nederzetting aan de Dorpsstraat ten noorden van de Antwerpse Steenweg, ontstaan door ontginning in de 12de eeuw. Dit wordt gestaafd door het bestaan in 1156 van een kapel te Lochristi, waarschijnlijk ter hoogte van de huidige parochiekerk aan de Antwerpse Steenweg. Een tweede nederzetting gepaard gaande met een systematische algehele ontginning van het gebied vond meer zuidwaarts plaats aan de Antwerpse Steenweg en gaf in de 13de eeuw aanleiding tot het ontstaan van het typische straatdorp thans gevormd door DorpWest en Dorp-Oost. De "curses" Lichtelaar en Roeselaar, gelegen op de oude weg (Voordestraat) van Achtene naar Lobos, zouden respectievelijk in de 12de en 13de eeuw als ontginningscentra van de Gentse Sint-Baafsabdij opgericht zijn. Met de dood in 1563 van Lucas Munich, laatste abt van de Sint-Baafsabdij ging Lochristi met de rest van de Sint-Baafsheerlijkheid over in handen van het bisdom Gent. Roeselaar dat ingericht was als kasteel van de abt werd van den af de zomerresidentie van de Gentse bisschop. In 1800 werd Lochristi een gemeente. Kenmerkend voor Lochristi sinds de laatste decennia van de 19de eeuw is de bloementeelt, voornamelijk begonia's en azalea's. Opvallend voor het landschap en voornamelijk geconcentreerd aan de Antwerpse Steenweg zijn de bloemisterijbedrijven met hun serrebouw. Ook de vele rechthoekige bakstenen watertorens getuigen van deze bedrijvigheid.

  • Archief bisdom Gent, LAVAUT J.B., Notice sur l'Eglise et la commune de Loo-Christi, Gand, 1864 (manuscript).
  • DE POTTER F.-BROECKAERT J., Geschiedenis van de gemeenten der provincie Oost- Vlaanderen, reeks I, deel 6, Gent, 1864-1870.
  • GYSSELING M., De naam Lochristi. in Heemkundig Nieuws, XIII, 3/4, 1985, p 3.
  • GYSSELING M., Peiling naar de vroege geschiedenis van Lochristi, in Heemkundige Kring "De Oost-Oudburg, Jaarboek XXV, 1988, p. 9-40.
  • VERHULST A.E., De Sint-Baafsabdij te Gent en haar grondbezit (VIIe - XIVe eeuw), Brussel, 1958, p. 187-199, 206-226.
  • VERVAET A., Rond kerk en kasteel te Lochristi, Brochure Heemkundige wandeling op 8.9.199).
  • WERKCOMITE. Lochristi graag gezien. Lochristi, 1991.

Bron: LANCLUS K. & VERBEECK M. 1993: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Oost-Vlaanderen, Arrondissement Gent, Kantons Evergem - Lochristi, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 12n4, Brussel - Turnhout.
Auteurs: Verbeeck, Mieke
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Omvat
    Antwerpse Steenweg

