De Grote Markt is centraal gelegen midden de historische stadskern van Dendermonde. De markt lag voor de burcht, de verblijfplaats van de heren van Dendermonde, en maakte zeer waarschijnlijk deel uit van het kasteelplein. Vermoedelijk kwam het marktplein in dezelfde periode als het slot tot stand, wat het ontstaan van deze historische locatie minstens in de 11de eeuw plaatst. Al in de 14de eeuw was het plein uitgegroeid tot een centrale ontmoetings- en marktplaats waar stedelijke afkondigingen en landelijke verordeningen afgeroepen en de rechtspleging voltrokken werd. De belangrijkste bestuurlijke, juridische en handelsfuncties werden gegroepeerd rond het marktplein, waarvan het Vleeshuis en het stadhuis de meest herkenbare getuigen zijn.

De Grote Markt vervult tot op heden haar centrumfunctie. De beeldbepalende halve maanvorm met gekasseide aanleg die de markt karakteriseert, gaat volgens cartografisch materiaal minstens terug tot de 17de eeuw en versterkt het historiserende uitzicht en marktkarakter van de Grote Markt.

Te Dendermonde werd mogelijk al sinds de 11de eeuw de weekmarkt op de Grote Markt ingericht. Dit marktplein, gelegen aan de linkeroever van de Dender, paalde in die periode in het oosten aan de Visgracht en de Dender met de burcht van de heren van Dendermonde op een klein eilandje. In het noorden lag mogelijk al de kerkgracht. De west- en zuidzijde van de marktplaats was afgezoomd met particuliere woningen. Aan of in de nabijheid van het marktplein werden ook de belangrijkste gebouwen ingeplant. Zo werd er in de vroege middeleeuwen de Sint-Niklaas en Sint-Joriskapel opgericht; in de 13de eeuw werd het Vleeshuis gebouwd en in de 14de eeuw werd de hal voor de lakenwevers, het latere stadhuis opgetrokken. De markt bleef doorheen de eeuwen een belangrijk bestuurlijk, juridisch en handelscentrum met vestiging van de bijhorende herbergen en bewoning door gegoede families.

De eerste vermeldingen van "de marct" dateren reeds uit 1308. De markt lag vrij laag zodat in 1546 besloten werd het grondniveau aanzienlijk op te hogen. De archiefbronnen vermelden dat zand uit Grembergen werd aangevoerd en een beroep werd gedaan op Gentse kasseiers. In functie van de uitbetaling werd de markt in detail opgemeten door twee gezworen landmeters. Deze beschrijvingen doen vermoeden dat de Grote Markt al in de 16de eeuw gekasseid was. Op 19de-eeuwse tekeningen en prentbriefkaarten is deze klassieke kasseiverharding nog steeds te herkennen.

Tijdens de Eerste Wereldoorlog bezetten de Duitse troepen de stad op 4 september 1914, na een spoor van vernieling achtergelaten te hebben in Sint-Gillis-bij-Dendermonde en Lebbeke. De stad werd vervolgens gedurende drie dagen stelselmatig geplunderd en in brand gestoken, met uitzondering van de hoekgebouwen en aangeslagen complexen. Omdat het Belgische leger van op de linkeroever van de Schelde weerstand bood, werd de stad op 17 en 29 september andermaal beschadigd door het aanhoudende artillerievuur en bombardementen. Een plan van stadsarchitect Alexis Sterck (Dendermonde) opgemaakt circa 1915 waarbij de vernielde panden in kaart worden gebracht, toont de omvang van de Duitse vernielzucht. De gespaarde panden bevonden zich buiten de stad, de andere dankten hun redding aan hun al dan niet tijdelijk militair nut. Zo dienden enkele privéwoningen onder meer op de Grote Markt als onderkomen voor Duitse officieren. De kerken en enkele minder belangrijke volkswijken werden ongemoeid gelaten.

Het huidige voorkomen van de Grote Markt wordt bepaald door de symbiose van historische bebouwing en ‘nieuwbouw’ in wederopbouwstijl. De gespaarde historische gebouwen, waarvan enkele opklimmen tot de 17de eeuw, herinneren stilistisch en typologisch aan de verdwenen bouwstijlen die het plein karakteriseerden. Andere zijn illustratief voor de 19de-eeuwse bouwevolutie waarbij woningen werden samengevoegd of waarbij lagere volumes van een extra bouwlaag en bepleisterde lijstgevel werden voorzien.

De beeldbepalende gebouwen in wederopbouwstijl werden ter vervanging van vernielde panden ingeplant op de historische site van de Grote Markt. Hierbij werd rekening gehouden met de oorspronkelijke rooilijn en perceelgrenzen. De realisatie van deze 'invularchitectuur' getuigt van de historiserende visie op de wederopbouw, waarbij een romantisch beeld van een historisch ontwikkelde bebouwing gesuggereerd werd. Het is een representatief voorbeeld van gevelarchitectuur in een kwalitatief hoogstaande regionalistische wederopbouwstijl ontleend aan een op neostijlen gebaseerde romantisch-decoratieve architectuur. Die architectuur moest een laatmiddeleeuws straatbeeld waarbij de visuele eenheid en het pittoreske primeerde evoceren.

Het huizenblok aan de Grote Markt nummer 33-34-35-36-37-38 dat paalt aan het Vleeshuis en de scheiding vormt tussen de Grote Markt en de Kerkstraat, is het enige ensemble in Dendermonde dat in de jaren 1920 volgens een voorgeschreven geveltypologie als geheel werd ontworpen. Het vernielde woningblok bestond uit acht historisch erg verschillende panden waarvan sommige benamingen tot de 14de eeuw opklimmen. Dit bouwblok werd zo goed als integraal vernield in september 1914 waardoor de visuele afscheiding van de Grote Markt van de Kerkstraat verdween en de perceptie van het centrale marktplein volledig wijzigde. Het eerste schetsontwerp van stadsarchitect Alexis Sterck van 1915 voor de heropbouw van deze rij woningen met behoud van de bestaande percellering werd niet uitgevoerd. Het bijgestuurde project van 1920 werd in 1921 in uitvoering gebracht. Het is een representatief voorbeeld van een nostalgische, geïdealiseerde visie op een historisch gegroeid bouwblok. Architect Sterck ontwierp een ensemble gaande van neotraditionele bakstenen trapgevels tot neobarokke klokgevels met uitgewerkte vrijstaande voor- en achtergevels en zelfs een driegevelwoning ter hoogte van het Justitieplein.

In 2003-2004 werd de Grote Markt heraangelegd met medewerking van kunstenaars Harold Van de Perre (Sint-Gillis-bij-Dendermonde) en Walter Brems (Hamme). Voorafgaand werd archeologisch onderzoek uitgevoerd door de stad Dendermonde in samenwerking met het Vlaams Instituut voor het Onroerend Erfgoed (VIOE) en de provinciale dienst Cultuurpatrimonium en Monumentenzorg.