  • Omvat
    Bedrijfsvleugel van voormalige hoeve

  • Omvat
    Bloemistenhuisje

  • Omvat
    Boerenarbeiderswoning

  • Omvat
    Boerenwoning

  • Omvat
    Boerenwoning

  • Omvat
    Boerenwoning

  • Omvat
    Boerenwoning

  • Omvat
    Boerenwoning

  • Omvat
    Boerenwoning

  • Omvat
    Boerenwoning

  • Omvat
    Boerenwoning

  • Omvat
    Boerenwoning

  • Omvat
    Boerenwoning

  • Omvat
    Boerenwoning

  • Omvat
    Boerenwoning

  • Omvat
    Boerenwoning

  • Omvat
    Boerenwoning

  • Omvat
    Boerenwoning

  • Omvat
    Boerenwoning

  • Omvat
    Boerenwoning van voormalige hoeve

  • Omvat
    Brouwerswoning

  • Omvat
    Burgerhuis

  • Omvat
    Burgerhuis

  • Omvat
    Burgerhuis

  • Omvat
    Dekenijstraat

  • Omvat
    Dorpswoning

  • Omvat
    Dorpswoning

  • Omvat
    Dorpswoning

  • Omvat
    Dorpswoning

  • Omvat
    Dorpswoning

  • Omvat
    Dorpswoning

  • Omvat
    Dorpswoning

  • Omvat
    Dorpswoning

  • Omvat
    Drie boerenarbeidershuizen

  • Omvat
    Gemeentehuis van Lochristi

  • Omvat
    Gloriëtte

  • Omvat
    Heilige Antoniuskapel

  • Omvat
    Herberg

  • Omvat
    Herberg In 't Kapelhof

  • Omvat
    Herenhuis

  • Omvat
    Herenhuis

  • Omvat
    Hoeve

  • Omvat
    Hoeve

  • Omvat
    Hoeve

  • Omvat
    Hoeve

  • Omvat
    Hoeve

  • Omvat
    Hoeve

  • Omvat
    Hoeve

  • Omvat
    Hoeve Goed ten Ackere

  • Omvat
    Hoeve Lichtelare goed

  • Omvat
    Hoeve Loose goed

  • Omvat
    Hoeve met duiventoren

  • Omvat
    Hoeve met losse bestanddelen

  • Omvat
    Hoeve met losse bestanddelen

  • Omvat
    Hoeve met losse bestanddelen

  • Omvat
    Hoeve met losse bestanddelen

  • Omvat
    Hoeve met losse bestanddelen

  • Omvat
    Hoeve met losse bestanddelen

  • Omvat
    Hoeve met losse bestanddelen

  • Omvat
    Hoeve met losse bestanddelen

  • Omvat
    Hoeve met losse bestanddelen

  • Omvat
    Hoeve met losse bestanddelen

  • Omvat
    Hoeve met losse bestanddelen

  • Omvat
    Hoeve met losse bestanddelen

  • Omvat
    Hoeve met losse bestanddelen

  • Omvat
    Hoeve met losse bestanddelen

  • Omvat
    Hoeve met losse bestanddelen

  • Omvat
    Hoeve met losse bestanddelen

  • Omvat
    Hoeve met losse bestanddelen

  • Omvat
    Hoeve met losse bestanddelen

  • Omvat
    Hoeve met losse bestanddelen

  • Omvat
    Hoeve met losse bestanddelen

  • Omvat
    Hoeve met omgrachting

  • Omvat
    Kapel Onze-Lieve-Vrouw van Lobos

  • Omvat
    Klooster van de zusters van Barmhartigheid van Ronse

  • Omvat
    Langgestrekte hoeve

  • Omvat
    Langgestrekte hoeve

  • Omvat
    Neoclassicistische villa

  • Omvat
    Omwalde hoevesite met bedrijfsvleugel

  • Omvat
    Oorlogsmonument

  • Omvat
    Oud Gemeentehuis en Vredegerecht van Lochristi

  • Omvat
    Parochiekerk Onze-Lieve-Vrouw Middelares

  • Omvat
    Pastorie

  • Omvat
    Pastorie Onze-Lieve-Vrouw-Middelaresparochie

  • Omvat
    Pijlerkapel

  • Omvat
    Rostijnenstraat

  • Omvat
    Rustoord Sint-Pieter

  • Omvat
    Schoolstraat

  • Omvat
    Slagerij

  • Omvat
    Staakkapel

  • Omvat
    Stelplaats van buurtspoorlijn

  • Omvat
    Twee boerenarbeiderswoningen

  • Omvat
    Twee boerenwoningen

  • Omvat
    Twee dorpswoningen

  • Omvat
    Twee hoeven met losse bestanddelen

  • Omvat
    Villa Braeckman met tuin en Onze-Lieve-Vrouwkapel

  • Omvat
    Villa Ch. Vuylsteke

  • Omvat
    Villa J. De Puysseleyr

  • Omvat
    Villa ontworpen door Emile De Nil

  • Omvat
    Villa Van Eeckhoute

  • Omvat
    Villa's Van der Linden

  • Is deel van
    Lochristi


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Lochristi [online], https://id.erfgoed.net/themas/14177 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.